Xarajatlar - Bu mahsulot yoki xizmatlarni sotish orqali daromad olish uchun zarur bo'lgan barcha iqtisodiy savdo nuqtalarini nazarda tutadi. Bunga ish haqi, kommunal xizmatlar va biznesni yuritish uchun zarur bo'lgan xom ashyo kiradi.
- "Xarajatlar" tushunchasi "to'lovlar" tushunchasidan farq qiladi. Kompaniya ma'lum bir xizmatdan bahramand bo'lish vaqtida xarajatlarni qoplaydi deb hisoblanadi.
- Buning o'rniga to'lovlar ushbu xarajatning iqtisodiy to'lovi amalga oshiriladigan muayyan operatsiyani anglatadi. Ushbu farqlash muhim ahamiyatga ega, chunki to'lovlar xarajatlarga qaraganda har xil vaqtda sodir bo'lishi mumkin.
- Masalan, yangi mutaxassis yollanganda, u o'z xizmatlarini ko'rsatishni boshlagan paytdan boshlab xarajatlar kelib chiqadi. Biroq, to'lov har oyda ishchi ish haqini oladigan kunga to'g'ri keladi.
- Moliyaviy natijalar
- Daromadlar va xarajatlar moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobotda qarorlar qabul qilish uchun zarur bo‘lgan axborotni taqdim etish maqsadida faoliyat turlarini chegaralash yo‘li bilan ko‘rsatilishi mumkin. Masalan, xo‘jalik yurituvchi subyektning odatdagi faoliyati davomida va faoliyat jarayonidagi favqulodda holatlarda yuzaga keladigan daromadlar va xarajatlarning moddalari o‘rtasidagi chegara umumiy qabul qilingan amaliyot hisoblanadi. Bunday chegaralash xo‘jalik yurituvchi subyektning kelgusida pul mablag‘larini ko‘paytirish qobiliyatiga baho berishda ahamiyatli bo‘lgan moddalarning manbalari asosida o‘tkaziladi. Moddalarni chegaralashda xo‘jalik yurituvchi subyektning tabiati va uning faoliyati bilan hisoblashish kerak. Bitta xo‘jalik yurituvchi subyektning odatdagi faoliyati natijasida paydo bo‘ladigan moddalar boshqa subyektga nisbatan favqulodda bo‘ladigan moddalar bo‘lishi mumkin.
- Daromadlar va xarajatlarning moddalari o‘rtasidagi chegara hamda ularning har xil kombinatsiyalari ham xo‘jalik yurituvchi subyektning ishlari natijalarini ko‘rsatish imkoniyatini beradi. Bunday bo‘limlar har xil moddalarni o‘z ichiga oladi. Masalan, moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobot soliqqa tortilgungacha va undan keyingi moliyaviy-xo‘jalik faoliyatidan daromadni ko‘rsatadi.
- Xususiy kapitalga egalarining ulushlari daromad hisoblanmaydi; xususiy kapitalning egalari o‘rtasida taqsimlanishi xarajat hisoblanmaydi.
- Daromadlar va xarajatlarni ta’rifi ularning asosiy farq qiluvchi jihatlarini yoritib beradi, lekin ularni moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobotda tan olishdan oldin javob berishi lozim bo‘lgan mezonlarni aniqlashtirmaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
