Sistemaning massasi (M yoki m- harflari bilan ifodalanadi), sistemaning tashkil etuvchi nuqtalar yoki jismlarning massalari arifmetik yig’indisiga teng bo’ladi: M= Massalarning tarqalganligi, sistemaning har bir nuqtasining massasi va shu masslarning o’zaro qanday joylashganligiga, ya’ni ularning koordinatalariga bog’liq holda aniqlanadi. Sistemaning massasi, massalar markazi. Massalar markazi. Bir jinsli og’irlik kuchi maydonida, ya’ni g=const bo’lganida, har bir zarrachaning og’irligi uning massasiga proportsional bo’ladi. Shu sababli, sistema massalarining qanday tarqalganligini uning massa markazi orqali aniqlanadi. Statika qismidagi og’irlik markazini aniqlashga doir bo’lgan formulani, ularning massalari orqali ifodalanadigan ko’rinishga keltiramiz. Buning uchun, o’sha formuladagi = va lar orqali ifodalaymiz va tenglikni g-ga bo’lsak, , , Sistemaning massasi, massalar markazi. Koordinatasi ushbu formulalar orqali aniqlanadigan C nuqtaning geometrik o’rni, massalar markazi yoki mehanik sistemaning inersiya markazi deyiladi.
Inersiya momenti. O’qqa nisbatan inersiya momenti. Inersiya radiusi. Qattiq jism dinamikasiga oid masalalarni yechishda, har bir nuqtaning massasi va ularning koordinatalari orqali emas, balki ularni harakterlovchi umumiy ifodalar orqali amalga oshiriladi. Ulardan biri, Massalar markazining koordinatasi (sistema nuqtalari massalarining, ularning koordinatalariga ko’paytmalarining yig’indisi orqali ifodalanadi); Ikkinchisi, o’qqa nisbatan inersiya momentlari (sistema nuqtalari massalarining, ularning ikkitadan iborat koordinatalarining kvadratlariga ko’paytmasining yig;indilari orqali ifodalanadi.) Uchinchisi, markazdan qochma inersiya momentlari (sistema nuqtalar massalarining, ularning ikkita koordinatalariga ko’paytmalarining yog’indisi orqali ifodalanadi.)
Do'stlaringiz bilan baham: |
