Mavzu: mix va burama mixlar yordamida oddiy birikma tayyorlash texnologiyasi

MAVZU:MIX VA BURAMA MIXLAR YORDAMIDA ODDIY BIRIKMA TAYYORLASH TEXNOLOGIYASI.


Ishdan maqsad: Yog’ochlarning mexanik xossalarini va mexanik ishlov berish texnologiyasini o’rganish.Yog’ochga mexanikishlov berish usuli yordamida buyumlar tayyorlash.
Mixni qoqishdan avval uning kallasini asta sekin urish kerak, mixning o’zagining yarmi kirgach qattiq zarb bilan urish kerak. Agar mix qiyshiq ketsa yoki bukilib qolsa uni maxsus ombur, kertikli bolg’a va maxsus mix sug’urgich bilan sug’urib olamiz. Qattiq va elastik yog’och mixini maxkamroq ushlaydi, lekin mixni bunday yog’ochga qoqish ancha qiyin. Sanoatda yo’g’onligi, uzunligi va kallaglari xar xil mixlar ishlab chiqariladi. Burma mixlar duradgorlik ishlarida, ya’ni eshik va derazalarning oshiq-moshiqlarini o’rnatishda ishlatiladi. Bunday mixlar oddiy mixlarga nisbatan ancha puxta birikma hosil qiladi. Pardozlanadigan buyumlarni burchak birikmalarini mustaxkamroq qilish uchun metall burchaklari va uskunalar metall mixlar bilan maxkamlanadi. Burama mix kallak va vintsimon o’yiqlar o’zakdan o’zakdan iborat maxkamlovchi detallardir. Burama mixning kallagida otvyortka uchun ariqcha bo’ladi. Burama mixlar yarim dumaloq, yashirin va yarim yashirin kallaklari shuningdek, o’zaklarning uzunligi bilan farqlanadi.
Burama mixni detallarga kiritish ancha qiyin, shuning uchun burama mixlarni kiritishdan oldin bigiz bilan chuqurcha hosil qilinadi. Yashirin kallakli uchn esa kichik parma bilan o’yiqcha ochiladi. Burma mixni shu o’yiqchaga o’rnatib otvyorka bilan soat strelkasining yo’nalishi bo’yicha buraladi. Yo’g’on va uzun burma mixlar uchun teshiklar parma bilan o’yiladi. Uning diametri burma mix o’zagi diametrining 4G’5 qismicha bo’lishi, chuqurcha o’zak uzunligi yarimcha parmalanishi kerak.
YOg’och konstruktsiyalarning elementlari kertiklarsiz nagellar, boltlar, mix vositasida, shuningdek yelimlab biriktirilishi mumkin.
Nagelli birikishlar yog’och konstruktsiyalarni tayyorlashda ko’p qo’llaniladi. Nagel yog’och yoki po’latdan qilinadigan tsilindrik yoki plastinasimon sterjendan iborat.Detallarni nagellar bilan biriktirish hisoblab olib boriladi va ularni chizma bo’yicha andaza bilan rejalab o’rnatish kerak. TSilindrik nagellarning o’qlari orasidagi masofa tolalar bo’yicha S₁ (41- rasm), tolalarga ko’ndalang S₂ va element qirrasidan bo’lgan masofa S₃ po’lat nagellar uchun kamida S₁=7d; S₂=3,5d; S₃=3d (d-nagel diametri), dub nagellar uchun kamida S₁=5d; S₂=3d; S₃=2,5d bo’lishi kerak.Biriktiriladigan elementlar paketining qalinligi V = 10d bo’lganda, po’lat nagellar uchun S₁=6d; S₂=3d; S₃=2,5d; dub nagellar uchun S₁=4d; S₂=S₃=2,5d qabul qilishga yo’l qo’yiladi.Dub yoki po’lat tsilindrik negellar bo’ylamasiga ikki qator qilib joylashtirish, tortilgan elementlari bo’lgan konstruktsiyalarni po’lat yoki dub nagellar bilan biriktirishda ulanadigan tomonlaridan har biriga kamida uchtadan tortish boltlari qo’yish tavsiya etiladi.Nagellar uchun teshiklar paketning hamma elementlarida birdaniga teshiladi. Paket oldindan mahkamlanadi, shunda parmalanadigan elementlar (taxtalar) o’zaro siljimaydi. Parma-lanadigan teshik o’rinlari parmalashdan oldin andaza bo’yicha eng ustki taxtada belgilab olinadi. Teshikni shunday parmalash kerakki.bunda parma kerakli yo’nalishda aniq og’may teshsin.Uyiladigan teshik o’lchamlari hamda diametri o’rnatiladigan ish bolti yoki nagelining diametriga aniq mos kelishi kerak.Tortish boltalarini o’rnatishda teshik diametri bolt diametridan 1-2 mm katta bo’lishi kerak. Teshiklarga boltlarni qo’yishda bolt kallagi hamda gayka ostiga yog’ochni tortib tarang-lashda ezilishdan saqlaydigan metall shaybalar qo’yiladi. TSilindrik po’lat va dub nagellar teshikka zich o’rnatilishi kerak.
Egilishga va siqilish bilan egilishga ishlatiladigan qurilish ulama balkalarning yog’och elementlarini biriktirishda dubdan qilingan plastinkasimon nagellar ishlatiladi. Dub bo’l-masa, nagellarni qayindan tayyorlash mumkin, lekin bunda ularni albatta antiseptiklash kerak.Plastinkasimon nagellar yog’ochligining tolalari birikish tekisligiga perpendikular joyyaashishi kerak. Plastinkasimon nagellar asosan ikki xil o’lchamli: qalinligi 12va 16mm va tola bo’yicha uzunligi 54 va 72 mm bo’lishi mumkin. Nagellar qoqiladigan uyalar elektr o’ygich bilan o’yiladi, bunda plastinkasimon nagel uchun o’yilgan uya uzunligi nagel uzunligidan 2 mm ortiq bo’lishi lozim. Plastinkasimon nagellarni bruslar kesimi balandligining 0,2 qismidan ortiq kiritish yaramaydi.Plastinkasimon nagellar balkaning butun uzunligi bo’yicha teshib o’tadigan yoki teshib o’tmaydigan bo’lishi mumkin. Teshib o’tmaydigan nagellar shaxmat tartibida joilashtiriladi.