Мавзу: кумарин, сапонин ва флавоноидларга хос сифат реакциялари назарий тушунча

4) Темир 3-хлорид таъсири. Чинни идишчадаги флавоноидларнинг спиртдаги 5 мл эритмасига (ёки ўсимликдан тайёрланган флавоноидларнинг 5 мл спиртли ажратмасига) темир 3-хлориднинг спиртдаги 5 % ли эритмасидан бир неча томчи қўшилса, тўқ зангори, тўқ бинафша, тўқ яшил ёки яшил ранг ҳосил бўлади. Темир (III)-хлорид эритмаси билан флавоноидларнинг ҳамма гуруҳлари рангли реакция беради.



Мавжуд вазият
(топшириқли кейс)
1-Топшириқ. Флаваноидларга сифат реакцияларини аниқланг
Кўрсатма: талабалар гуруҳларига савол билан мурожаат этилади. 2 минут вақт берилади.
Савол: Флаваноидларга сифат реакцияларини аниқланг?
Тўғри жавоб:
1-гуруҳ – Цианидин реакцияси, Аммиак билан риакция, Минерал кислоталар, Алюминий хлорид, Темир хлорид билан реакция.
2-гуруҳ–Диазо реакция, Лактон реакция, Микросублимация реакцияси.
3-гуруҳ–Либерман Нейман реакцияси, Балье Нейман реакцияси, Келлер Килиани реакцияси.
4-гуруҳ – Акролеин реакцияси, Элоидин реакцияси.
Баҳолаш тартиби: 1-, 2-, 3- гуруҳнигина тўғри топган гуруҳга 1 баллдан берилади. Ғолиб гуруҳ эьлон қилинади.


Назорат саволлари:

1. 
   Кумаринларнинг тузилиши қандай?
   
2. 
   Кумаринларнинг табиатда тарқалишини айтиб беринг.
   
3. 
   Кумаринларни ўсимлик ҳаётидаги аҳамиятини изоҳланг.
   
4. 
   Кумаринларни қандай физик-кимёвий хусусиятларини биласиз?
   
5. 
   Кумаринларни қандай муҳитда хинон шаклга ўтади?
   
6. 
   Кумаринлар учун диазореакция қандай бажарилади?
   
7. 
   Кумаринлар учун Лактон реакциясини айтиб беринг.
   
8. 
   Кумаринларни микросублимацияси қандай олиб борилади?
   
9. 
   Тритерпен гликозидлар ва сапонинларга таъриф беринг.
   
10. 
    Сапонин гуруҳларини айтинг.
    
11. 
    Сапонинларни ўсимлик оламида тарқалиши.
    
12. 
    Сапонинларга хос бўлган қандай физик-кимвий хусусиятларни биласиз?
    
13. 
    Тритерпен ва стероид сапонинларни ўзаро фарқлаш учун қандай реакциялардан фойдаланилади?
    
14. 
    Флаваноидларга кимёвий таъриф беринг.
    
15. 
    Флаваноидларни табиатда тарқалишини айтиб беринг.
    
16. 
    Флаваноидларни ўсимлик ҳаётидаги аҳамиятини изоҳланг.
    
17. 
    Флаваноидларни физик-кимёвий хоссаларини айтинг.