Mavzu: Mehnatni normalashtirish asosi

O‘zbekiston landshaft kartasi (Qoraqalpog‘iston Respublikasi hududi)  

---

Ekologik kartalarni GIS-texnologiyalari asosida tuzish  
Hech bir ekologik tadqiqot illyustratsiyalar – kartalar, diagrammalar, suratlar va 
eskizlarsiz olib borilmaydi. Tasvirlar o’quvchiga tadqiqot obyektining to’liq tasvirini 
tasavvur etilishiga ko’maklashadi. Blok-sxemalar tipidagi oddiy rasmlarni yoki tashkiliy 
diagrammalarni yaratish uchun MS Word matn redaktori etarlicha qulaydir. Boshqa 
tasvirlar (masalan, anatomik tuzilishning elementlari, hayvonlar, o’simliklar hamda 
ularning tashqi ko’rinishlari, tadqiqot jihozlari yoki asbob-uskunalarining belgilari) 
murakkab shaklga ega bo’ladi va shakllar orasidagi munosabatlar aniq berilishini talab 
qiladi. Bu faqatgina professional rassomlar tomonidan yoki GIS dasturlari vositasida 
bajarilishi mumkin. Albatta, bunday turdagi obyektlarning tasvirlarini nashr etilgan 
jurnallardan topish, kerakli joylarining nusxasini skaner orqali olish va matnga rastrli 
fayl sifatida kiritish mumkin. Biroq, odatda, ularda har doim nimadir oshiqcha bo’ladi, 
yoki aksincha, ular etarlicha ma’lumot bera olmaydi va ko’pincha qo’shimcha ishlov 
berishni talab qiladi. Kimki bunday muammoga to’qnash kelgan bo’lsa, PhotoShopga 
o’xshash rastrli fayllarning har qanday redaktorida skanerlangan rastrli tasvirni to„g„ri-
lash yoki unga qo’shimcha qilish qanchalik murakkab ish ekanligini yaxshi biladi. 
Bundan tashqari, rastrli suratlar ko’pincha, keraksiz detallar, arxivlashgan ma’lumotlar 
bilan to’lib toshgan bo’ladi va “iflos”, chaplashgan va qalbakiga o„xshab ko„rinadi.

---

Bu vaziyatdan chiqishning bir yo’li – GIS muhitida ularning 
vektorli tasvirini yaratishdir. Rastrli tasvir tashqi vektorli 
tasvir uchun asos, manba bo’lib xizmat qiladi, unda rasmning 
zarur bo’lgan elementlaridan aniq nusxa olish (huddi 
kalkadagi kabi) va etishmayotgan yangi elementlarni qo’shish 
mumkin. 
Bunda 
eski 
elementlarning 
ham, 
yangi 
elementlarning ham umumiy uslubi bir hil bo’lib qolaveradi, 
tekis vektor chiziqlari bilan bajarilgan yahlit tasvir esa oddiy, 
biroq aniq va original ko’rinishni oladi.
Biz vektorli tasvirni “Umumiydan hususiyga qarab” 
tamoyili bo’yicha yaratishni tavsiya etamiz. Bunda, avval, 
ob‟ektning konturini belgilovchi chiziqlar yahlit holda, 
shakllantiriladi. So’ngra esa, ko’pincha avval yaratil-
ganlaridan foydalangan holda ichki elementlar yaratiladi. 
Masalan, umumiy konturni regionga aylantirish va so’ngra 
undan tasvirning qismlarini qirqib olish mumkin.

---

Bosh menyu