Mavzu: N. A. Nekrasovning sheriy asarlar tahlili. Reja

Dehqon bolalarining kundalik hayoti
Keyin yozuvchi o'quvchini daryo tomon olib boradi. U erda bo'ronli hayot mavjud. Kim yuvinadi, kim hikoyalar bilan bo'lishadi. Bir bola "bachadon zig'irni uradigan lavada" suluklarni tutadi, boshqasi singlisiga qaraydi. Bitta qiz gulchambar yasaydi. Ikkinchisi otni o'ziga jalb qiladi va uni minadi. Hayot quvonchga to'la.
Nekrasov dehqonlar toʻgʻrisida, ayniqsa, koʻp sheʼrlar yozadi. Bu sheʼrlarni oʻqir ekansiz, goʻyo dehqonlarning oʻzlari oʻz ogʻir mehnatlari va qaygʻu-alamlari haqida soʻzlab berayotganday tuyuladi. Nekrasov ularning hayotini shunchalik yaxshi bilar, ularni oʻziga shunchalik yaqin tutardi. Nekrasovning sheʼrlari goʻzal, ohangdor, juda boy va ayni zamonda juda sodda tilda yozilgan edi.
She'rda nonning o'rni muhim ahamiyatga ega. Hikoyachi o'g'illardan birining ko'zlari bilan don etishtirishning muqaddasligini etkazadi. U urug'ni erga tashlashdan tortib tegirmonda non pishirishgacha bo'lgan barcha jarayonlarni tasvirlaydi. Nekrasovning "Dehqon bolalari" she'ri kuch va mehnat noni beradigan dalani abadiy sevishga chorlaydi. Bu tilni u Yaroslavl gubernasidagi qishloqda oʻtkazgan bolalik yillarida oʻrgangan edi. U dehqonlar tilini juda yaxshi bilardi, bu uning sheʼrlarida ham shunday oddiy, tabiiy va ravon jaranglaydi. Biz uning:
Mollar oʻrmon tomon qadam tashladi,
Ona-javdar boshoq tuga boshladi,
–deb yozganlarini oʻqir ekanmiz, bu til haqiqiy jonli xalq tili ekanini koʻramiz. Bu oʻrinda dehqonning zoriqib kutadigan boshoqlarga boʻlgan sevgisi va hatto mehrini aks ettiruvchi, masalan, ikki soʻz: ona-javdar qanday yaxshi keltirilgan! Dehqon bu boshoqlarni oʻzining bir parcha yerida qunt bilan mehnat qilib oʻstirgan-da! Nekrasov sheʼriyatida bunday yorqin, ravon va sof xalq iboralari juda koʻp. U javdar boshoqlari haqida shunday deydi:
Boshoqlar toʻlishgan payt,
Zar ustinday sip-silliq,
Boshlarida oltin toj.
Hozirgina yerdan sugʻirib olingan lavlagi haqida esa:
Poyma-poy qizil etik
Yotganday egatlarda, –deydi.
Bir toʻp shoʻx bulut bilan qurshab olingan bahor quyoshi haqida Nekrasov shunday deb yozadi:
Bahor chogʻi, kichik nevaralar kabi,
Lola yuz quyoshbobo bilan
Oʻynar bulutlar.
Bu oʻxshatishlarning baʼzilarini u xalq topishmoqlari, maqollari va ertaklaridan olgan. Zabardast bahodir, afsungar Ayoz hukmdorning ajoyib qiyofasini ham u xalq ertaklaridan topgan:
Daraxtdan daraxtga tashlaydi qadam,
Yaxlagan qoʻllardan qarsillab oʻtar,
Ham yorqin oftob tovlanar biram,
Paxmoq soqolida yarqirab ketar…