Mavzu: Normal tenglama. To’g’ri chiziq tenglamasini normal holga keltirish

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS
TA’LIM VAZIRLIGI
NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
FIZIKA-MATEMATIKA FAKULTETI



MUSTAQIL ISH
Ta’lim yo’nalishi: Fizika astranomiya
Guruh_102
Bajardi: Safayeva Maryam
Tekshirdi : ___________________

Mavzu: Normal tenglama. To’g’ri chiziq tenglamasini normal holga keltirish.

Toshkent-2022 yil

Mavzu: Normal tenglama. To’g’ri chiziq tenglamasini normal holga keltirish.

Tekislikda berilgan 2 ta nuqtadan 1 xil masofada yotgan nuqtalar to’plami to’g’ri chiziq deyiladi.

Tekislikda dekart koordinatalar sistemasi berilgan bo’lsin. А( ) , В( ) nuqtalarni qaraymiz. Bu nuqtalardan bir xil masofada yotuvchi С(х;у) nuqtalar toplami to’g’ri
chiziq hosil qilib, AB o’rta perpendikulyari
hisoblanadi.
To’g’ri chiziqning burchak koeffisentli tenglamasi.
Dekart koordinatalar sistemasida ordinatalar o’qidan О(0;0) dan hisoblanganda uzinligi b ga teng kesma ajratadigan, absissa o’qi bilan burchak hosil qiluvchi to’ri chiziqni qaraymiz. To’g’ri chiziq ixtiyoriy С(х;у) nuqtasini olamiz.
Hosil bo’lgan to’g’ri burchakli uchburchakdan ekanligini topamiz.
Bu tenlamadagi to’g’ri chiziqning burchak koeffisenti deyiladi vа k bilan belgilanadi:
k .
Тo’g’ri chiziq tenglamasi ko’rinish oladi. Undan to’g’ri chiziqning burchak koiffisentli tenglamasi deb ataluvchi
у (2)
tenglamani olamiz .
To’g’ri chiziq holati k vа b koiffisentlari bilan to’la aniqlanadi .To’g’ri chiziq umumiy Ах+Ву+С=0 tenglamasidan burchak koiffsentlisiga o’tish uchun bu tenglamani y ga nisbatan yechish kifoya .
у=-
Bunda k= , b belgilashlar kiritilsa, tenglama y=kx+b ko’rinishga keladi.
Ма’lumki, y=kx+b funksiya chiziqli deyilar edi. Demak, chiziqli funksiya grafigi to’g’ri chiziq bo’lar ekan. b=0 bo’lsa y=kx hosil bo’lib, х vа у o’zaro proporsiyanal, k-esa proporsiyanallik koiffisenti deyiladi .
To’g’ri chiziqning kesmalar bo’yicha tenglamasi.
Теkislida absissa o’qidan а , оrdinata o’qidan b=ОВ kesmalar ajratadigan to’g’ri chiziq ixtiyoriy С(х;у) nuqta absissasini , ordinatasini bilan belgilasak, uchta
o’xshash uchburchak hosil bo’ladi: ∆АОВ~∆А С~∆ В, yani .
.
Bu tenglama to’g’ri chiziqning kesmalar bo’yicha tenglamasi deyiladi.