Mavzu: Maktabgacha pedagogika fanining maqsad va vazifalari

Tarbiya – kishilik jamiyatining barcha bosqichlarida shakllanib, rivojlanib, o’sib, avloddan- avlodga vorislik vazifasini bajarib kelgan bo’lsada, ammo har bir jamiyatda tarbiyaning mazmuni maqsadi, vazifalari, o’ziga xosligi bilan farqlanadi.

Yosh avlodni komil inson qilib tarbiyalash muammolari daslab xalq og’zaki ijodi, pedagogikasi yozma yodgorliklarda, pandnomalarda mutafakkir hamda ma’rifatparvarlar asarlarining bosh mavzusini tashkil etgan.

Ta’lim – u bolalarga bilimni tartibli bayon qilish jarayoni bo’lib, muayyan ko’nikma va malalarni singdirish, ularning ongi va xulqiga ta’sir etish, aqlini, ongini idrokini, dunyoqarashini e’tiqodini va bilish faolligini rivojlantirishdir. Ta’lim berish jarayonida tarbiya va ma’lumotning maqsadi amalga oshiriladi. Ta’lim ikki tomonlama jarayon bo’lib va o’qitishni o’z ichiga oladi.

Ta’lim – u bolalarga bilimni tartibli bayon qilish jarayoni bo’lib, muayyan ko’nikma va malalarni singdirish, ularning ongi va xulqiga ta’sir etish, aqlini, ongini idrokini, dunyoqarashini e’tiqodini va bilish faolligini rivojlantirishdir. Ta’lim berish jarayonida tarbiya va ma’lumotning maqsadi amalga oshiriladi. Ta’lim ikki tomonlama jarayon bo’lib va o’qitishni o’z ichiga oladi.

Ma’lumot – asosiy pedagogik tushuncha bo’lib, u ijtimoiy hayot voqyealarni obyektiv aks ettiradi. Bu jarayon kishining tabiat, jamiyat va kishi tafakkuri to’g’risidagi umumlashtirgan ijtimoiy zarur bilim, malaka, ko’nikmalar tizimining egallab olinishi natijasidir.Ma’lumot kishining bilishga bo’lgan talabini ta’minlab, undagi qobiliyatlarni ma’lum darajaga ko’taradi va amaliy faoliyatga tayyorlaydi.

Ma’lumot – asosiy pedagogik tushuncha bo’lib, u ijtimoiy hayot voqyealarni obyektiv aks ettiradi. Bu jarayon kishining tabiat, jamiyat va kishi tafakkuri to’g’risidagi umumlashtirgan ijtimoiy zarur bilim, malaka, ko’nikmalar tizimining egallab olinishi natijasidir.Ma’lumot kishining bilishga bo’lgan talabini ta’minlab, undagi qobiliyatlarni ma’lum darajaga ko’taradi va amaliy faoliyatga tayyorlaydi.

Fan bilimlar, qarashlar, nazariyalar, g'oyalarning umumlashtirilgan tizimidir. Har bir fan o'z nazariyasiga ega. Umuman olganda, pedagogika fanlarning asosiysidir, chunki. eng muhim narsa - bola, jamiyat kelajagi va nihoyat, Yerda insoniyat sivilizatsiyasining mavjudligi bilan bog'liq, chunki bu ta'lim muvaffaqiyatining natijasidir. Pedagogika (paidagogike) — yunon tilidan tarjima qilingan — yosh avlodni tarbiyalash, oʻqitish va oʻqitish haqidagi fan, “bola tarbiyasi” fani. Birinchi o'qituvchilar boylarning bolalarini o'quv yurtlariga olib boradigan (hamrohlik qilgan) qullar edi. Ko'pchilik o'zini pedagogika sohasidagi mutaxassis deb biladi. Bir tomondan, bu haqiqat, chunki ko'pchilik farzandlarining ota-onalari, ammo bu empirik tajriba oilaviy ta'lim ma'lum bir oilada. Oila tarbiyasining muvaffaqiyati pedagogik savodxonlikka bog'liq bo'lib, uning darajasi har xil. Boshqa tomondan, pedagogika asosiy pedagogik ma'lumotga ega bo'lgan maxsus tayyorlangan mutaxassislar tomonidan amalga oshiriladi va amalga oshirilishi kerak. Zamonaviy pedagogik lug'at pedagogikaning quyidagi xususiyatlarini beradi: pedagogika- "ta'limning aniq tarixiy jarayoni rivojlanishining ob'ektiv qonuniyatlarini o'rganadigan, rivojlanish qonuniyatlari bilan uzviy bog'liq bo'lgan fan. ijtimoiy munosabatlar va bolaning shaxsiyatini shakllantirish; ilmi tarbiyaviy munosabatlar tarbiya, ta’lim va o‘qitishning o‘z-o‘zini tarbiyalash, o‘z-o‘zini tarbiyalash, o‘z-o‘zini tarbiyalash bilan bog‘liqligi jarayonida vujudga keladigan va inson kamolotiga qaratilgan”; pedagogika– “rivojlanishning mohiyati haqidagi fan inson shaxsiyati va shu asosda ta'lim va tarbiya nazariyasi va metodologiyasini maxsus tashkil etilgan jarayon sifatida ishlab chiqish. Pedagogika asoslari insoniyat jamiyati (ibtidoiy jamoa tuzumi) vujudga kelishi bilan ta’lim tajribasini umumlashtirish shaklida shakllana boshladi. Ilmiy fan sifatida pedagogika quldorlik jamiyatida, ilk taʼlim muassasalari paydo boʻlgan paytda shakllangan. Dastlab, pedagogika pedagogik fikr, individual mulohazalar, ta'lim mazmuni va vazifalari haqidagi bayonotlar, ko'pincha amaliy reja shaklida taqdim etilgan. Biz nazariy pedagogik fikrning kelib chiqishini falsafa tarixidan topamiz (Sokrat, Platon, Aristotel, Demokrit). Pedagogika nihoyat 17-asrda nemis universitetlarida taʼlim olgan buyuk chex oʻqituvchisi, gumanist Yan Amos Komenskiy tufayli fan sifatida “tugʻilgan” boʻlib, tugʻilishdan to etuklikkacha oʻzining pedagogik taʼlim va tarbiya tizimini yaratgan, fan sifatida “tugʻilgan”. pedagogika mustaqil bilim sohasi sifatida bularning barchasini ko'plab fundamental pedagogik ishlarda aks ettiradi. Rossiyada umumiy va maktabgacha ta'limning "pedagogika otasi" K.D. Ushinskiy. Maktabgacha pedagogika- pedagogika fanlari tizimidagi tarmoqlardan biri. Har qanday fan singari, maktabgacha pedagogikaning ham o'z mavzusi bor. ilmiy usullar tadqiqot, kontseptual apparat, kategoriyalar. Mavzu maktabgacha pedagogika 3 yoshdan 7 yoshgacha bo'lgan bolalarni rivojlantirish va tarbiyalash muammolari. Buni maktabgacha pedagogika o'rganadi. Maktabgacha pedagogika fanini aniqlashga tizimli yondashuv nafaqat nazariy, balki muhim ahamiyatga ega. amaliy qiymat. Bu tizimning markaziy o'zagi axloqiy va mehnat tarbiyasi bo'lishi kerak kichik bola, buning ustiga, oxir-oqibat, bolaning shaxsiyatining qadriyat yo'nalishlarini shakllantirish va uning umumiy yo'nalishi. yanada rivojlantirish. Maktabgacha pedagogika fanini aniqlashga tizimli yondashuv bolaning shaxsiyatini uning shakllanishida, uning pedagogik ta'sirlar ta'sirida rivojlanishida tizimli tahlilini amalga oshirishni o'z ichiga oladi. Vazifalar Zamonaviy maktabgacha pedagogika: 1. bolalarni davlat vazifalariga muvofiq tarbiyalash va o'qitishga ko'maklashish maktabgacha ta'lim; 2. ilmiy tadqiqotlar va ilg'or texnologiyalar asosida maktabgacha yoshdagi bolalarni tarbiyalash va o'qitishning yangi konsepsiyalari, texnologiyalari, dasturlarini ishlab chiqish. pedagogik tajriba; 3. bolaning yagona keng qamrovli fanini yaratish maktabgacha yosh; 4. tizimni ishlab chiqish pedagogik ta'lim ota-onalar. Vazifalar jamiyatda sodir bo'layotgan o'zgarishlar bilan bog'liq ravishda o'zgartiriladi. Maktabgacha pedagogika quyidagilarni amalga oshiradi Xususiyatlari: - epistemologik (gnoseologiya - bilim), ya'ni. pedagogik faoliyatni, pedagogik qonuniyatlarni o'rganish; - prognostik, ya'ni. maktabgacha ta'limni takomillashtirish yo'llarining ilmiy prognozi; - ijodiy va o'zgaruvchan, ya'ni. yangi texnologiyalarni, dasturlarni ishlab chiqish, ilmiy tadqiqot ma'lumotlarini amaliyotga joriy etish. Maktabgacha pedagogika quyidagi ilmiy tadqiqot usullariga ega: kuzatish, pedagogik eksperiment, suhbat, o'rganish pedagogik hujjatlar, adabiyotlarni tahlil qilish, ma'lumotlarni qayta ishlashning matematik usullari, bolalar faoliyati mahsulotlarini o'rganish, modellashtirish, so'roq qilish, usul ekspert baholashlari va boshqalar.Pedagogik tadqiqot usullari “Psixologik-pedagogik tadqiqot metodikasi va metodikasi” kursida oʻrganiladi. Maktabgacha pedagogikaning manbalari 1. Xorijiy va mahalliy pedagogika tarixi. 2. Xalq pedagogikasi. 3. Maktabgacha ta'lim muammolari bo'yicha zamonaviy ilmiy pedagogik tadqiqotlar. 4. Ilg'or pedagogik tajriba. 5. Boshqa fanlar ma’lumotlari (bolalar psixologiyasi, yoshga bog'liq psixologiya, rivojlanish psixologiyasi va boshqalar). Pedagogika fanlari tizimida maktabgacha tarbiya pedagogikasi egallaydi muhim joy va boshqa fanlar bilan bog‘lanmagan holda mavjud bo‘lolmaydi. Bu munosabatni quyidagi diagrammada tasvirlash mumkin. Bilan aloqa umumiy pedagogika maktabgacha pedagogika tadqiqotning o'xshash ilmiy usullarini qo'llashi, asosiy umumiy pedagogik kategoriyalarga murojaat qilishida o'zini namoyon qiladi. Maktabgacha pedagogika pedagogika tarixi bilan chambarchas bog'liq: zamonaviy maktabgacha ta'lim o'tmishdagi pedagogik fikr merosiga asoslanadi. Masalan, hozirgi vaqtda M. Montessori tizimidan foydalanish. Maktabgacha pedagogikaning arxeologiya va etnografiya bilan bog'liqligi juda muhim bo'lib, bu pedagogikaning rivojlanishi haqida tushuncha beradi. turli hududlar ichida boshqa vaqt. Qazishmalar davomida topilgan o‘yinchoqlar, hujjatlar shundan dalolat beradi. Maktabgacha pedagogika psixologiya ma'lumotlaridan foydalanadi yosh xususiyatlari aqliy jarayonlar, maktabgacha ta'limning yangi texnologiyalarini ishlab chiqishda bolaning faoliyati, shaxsiyati. Maktabgacha pedagogikaning anatomiya va fiziologiya bilan bog'liqligi maktabgacha ta'limni tashkil etishda bola tanasining anatomik tuzilishining o'ziga xos xususiyatlarini, fiziologik mexanizmlarini, gigiena talablarini hisobga olish imkonini beradi. Bolalarning ijtimoiy-axloqiy, badiiy va estetik rivojlanishining mazmuni, texnologiyalari, axloqiy va estetikaning asosiy toifalari qo'llaniladi. Maktabgacha pedagogika ta'limning sinfiy tabiati, shaxs rivojlanishidagi ta'limning roli va asosiy falsafiy qonunlar (qarama-qarshiliklarning birligi va kurashi va boshqalar) haqidagi falsafiy takliflarga asoslanadi. Shunday qilib, maktabgacha pedagogika nisbatan yosh fandir; u jadal rivojlanmoqda, o'z predmetiga, tadqiqot usullariga ega. Maktabgacha pedagogika bo‘yicha olib borilayotgan zamonaviy ilmiy izlanishlar tufayli mamlakatimizda maktabgacha ta’lim strategiyasi barpo etilmoqda. Yuqorida aytib o'tilganidek, maktabgacha pedagogika ta'limning sinfiy tabiati falsafasini, shaxsni rivojlantirishda ta'limning rolini, shaxsni rivojlantirishda o'qituvchilarning rolini boshqaradi. Maktabgacha yoshdagi bolalarni o'qitish va tarbiyalashning yangi texnologiyalarini ishlab chiqishda, falsafiy qonunlar qarama-qarshiliklarning birligi va kurashi kabi. Uslubiy asoslar maktabgacha pedagogika ta'lim falsafasining hozirgi darajasini aks ettiradi. Quyidagi dialektik kategoriyalar tarbiyaning ma’nosini aniqlashga yordam beradi: o‘lchov, inkorning inkori, shakl, mazmun va zaruriyat. O'lchov - bu miqdor va sifatning dialektik birligi yoki miqdoriy o'zgarishlarning shunday oralig'i bo'lib, unda ma'lum bir narsa yoki hodisaning sifati saqlanib qoladi. Ta'lim, o'lchov kabi, bolaning o'zlashtirgan tizimlashtirilgan bilimlari, ko'nikmalari, fikrlash usullari miqdorini tavsiflaydi. Bola rivojlanishi miqdoriy va sifat ko'rsatkichlarini birlashtiradi. Inkorni inkor qilish - bu o'tgan bosqichlarni takrorlaydigan, ammo boshqacha tarzda, ko'proq yuqori daraja, spiral shaklida. Shakl va mazmun har qanday borliq va mavjudlikning asosiy munosabatlari bo'lib, ular qarama-qarshi birlikni tashkil qiladi. Zaruriyat - bu imkoniyatni haqiqatga aylantirish usuli bo'lib, unda ma'lum hajmda faqat bitta imkoniyat mavjud bo'lib, u haqiqatga aylanadi. Maktabgacha pedagogika muammolarini ko'rib chiqish va hal qilishda turli xil falsafiy yo'nalishlar va yondashuvlar qo'llaniladi. T. M. Babunova maktabgacha pedagogikada falsafiy yondashuvlardan foydalanishni quyidagicha tavsiflaydi. Aksiologik yondashuv insonning, bolaning ta'lim, tarbiya, o'z-o'zini rivojlantirishda orttirilgan qadriyatlar yig'indisini aniqlash imkonini beradi. Maktabgacha yoshdagi bolalarga nisbatan bunday qadriyatlar kommunikativ, etnik, madaniy kabi qadriyatlar bo'ladi. Ushbu yondashuv salomatlik, madaniyat, o'yin, muloqotni maktabgacha yoshdagi bolani tarbiyalashda mustahkam qadriyatlar deb hisoblaydi. Madaniy yondashuv bola tug‘ilgan va yashayotgan joy va vaqtning barcha sharoitlarini, yaqin atrof-muhitni, mamlakat, shahar, viloyat tarixini hisobga olishga imkon beradi. Ushbu yondashuv bolalarni an'analar, me'yorlar, madaniyat bilan tanishtirishga qaratilgan. Tizimli yondashuv bolalar bilan ishlashni o'zaro bog'liq va o'zaro bog'liq maqsadlar, vazifalar, mazmun, usullar, shakllar, shartlar, rivojlanish usullari, bolalarni tarbiyalash tizimiga muvofiq tashkil etishni nazarda tutadi. Faoliyat yondashuvi bolaning asosiy ehtiyojlarini ro'yobga chiqarish, bolaning o'zini sub'ekt va ijodkor sifatida anglashi uchun imkoniyatlarni ta'minlaydigan etakchi faoliyat uchun alohida o'rinni belgilaydi. Kattalarga etakchi faoliyatdan foydalanish orqali har bir bolaning salohiyatini ochishga imkon beradi. Shaxsiy yondashuv mazmunli kasbiy pedagogik faoliyatga bog'liq holda bolaning so'rovlari, istaklari, qiziqishlari, moyilliklarini rivojlantirishni ta'minlaydi. Sinergetik yondashuv har bir ishtirokchini hisobga olish imkonini beradi ta'lim jarayoni o'z-o'zini rivojlantiruvchi tizimning sub'ekti sifatida. Har bir mavzu rivojlanishdan o'z-o'zini rivojlantirishga o'tish imkoniyatiga ega. Maktabgacha pedagogikaning nazariy va uslubiy yondashuvlari bolaning shaxsiyatiga nisbatan o'qituvchining qarashlari, pozitsiyalari, uslubini belgilaydi. Bolalarni tarbiyalash va rivojlantirishda kattalarning rolini falsafiy tushunish maktabgacha pedagogikaning asosiy toifalari mazmunini yana bir bor ta'kidlash imkonini beradi. Tarbiya(A.A. Rean) - ta'lim va tarbiya. Tarbiya(S.A. Kozlova, T.A. Kulikova) – ijtimoiy hodisa jamiyatning vazifasi, ya’ni yosh avlodni hayotga tayyorlash. Tarbiya(tor ma'noda) - shaxsni rivojlantirishga qaratilgan inson shakllanishining maxsus tashkil etilgan va boshqariladigan jarayoni. Maktabgacha yoshdagi bolalarni tarbiyalash shakllari(S.A. Kozlova, T.A. Kulikova): 1. agar bola faol bo'lsa, ta'lim mumkin; 2. bolaning shaxsiyati faqat muvaffaqiyatga erishgan vaziyatda rivojlanadi; 3. sevgida maktabgacha yoshdagi bolalarga katta ehtiyoj; Printsiplar: 1. insonparvarlashtirish; 2. madaniy muvofiqlik; 3. o'z-o'zini rivojlantirish. Ta'lim usullari (D. M. Grishin, V. I. Prokopenko bo'yicha) Maktabgacha pedagogikaning asosiy tushunchalari: ta'lim, rivojlanish, shakllantirish, tarbiyalash, maktabgacha ta'lim muassasasining ta'lim jarayoni. Tarbiya- yosh avlodni hayotga tayyorlash jarayoni (yoki bolaning rivojlanishiga hissa qo'shadigan maxsus yaratilgan sharoitlar). Zamonaviy o'qituvchi S. Tkachev bugungi kunda maktabgacha yoshdagi bolalarni tarbiyalashning maqsadi ta'lim berish ekanligini aniqlaydi. baxtli shaxs, ya'ni. bolani boshqalar tomonidan tan olinishi, bolalar hayotining to'liqligi mehribonlik, halollik, haqiqat. O'qituvchi bolaning muammolarini ko'rishi, ularni engishga yordam berishi kerak. Shaxsga hurmat, shaxsiy hayot huquqiga ega bo'lgan shaxsga bolada hurmat. Maktabgacha ta'lim muassasasining ta'lim jarayoni o'qituvchi va bolalar o'rtasidagi professional tarzda tashkil etilgan o'zaro munosabatlar. Rivojlanish - jarayoni va natijasi miqdoriy va sifat o'zgarishlari bola rivojlanishida. Ta'lim - maxsus uyushgan jarayon bilim, ko'nikma, qayta ishlash va yaratishga qaratilgan tarbiyachining bolalar bilan o'zaro munosabati yangi ma'lumotlar, tarbiya ijobiy munosabat bilimga, bilish madaniyatini shakllantirish Shakllanish - turli omillarni hisobga olgan holda bolaning butun hayotini maxsus tashkil etilgan boshqarish. Shunday qilib, zamonaviy o'qituvchi maktabgacha pedagogika muammolarini o'rganishning nazariy va uslubiy yondashuvlarini bilishi va tushunishi kerak, chunki bu uni yuqori professional va ilmiy darajada amalga oshirish imkonini beradi pedagogik faoliyat. Amalda har xil foydalanish ilmiy yondashuvlar o'qituvchiga ob'ektivroq bo'lishga yordam beradi. Vazifalar: Eslab qoling: 1. Maktabgacha pedagogika fani nimani o'rganadi va maktabgacha pedagogika muammolarini o'rganishda qanday ilmiy tadqiqot usullaridan foydalaniladi. 2. Maktabgacha pedagogika muammolarini o'rganishning asosiy falsafiy yondashuvlari (aksiologik, kulturologik, tizimli, faollik, shaxsiy, sinergetik). O'zingizni tekshiring: - Maktabgacha pedagogika nimani o'rganadi? Maktabgacha pedagogikaning vazifalari qanday? -Maktabgacha pedagogika bilan qanday fanlar bog'liq? - Pedagogik tadqiqot usullarini sanab bering. Ta'lim - bu - bolaning shaxsiyatini rivojlantirishga yordam beradigan maxsus tashkil etilgan va nazorat qilinadigan jarayon; - qayta tarbiyalash, tuzatish salbiy fazilatlar shaxsiyat; - bilim, ko'nikma va malakalarni bolalarga o'tkazish. Maktabgacha pedagogika fan sifatida Deyarli 17-asr boshlarigacha. Pedagogika falsafiy bilimlar tizimi sifatida mavjud bo'lgan. Ingliz faylasufi Frensis Bekon pedagogikani mustaqil fan sifatida ajratib ko‘rsatdi. u "pedagogika" atamasini kiritdi. Maktabgacha pedagogika - bu bolalarning tug'ilishidan to maktabga kirishigacha bo'lgan tarbiya va ta'lim qonuniyatlari haqidagi fan. Ob'ekt maktabgacha pedagogika - maktabgacha yoshdagi bolalarni maqsadli jarayon sifatida tarbiyalash. Mavzu- bola shaxsining rivojlanishini belgilovchi qonuniyatlar, munosabatlarning qarama-qarshiliklari, ta'lim jarayonini tashkil etish va amalga oshirish texnologiyalari. Maktabgacha pedagogikaning asosiy tushunchalari: Tarbiya - pedagogikaning eng asosiy tushunchasi. DA ijtimoiy tuyg'u ijtimoiy hodisa, jamiyatning vazifasi sifatida tushuniladi, u yosh avlodni hayotga tayyorlashdir. DA pedagogik Qaysidir ma'noda, bu shaxsning rivojlanishiga hissa qo'shadigan maxsus tashkil etilgan va boshqariladigan jarayondir. Ta'lim tarixiy hodisa bo'lib, sinfiy xususiyatga ega. Ta'lim - o'qituvchi va o'quvchilar o'rtasidagi ma'lum miqdordagi bilim, ko'nikma, harakatlar, odatlar, xatti-harakatlarni o'zlashtirishga qaratilgan maxsus tashkil etilgan o'zaro munosabatlar jarayoni. Rivojlanish - odamda sodir bo'ladigan ruhiy va biologik tabiatning izchil va muntazam o'zgarishlari. Bu harakat, o'zgarish jarayoni. Eskidan yangisiga o'tish. Shakllanish - bu inson shaxsi yoki uning individual fazilatlari rivojlanishidagi o'zgarishlar: ichki va tashqi omillarning kombinatsiyasi ta'sirida sodir bo'ladi; tabiiy va ijtimoiy. Ped. jarayon - o'qituvchi va o'quvchilarning ikkinchisini tarbiyalash va tarbiyalash maqsadida ongli ravishda tashkil etilgan, maqsadli va tizimli o'zaro ta'siri. Ped. o'zaro ta'sir - o'qituvchi va o'quvchi o'rtasidagi qasddan aloqa, natijada ularning xatti-harakatlari, faoliyati, munosabatlari o'zaro o'zgaradi. Dosh. ped. Boshqa fanlar singari, u juda ko'p manbalarga ega: xalq pedagogikasi, tegishli fanlar ma'lumotlari, ilg'or ped. tajriba. Maktabgacha pedagogikaning vazifalari. 1. Mo'ljallangan mazmuni., metodi., shakllari, ta'lim-tasvirlarni tashkil etish. d.s.dagi jarayon. turdosh fanlar sohasidagi yutuqlarni hisobga olgan holda. 2. O‘rganish, umumlashtirish, tavsiflash. rivojlangan ped. tajriba 3. Usullari, shakllari, mazmunini ishlab chiqish. hamkorlik d.s. va bolalarni tarbiyalashda oilalar. 4. D.larning yoʻllari, shakllari, oʻzaro taʼsiri, ketma-ketligini aniqlash. va maktablar. Dosh. ped. Qanday qilib fan ikkita asosiy funktsiyaga ega: 1. Nazariy (uch bosqichda amalga oshiriladi: tavsifiy - o'rganishning asosiy vazifasi. ilg'or tajriba; Diagnostik; Pognostik. 2. Texnologik funktsiya. 3 darajaga ega: Proyektiv (tegishli uslubiy materiallarni ishlab chiqish bilan bog'liq) Transformativ (ped. yutuqlarini amaliyotga joriy etishga qaratilgan) Reflektiv (ilmiy tadqiqot natijalarining pedagogik amaliyotga ta'sirini baholashni o'z ichiga oladi). Nadejda Prudnikova Maktabgacha pedagogika fan sifatida Maktabgacha pedagogika ta'rifiga yondashuvlar Maktabgacha pedagogika- maktabga kirishdan oldin bolalarning ta'limini loyihalash xususiyatlarini o'rganishga qaratilgan pedagogika sohasi (N.V. Miklyaeva). Maktabgacha pedagogika- maktabgacha yoshdagi bolalarni tarbiyalash va rivojlantirish texnologiyasini ishlab chiqish bilan bog'liq bo'lgan pedagogika sohasi turli xil turlari faoliyati (A. G. Gogoberidze). Maktabgacha pedagogika- maktabgacha yoshdagi bolalarni tarbiyalashning muhim xususiyatlarini o'rganadigan pedagogika sohasi (N. N. Sazonova). Yuqoridagilardan kelib chiqadiki, maktabgacha pedagogika pedagogikaning maktabgacha yoshdagi bolalarni tarbiyalashning belgilari, xususiyatlari va mohiyatini o‘rganuvchi bo‘limidir. Maktabgacha pedagogikaning fan sifatidagi belgilari. Pedagogika - bu sakkizta xususiyatga ega bo'lgan fan: mavzu, maqsad, vazifalar, metodologiya va boshqalar. Maktabgacha pedagogika hali ham bir sohadir. Fanning ob'ekti turli darajadagi ta'lim bo'lib, unda bilim, ko'nikma, qadriyatlar va faoliyat tajribasi intellektual, ma'naviy, axloqiy, ijodiy va aqliy qobiliyatlarni rivojlantirish asosida amalga oshiriladi. jismoniy ta'lim-tarbiya bolalarning ta'lim ehtiyojlari va qiziqishlarini qondirish. Maktabgacha ta'limning me'yoriy-huquqiy bazasining o'zgarishi ta'lim sohalarida o'zgarishlarga olib keldi. 1989 yilda “Konsepsiya maktabgacha ta'lim”, bu erda birinchi marta maktabgacha yoshdagi bolalarni ta'lim va tarbiyalash yo'nalishlari qonun bilan belgilandi. Qabul qilingan yo'nalishlar jismoniy rivojlanish, ijtimoiy va shaxsiy rivojlanish, kognitiv nutqni rivojlantirish va badiiy va estetik rivojlanish. 2009 yil noyabr oyida "Federal hukumat talablari(FGT) maktabgacha ta'limning umumiy ta'lim reglamentiga (GEP DO) 23.11.2009 yildagi 665-son. Ushbu hujjat doirasida rivojlanish yo'nalishlari ta'lim yo'nalishlari bilan to'ldirildi: jismoniy rivojlanish (jismoniy madaniyat, salomatlik, badiiy va estetik (musiqa, badiiy ijod, kognitiv va nutq (muloqot, bilish, o'qish)). fantastika, ijtimoiy va shaxsiy (ijtimoiylashtirish, xavfsizlik, mehnat). 2013 yil iyun oyida "Maktabgacha ta'limning federal davlat ta'lim standartlari" (FSES DO) to'g'risida hujjat qabul qilindi - ta'lim yo'nalishlari qayta ko'rib chiqildi, bu erda rivojlanish yo'nalishlari belgilanmagan. Jamoatchilik muhokamasidan oldin GEF DO loyihasi to'rttasini aniqladi ta'lim sohalari. Qabul qilingan Federal Davlat ta'lim standartida beshta ta'lim yo'nalishi tasdiqlangan: jismoniy rivojlanish, kognitiv rivojlanish, nutqni rivojlantirish, ijtimoiy va kommunikativ rivojlanish va badiiy va estetik rivojlanish. Maktabgacha pedagogikaning predmeti - maktabgacha ta'limning xususiyatlari, xususiyatlari va mohiyati. Maktabgacha pedagogika fani psixologik-pedagogik xususiyatga ega. Bolalar ta'limining xususiyatlari ruhiy neoplazmalarga qaratilgan maktabgacha yoshdagi bolalik, bu Federal Davlat Ta'lim Standartida mezonlarga aylandi. 2009 yilgacha maktabgacha ta'lim samaradorligi bolaning pedagogik diagnostikadan o'tkazilgan bilim, ko'nikma va ko'nikmalarni rivojlantirish orqali aniqlandi. 2009 yildan 2013 yilgacha integrativ fazilatlar: shaxsiy, intellektual va jismoniy shakllanishini baholash uchun pedagogik monitoring joriy etildi. 2015 yildan boshlab maktabgacha ta'lim uchun federal davlat standartlari taqiqlangan pedagogik diagnostika, ammo Federal Davlat Ta'lim Standarti doirasida maktabgacha ta'lim natijalariga ma'lum talablar mavjud bo'lib, ular maqsadli deb hisoblanadi va ular bilan chambarchas bog'liq. ruhiy neoplazmalar yoshiga qarab. Bu haqiqatning turli muammoli mazmuniga ochiqlikni nazarda tutadi, ya'ni. tadqiqot faoliyati maktabgacha yoshdagi bola; bu ham ijodiy tasavvur- yo'qolganlarni tasavvur yordamida qayta tiklash qobiliyati; o'rtasidagi ta'lim hamkorligining asosi sifatida kattalar qiyofasiga yo'naltirish boshlang'ich maktab o'quvchisi; sinkretizm, ya'ni faoliyatning hissiy va ratsional tarkibiy qismlarining birlashishi. Olimlar ta'limni spontan va reaktiv ta'lim dasturlari bo'yicha amalga oshirish mumkinligini isbotladilar. Maktabgacha tarbiyachi uchun yoshni hisobga olgan holda spontan dasturlar dolzarbdir, ammo maktabgacha pedagogika usullarini hisobga olgan holda, o'qituvchining mahorati reaktiv dasturlarga o'tishda yotadi. Rivojlanish pedagogik texnologiya Bolalarning maktabgacha ta'limi quyidagi vazifalarni o'z ichiga oladi: bu muloqot madaniyatini tarbiyalash, o'quvchining kognitiv (kognitiv) faoliyatini nazorat qilish va ota-onalar bilan ishlashni tashkil etish. Fan sifatida uslubiy platforma. Maktabgacha pedagogikaning ushbu bo'limi etakchi pedagogik nazariyalarning, ta'lim jarayonlarini tartibga soluvchi huquqiy bazaning o'zgarishi munosabati bilan o'zgarib bormoqda. O'qituvchining uslubiy madaniyatining asosiy xususiyatlari: 1. Ta'limning turli tushunchalarini bilish; 2. Pedagogikaning asosiy tushunchalariga berilgan tartiblarni tushunish; 3. Pedagogika tushunchalari va atamalarida ta’lim amaliyotini takror ishlab chiqarish zarurati; 4. Pedagogikaning o'z-o'zidan ravshan qoidalariga tanqidiy munosabat; 5. O'z natijalarini aks ettirish kognitiv faoliyat. Pedagogika metodikasi maktabgacha pedagogika metodologiyasidan ancha kengroqdir. Ta'limni tashkil etishning asosiy pedagogik nazariyalari quyidagilardan iborat: 1. Tizimli yondashuv - nisbatan mustaqil komponentlar alohida holda emas, balki o'zaro bog'liqlikda, rivojlanishda (masalan, mavzuli haftalarda) ko'rib chiqiladi; 2. Yaxlit yondashuv - diqqatni ta'kidlashga qaratish pedagogik tizim va integrativ invariant (doimiy) aloqalar va munosabatlarning rivojlanayotgan shaxslari (FGT - integrativ fazilatlar); 3. Dialogli yondashuv - pedagogik jarayon sub'ektlarining kommunikativ birligini shakllantirish, buning natijasida o'z-o'zini rivojlantirish va o'zaro ochish (o'yinni o'rganish usullari); 4. Antropologik yondashuv - ta'lim insonning ta'lim ehtiyojlari va manfaatlarini hisobga olishni nazarda tutadi, lekin amalga oshirilgan ta'lim tizimi doirasida. Maktabgacha pedagogika metodologiyasi maktabgacha ta'lim muassasasi uchun ta'lim dasturini ishlab chiqishni o'z ichiga oladi, unda umumiy ta'lim dasturi (GEP) materiallarining 60 foizidan ko'p bo'lmagan va bolalar bog'chasi materiallarining kamida 40 foizi mavjud. OOP DO ning nazariy va uslubiy asoslari: 1. Kulturologik yondashuv ta'limning aksiologik, texnologik va shaxsiy ijodiy tarkibiy qismlarining munosabatiga asoslanadi; 2. Faoliyat yondashuvi o'z ichiga oladi maxsus ish sub'ektlar pozitsiyasida u haqida bolaning faoliyatini shakllantirish bo'yicha. 3. Shaxsiy yondashuv ustundir Pedagogikada madaniy yondashuv asoslanadi psixologik nazariya KITRVPF ("Oliy taraqqiyotning madaniy-tarixiy nazariyasi aqliy funktsiyalar» muallif L. S. Vygotskiy). 1 fikr. L. S. Vygotskiy biologik omil inson ruhiyatiga ijtimoiydan ko'ra kamroq ta'sir qiladi, deb hisoblagan: "Bola tug'ilishdan boshlab ijtimoiy mavjudotdir"; 2 fikr. Maktabgacha yoshdagi bolaning spontan ta'lim dasturi har doim o'ziga xos tematik xususiyatga ega; 3 fikr. L. S. Vygotskiy atrof-muhitning bolaning rivojlanishiga ta'sirini isbotladi, maktabgacha pedagogikada ushbu ilmiy tezis mavzuni rivojlantiruvchi muhit tushunchasiga aylantirildi; ko'rsatmalar tashkilot ta'lim muhiti bolalar bog'chalarining maktabgacha ta'lim guruhlarida (oltita markaz); 4 fikr. Ta'lim rivojlanishni belgilaydi, shuning uchun maktabgacha pedagogika doirasida o'qituvchi-ustoz kalendar va tematik rejalashtirish ta'limiga ega.