Мавзу: Молия тизими. Пул муомаласи ва банклар

• Молиявий ресурслар икки турга бўлинади:
• Микроресурслар ёки марказлашган.
• Макроресурслар – улар умумдавлат микёсида ташкил топади.

• www.arxiv.uz

• Ўзбекистон Рспубликасида молия тизими Молия Вазирлиги томонидан бошкарилади. Молия вазирлиги Марказий молия ташкилоти шаклида давлатнинг ягона молиявий сиёсатини юритиб, молияни ташкил этишга умумий рахбарлик килади

• www.arxiv.uz

Давлат молияси миллий даромад ва миллий бойлик кийматининг бир кисмини давлат унга карашли корхона, ташкилотларнинг пул даромадларига айлантириб, уларнинг иктисодий ўсишини та’минлаш, жамият аъзолари умумий эхтиёжини кондириш, мамлакатни идора этиш учун таксимлаш ва ишлатиш борасидаги муносабатлардир.

• Давлат молияси миллий даромад ва миллий бойлик кийматининг бир кисмини давлат унга карашли корхона, ташкилотларнинг пул даромадларига айлантириб, уларнинг иктисодий ўсишини та’минлаш, жамият аъзолари умумий эхтиёжини кондириш, мамлакатни идора этиш учун таксимлаш ва ишлатиш борасидаги муносабатлардир.

• www.arxiv.uz

II. Давлат бюджети ва унинг тузилиши.

• Давлат бюджети – давлат томонидан ўз вазифаларини амалга ошириш учун сарфланадиган пул фондидир.
• Давлат харажатлари 3 турга бўлинади:
• Иктисодий харажатлар.
• Ижтимоий харажатлар.
• Давлатни идора килиш харажатлари.

• www.arxiv.uz

• Давлат бюджети тузилиши

• Даромадлар

• Харажатлар

• Бюджет маблагларининг шаклланиш манбаларини акс эттиради.

• Бюджет маблагларининг таксимланиш йўналишларини кўрсатади.

• www.arxiv.uz

Soliq Kodeksida keltirilgan soliqlar va majburiy to’lovlar

• O‘zbekiston Respublikasi hududida quyidagi soliqlar belgilanadi:

• Respublika byudjetining mohiyati

• davlat byudjetining umumdavlat ahamiyatidagi tadbirlarni moliyalashtirishda foydalaniladigan qismi bo’lib, unda daromadlar manbalari va ulardan tushumlar miqdori, shuningdek, moliya yili mobaynida aniq maqsadlar uchun ajratiladigan mablag’lar sarfi yo’na­lishlari va miqdori nazarda tutiladi

• Respublika byudjetining o’ziga xosligi

• Byudjet Kodeksida va boshqa qonun hujjatlarida belgilangan tartibda shakllantiriladi va ishlatiladi

• byudjet tizimining markaziy bo’g’ini

• Respublika byujeti daromadlari tarkibi (Byudjet Kodeksi 51-modda)

• belgilangan normativlarga muvofiq

• bojxona bojlari

• qo‘shilgan qiymat solig‘i

• Boshqa daromadlar

• foyda solig‘i

• jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i

• aksiz solig‘i

• yer qa’ridan foydalanganlik uchun soliq

• davlat bojlari, yig‘imlar, tovon pullari

• kompensatsiya to‘lovlari, jarima sanksiyalari

• Davlatga o‘tkazilgan mol-mulkni realizatsiya qilishdan tushgan tushumlar

• davlat aktivlarini joylashtirishdan, foydalanishga berishdan va sotishdan olingan daromadlar,

• meros, hadya huquqi bo‘yicha davlat mulkiga o‘tkazilgan pul mablag‘lari

• qaytarilmaydigan pul tushumlari, budjet ssudalarini, chet davlatlarga berilgan kreditlarni to‘lash hisobidan to‘lovlar

• aksiyalarning davlat ulushi bo‘yicha dividendlar, Markaziy bankining foydasi va b.

• солиқсиз тўловлар солиқлардан фарқ қилиб, икки томонлама ҳуқуқ ва бурчлар келиб чиқишига сабаб бўлади. Масалан, фаолиятнинг муайян тури билан шуғулланиш ҳуқуқини берадиган лицензияларни олиш мақсадида белгиланган тўловларнинг амалга оширилиши бошқа шартлар бажарилгани тақдирда ваколатли рухсатномани бериши лозим бўлади;
• солиқлардан фарқ қилиб, солиқсиз тўловлар кўпчилик ҳолларда мажбурий равишда тўланмайди. Солиқ эса уни тўлаш объекти мавжуд бўлганида тўланади;

• Солиқли даромадлардан солиқсиз даромадларнинг фарқи