Mavzu: Korxonani bankrotlikka uchrashi sabablari va oqibatlari

Mavzu: Korxonani bankrotlikka uchrashi sabablari va oqibatlari

Iqtisodiy nochorlik (bankrotlik) - bu xo'jalik sudi tomonidan tan olingan yoki qonunga muvofiq qarzdor tomonidan qonuniy ravishda e'lon qilingan yoki barqaror bo'lgan korxonaning to'lovga layoqatsizligi. Bankrotlik har doim yo'qotish xavfi, maqsadlarga erishish uchun noaniqlik yoki noto'g'ri maqsadlarni qo'yish imkoniyati bilan bog'liq bo'lgan bozor munosabatlarining mohiyati bilan oldindan belgilanadi. Xavfli vaziyatlar biznes jarayonining barcha bosqichlarida paydo bo'lishi mumkin: xom ashyo, butlovchi qismlar, butlovchi buyumlarni sotib olish va yetkazib berishdan tayyor mahsulot ishlab chiqarish va sotishgacha. Ularning sabablari quyidagilar bo'lishi mumkin: iste'molchilarning to'lovga qodir emasligi, resurs etkazib beruvchilar tomonidan shartnoma majburiyatlarini bajarmaganlik, etkazib berilayotgan mahsulotlar uchun to'lovlarni to'lashda uzoq vaqt kechikish, turli sabablarga ko'ra past sifatli mahsulot ishlab chiqarish, boshqaruv xodimlarining qobiliyatsizligi va boshqalar. Ushbu yo'qotishlar kapital rentabelligi pasayishiga va moliyaviy resurslarning paydo bo'lishiga olib keladi, agar qarz beruvchilar moliyalashtirishni qayta boshlamasalar, yanada kuchayadi. Keyin kompaniya nafaqat foizlarni, balki asosiy qarz miqdorini ham to'lashi kerak. Naqd pul bo'lmasa, aktivlarning likvidligi muammosi yuzaga keladi. Ushbu holat texnik to'lovga layoqatsizlik deb ataladi. Ushbu bosqichda kreditorlar kompaniyani bankrot deb e'lon qilish uchun sudga murojaat qilishlari mumkin. Bankrotlikning ma'nosi shundaki, iqtisodiy nochor korxonalar iqtisodiy aylanmadan chiqariladi. Bitta korxonaning iqtisodiy nochorligi uning kontragenti bo'lgan boshqa xo'jalik yurituvchi sub'ektlarning moliyaviy ahvoliga ta'sir ko'rsatgani sababli, bankrotlik xo'jalik yurituvchi sub'ektlarga o'z ishlarini yaxshilashga va moliyaviy barqarorlikka erishishga imkon beradi. Bankrotlik taomilisiz iqtisodiyot barqaror bo'la olmaydi. Amalga oshirish shakli bankrotlik bo'lgan iqtisodiy javobgarlik, bu xo'jalik yurituvchi subyektlarning samarali ishlashiga olib keladi. Aks holda, bozor infratuzilmasi orqali moliyaviy, mehnat va moddiy resurslar samarasiz ishlayotgan korxonalarga o'tmoqda. Bu iqtisodiy jarayonlarni tartibga solishning bozor mexanizmlarining qat'iyligini ko'rsatadi. Shunday qilib, korxonalarning bankrotligi va ma'lum bir ishsizlik darajasi ishlab chiqarish va iqtisodiy faoliyat samaradorligi uchun to'lovning bir turi hisoblanadi. Raqobatga qodir bo'lmagan, tovarlar va xizmatlar bozorida o'z o'rnini topmagan va qayta tashkil etish va qayta qurish ishlarini olib borishga qodir bo'lmagan korxona oxir-oqibat o'z o'rnida boshqa, yanada raqobatbardosh korxonani vujudga keltirishi uchun mavjudligini to'xtatishi kerak. Bankrotlik protseduralari odatda davlat ishtirokida o'tkaziladi. Uning vazifasi ushbu protsedurani jamiyat uchun imkon qadar og'riqsiz qilishdir, shu bilan birga, samarasiz va ba'zan rentabelli korxonalarni bankrotlikning tabiiy jarayoni subsidiya mexanizmi orqali sun'iy ravishda cheklanmasligi kerak. Bunday holda korxonalarni qayta tashkil etish va qayta tuzish hamda umuman iqtisodiyotni yaxshilash imkoniyati yo'qoladi. Jahon amaliyotida bankrotlik protsedurasi kreditorlar (ushbu kompaniya qarzdor bo'lgan jismoniy va yuridik shaxslar) bankrotni qayta tashkil etish yoki tugatishga intilishidan iborat. Korxona egalari bankrot bo'lgan korxonaning mulkiga egalik huquqidan mahrum bo'ladilar va kreditorlarning chaqirilgan yig'ilishi korxona taqdirini hal qiladi.