Mavzu: Mexanik sistema dinamikasi: Ichki va tashqi kuchlar sistemasi. Sistemaning massasi, massalar markazi. Mexanik sistema harakatining differentsial tenglamasi

Mavzu: Mexanik sistema dinamikasi: Ichki va tashqi kuchlar sistemasi. Sistemaning massasi, massalar markazi. Mexanik sistema harakatining differentsial tenglamasi.

REJA

1. 
   Mexanik sistema.
   
2. 
   Tashqi va ichki kuchlar.
   
3. 
   Sistema massalar markazi va uning koordinatalari, mexanik sistemaga ta`sir etuvchi kuchlarni tasniflash; ichki kuchlarni xossalari.
   
4. 
   Mexanik sistemava qattiq jismning qutbga, o`qqa va tekislikga nisbatan inertsiya momentlari.
   

Mehanik sistema. Ichki va tashqi kuchlar sistemasi.

1. Mehanik sistemaning barcha ichki kuchlarining geometrik yig’indisi (bosh vektori) nolga teng bo’ladi.

Dinamikaning uchinchi qonuniga asosan, ixtiyoriy olingan ikkita nuqtaning (shakliga qarang) o’zaro ta’sir kuchi va aks tasir kuchlari bir to’g’ri chiziqda yotib, son qiymatlari teng, yo’nalishlari esa qarama-qarshi bo’ladi, shu sababli

va

-larning geometrik yigindisi nolga teng boladi. Xuddi shunday natijani ixtiyoriy olingan har bir ikkita nuqta uchun yozishimiz mumkin, demak,
=0

Mehanik sistema. Ichki va tashqi kuchlar sistemasi.

2. Mehanik sistemaning barcha ichki kuchlarining ixtiyoriy markazga yoki o’qqa olingan momentlarining yig’indisi (bosh momenti) nolga teng bo’ladi.

Haqiqatdan ham, shakldan ko’rinib turibdiki, agar ixtiyoriy olingan O nuqtaga nisbatan momentlarning yig’indisi

+ bo’ladi

Xuddi shunday natijani ixtiyoriy o’qqa nisbatan olingan momentlar uchun ham isbot qilish mumkin, shu sababli mehanik sistema uchun,
=0
=0
yoki

Sistemaning massasi, massalar markazi.

Mehanik sistemaning harakati, unga ta’sir etuvchi kuchlardan tashqari, sistemaning umumiy massasi va massalarning qanday tarqalganligiga ham bog’liq bo’ladi.