Mavzu: Mushak apparati va chidamlilik Jizzax Davlat Pedagogika Universiteti

Mashq qilganlar, mashq qilmaganlarga qaraganda, aerob ish vaqtida yog‘larning oksidlanishi hisobiga, nisbatan ko‘p va mos ravishda, uglevodlarning oksidlanishi hisobiga kam energiya oladi. Bu, o‘z aksini, bir xildagi absolut yoki nisbiy quvvatga ega ishni bajarish paytida, mashq qilganlarda, mashq qilmaganlarga qaraganda, ancha past nafas koeffitsiyentida topadi (4.15-rasm). Bunday, asosan yog‘lardan foydalanish tomoniga qaratilgan, substratli energetik siljish — «yog‘li siljish» sifatida belgilanishi mumkin. Uning mohiyati, uglevodlarning ancha chegaralangan zaxiralarini saqlashdan iborat. Ikkinchi bobda aytilganidek, submaksimal aerob yuklamalar paytida toliqishning asosiy mexanizmlaridan biri — mushak glikogenining sarflanishi hisoblanadi.

• Mashq qilganlar, mashq qilmaganlarga qaraganda, aerob ish vaqtida yog‘larning oksidlanishi hisobiga, nisbatan ko‘p va mos ravishda, uglevodlarning oksidlanishi hisobiga kam energiya oladi. Bu, o‘z aksini, bir xildagi absolut yoki nisbiy quvvatga ega ishni bajarish paytida, mashq qilganlarda, mashq qilmaganlarga qaraganda, ancha past nafas koeffitsiyentida topadi (4.15-rasm). Bunday, asosan yog‘lardan foydalanish tomoniga qaratilgan, substratli energetik siljish — «yog‘li siljish» sifatida belgilanishi mumkin. Uning mohiyati, uglevodlarning ancha chegaralangan zaxiralarini saqlashdan iborat. Ikkinchi bobda aytilganidek, submaksimal aerob yuklamalar paytida toliqishning asosiy mexanizmlaridan biri — mushak glikogenining sarflanishi hisoblanadi.

Chidamlilikni mashq qilgan sportchilardagi «yog‘li siljish», mushak glikogenini sekinroq (tejamli) sarflashga imkon yaratadi va shu bilan, uning tugash lahzasini uzaytiradi, demak, shundan kelib chiqqan holda, mashqni bajarish davomiyligini oshiradi. Mushaklarning oksidlanish qobiliyatlari qanchalik yuqori bo‘lsa, «yog‘li siljish» shunchalik katta va unga yarasha, defitsitli mushak glikogeni kamroq sarflanadi (ko‘proq saqlanadi).

• Chidamlilikni mashq qilgan sportchilardagi «yog‘li siljish», mushak glikogenini sekinroq (tejamli) sarflashga imkon yaratadi va shu bilan, uning tugash lahzasini uzaytiradi, demak, shundan kelib chiqqan holda, mashqni bajarish davomiyligini oshiradi. Mushaklarning oksidlanish qobiliyatlari qanchalik yuqori bo‘lsa, «yog‘li siljish» shunchalik katta va unga yarasha, defitsitli mushak glikogeni kamroq sarflanadi (ko‘proq saqlanadi).