Mavzu: nutqning to’G’riligi, aniqligi, mantiqiy izchilligi, sofligi, ta’sirchanligi va nutqda bularga rioya qilish reja

Frontal savollar.
1.Hujjat matnlarida tinish belgilarini qo’llanishida nimalarga e’tibor berish lozim?
2.Yozuv me’yorlariga amal qilish deganda nimani tushunasiz?
3.Matnda ikki nuqta, nuqtali vergul, tire, vergul, qavsni to'g'ri ishlatish nimalardan iborat?

MAVZU: TAQRIZ, ANNOTASIYA TARZIDAGI MATNLARDA MUNOSABAT.
Reja:

1. 
   Taqriz matnlarining asosiy xususiyatlari
   
2. 
   Fikrni asoslashda til vositalarining o’rni .
   
3. 
   Iqtibos (sitata)lardan foydalanish
   
4. 
   Taqriz , annotatsiya matni namunalari
   
5. 
   Taqriz, annotasiya, rezyume matni namunalarini tayyorlash
   

Taqriz badiiy yoki ilmiy asarlarga tanqidiy nuqtai nazardan qarab beriladigan bahoning yozma bayonidir . U oddiy ilmiy maqolalardan tortib , disertatsion ishlarga , o’quv qo’llanmalari , darsliklar va monografiyalargacha bo’lgan nashrlarni qamrab olishi mumkin .
Taqrizning tarkibiy qismida uning qanday dissertatsion ish yoki nashga tavsuya etilayotgan asar haqida gap borayotgani , Taqriz degan so’z (uning o’rnida ayrimlar ba’zan Mulohazalar so’zini qo’llaydi) , keyin asosiy matn , uni yozgan kishining lavozimi , ilmiy darajasi va unvoni , ismi, familiyasii , imzosi hamda yozilgan sana aks etadi . Imzo kadrlar bo’limi tomonidan tasdiqlanadi .
Namuna :
Chaqmoq umri
Dunyoda o’z umr ko’rganlarni eslaganda , odatda u tirik bo’lganda falon yoshga kirgan bo’lardi , oqsoqol bo’lib , qariyalar qatorida munkillab yurgan bo’lardi , degan kabi gaplar aytiladi . Men negadir Lermontov va Yeseninni , Hamza va Usmon Nosirni munkillab yurgan chol sifatida ko’z oldimga keltirolmayman . Ular chaqmoq bo’lib dunyoga kelganlaru chaqmoqday olovli iz qoldirib dunyodan o’tganlar .
Usmon Nosir qisqa hayotida besh she’riy kitob , bir doston , bir she’riy drama yozib qoldirdi . Pushkinning “Bog’chasroy” fontani, Lermontovning “Demon” asarlarini o’zbek tiliga yuksak mahorat bilan tarjima qildi .Bu kitoblar ichida ayniqsa “Yurak” , “Mehrim” deb atalgan ikki to’plam Usmon Nosir ijodining qo’sh cho’qqisi hisoblanadi.
Yurak sensan mening sozim
Tilimni nayga jo’r etding …..
Usmon Nosirning birtalay she’rlari, “Naxshon” dostoni o’zbek she’riyati xazinasidan jou olgan . Shoir qilgan tarjimalar bu mushkul san’tning yorqin namunalari sifatida , ko’p avlod tarjimonlar uchun mahorat maktabi bo’lib xizmat qiladi .
Usmon Nosirning zamondoshi qahramon adib , chex xalqi frzandi o’zbek xalqining do’sti Yulius Fuchik : “Odamlar , hushyor” bo’ling , men sizni sevardim! degan so’zlarni aytgan . Usmon Nosir o’z ijodi bilan , o’z qismati bilan har nafas bizga : “Odamlar , hushyor bo’ling men sizni sevardim !” deb turadi …..
Shoir umri uning Sherlarida davom etadi .
Erkin Vohidov
Annotatsiya namunasi :
Shoir Abdulla Sherning “Qadimgi kun” kitobiga (she’rlar – I . Ad-t va s-t nashr 1987) .
Abdulla Sher- fikri quyuq , nozikta’b, o;ziga xos shoir.
Shoirning ushbu majmuasiga keying yillarda yozilgan asarlari , avvalgi nashr-lardan sarlab olingan she’rlari , shuning dek , Jorj Bayrondan qilgan tarjimalaridan namuna kiritildi.