Mavzu: materiallarning qattiqligini rokvell usulida

Qattiqlikni TK-2M asbobida aniqlash tartibi: 
• Namunaning taxminiy qattiqligiga asoslanib, yuk qiymati, uchlik va (А, В, С) 
shkalalardan keraklisi tanlanadi; 
• Uchlik va shkala priborga o’rnatiladi; 
• Namunani tekshirishga tayyorlanadi, ya‘ni uning sirti egov va qumqog’oz bilan 
tozalanadi. Tekshirishda sharcha (yoki olmos konus) izining markazidan namuna 
chekkasigacha yoki boshqa izning markazigacha bo’lgan masofa 3 mm dan kam 
bo’lmasligi kerak; 

---

• Namuna pribor stoliga o’rnatiladi; 
• Maxovikni soat strelkasi yo’nalishida aylantirib, namuna yuqorigi uchlikka tekkuncha 
ko’tariladi. Stolchani ko’tarishni indikatorning kichik strelkasi siferblatdagi qizil nuqta
qarshisiga kelguncha, katta strelka esa vertikal holatni egallaguncha davom ettiriladi; 
• Indikator priborining siferblatida strelka S shkala bo’yicha 0 ni yoki V shkala bo’yicha 
30 ni ko’rsatguncha baraban aylantiriladi; 
• Mexanizm ishga tushiriladi. Katta strelka soat strelkasi yo’nalishida aylanadi. Strelkaning 
harakati to’xtagach, asosiy yukni olinadi; 
• Qatiqlik olmos konusdan foydalanganda S shkala bo’yicha, po’lat sharchadan 
foydalanganda esa V shkala bo’yicha hisoblanadi; 
• Maxovikni soat strelkasi yo’nalishiga teskari aylantirib, namuna tushiriladi. Iz chuqurligi 
o’lchanadi, so’ngra tajriba takrorlanadi; 
• Olingan natijalar quyidagi jadvalga yoziladi: 
 
Hisobotni yozish tartibi: 
Laboratoriya ishi nomeri va mavzusi, ishning maqsadi, nazariy ma’lumotlar, Rokvell 
dastgohining tuzilishi va ishlash prinsipi, izning diametrini o`lchash, qattiqlikni o`lchash 
formulalarida hisoblash, xulosa va adabiyotlar ro`yxatini tuzishdan iborat. 
 
O‘z-o‘zini tekshirish uchun savollar: 
• Materialning qattiqligi deb nimaga aytiladi? 
• Metallar qattiqligini aniqlashning Rokvel usulini tushuntirib bering. 
• Rokvek dastgohida uchlik qanday ko`rinishda bo`ladi? 
• Rokvek dastgohida uchlik ning materiali nimadan tayyorlangan? 
• Metallar qattiqligini o’lchashning yana qanday usullarini bilasiz?