Mavzu mashina va mexanizxmlar

Fan: TEXNIK MEXANIKA

MAVZU	«Mashina va mexanizxmlar
07	nazariyasi» fani xakida umumiy tushunchalar.

Ulugov Bozor Djumayevich
Transport muhandisligi va logistikasi kafedrasi katta o’qituvchisi
Reja:
1. Umumiy tushunchalar.
2. Mashina va uning tasnifi.
3. Mexanizlar analizi va sintezi xaqida tushun
Umumiy tushunchalar.
Mexanizmlar va mashinalar nazariyasi (MMN) - bu analiz va sintez bilan bog'liq mexanizmlarning tuzilishini (strukturasini), kinematikasini va dinamikasini o'rganadigan ilmiy fan (yoki fan sohasi) (I.I. Artobolevskiy).
MMN maqsadi - tipik mexanizmlar va ularning tizimlarini analiz qilish va sintez qilish.
MMN vazifalari: tipik mexanizmlar va ularning tizimlarini tuzilishini, geometriyasini, kinematikasini va dinamikasini ШШ
o'rganishning umumiy usullarini ishlab chiqish. W ■
Tipik mexanizmlar, oddiy mexanizmlar bo'lib, ularni turli xil funktsional maqsadlarda sintez va analiz qilish uchun standart usullari va algoritmlari ishlab chiqilgan bo'lib, mashinalarda keng qo'llaniladi.
Mexanizm - bu mashinaning tarkibiy qismi.
Kinematik zanjir tarkibiga kiruvchi qo‘zg‘almas biror zvenoga nisbatan bir yoki bir necha zveno muayyan tartibda harakatlangan vaqtda zanjirning qolgan zvenolari ham ma’lum tartibli harakat qilsa, bunday kinematik zanjir mexanizm deyiladi.
MMN mashina va mexanizmlarni sxema ko‘rinishida tuzilish asoslarini, mexanizm xarakati vaqtida shu mexanizm zvenolarida sodir bo‘ladigan qo‘zg‘alish, tezlik, tezlanish, inersiya kuchlarining o‘zgarish qonunlarini ma’lum bir davr ichida o‘rganish- fanining asosini tashkil etadi. vl
Bu fan shartli rarishda uch qismga bo‘linadi: ▼ 1
- mashina va mexanizmlar tuzilishi; \
- mexanizmlar nazariyasi;
- mashina dinamikasi;
Maxsus mashinalarni loyihalash usullarini o'rganadigan fanlardan MMN fanining asosiy farqi shundaki, MMN o'ziga xos funktsional maqsadiga qaramay, ma'lum bir mexanizm turiga xos bo'lgan sintez va analiz usullarini o'rganishga qaratilgan. Maxsus fanlar muayyan talablarga e'tibor qaratgan holda, faqat ma'lum bir maqsadga mo'ljallangan mexanizmlarni loyihalashni o'rganadi.
Mashina va uning tasnifi.
Mashina deb - energiyani, materialni (hom ashyoni) va axborotni qayta ishlab, insonning aqliy va jismoniy mexnatini osonlashtirish, hamda uning sifatini va samaradorligini oshirish uchun xizmat qiladigan texnik jixozga aytiladi.
Ish bajarashiga qarab mashinalar quyidagi turlarga boiinadi:
- energetik; - ishchi; - informatsion (axborot) - kibr (kibernetik) mashinalar.