ANIQLOVCHI - Gapning biror bo‘lagini aniqlab kelgan yoki bir predmetning boshqasiga tegishli ekanligini bildirgan bo‘lak aniqlovchi deyiladi. Qanday? qaysi? qanaqa? necha? nechta? nechanchi? kimning? nimaning? qayerning? kabi so’roqlarga javob bo’ladi.
- Aniqlovchi quyidagi gap bo‘laklariga bog‘lanadi:
- egaga: Ko‘hna Samarqand Rim va Vavilon shaharlarining tengdoshidir.
- - ot kesimga: Nigora – a’lochi talaba.
- - to‘ldiruvchiga: Iqtidorli talabalarga mukofotlar topshirildi.
- - holga: Ular bilan yangi bog‘da uchrashdik.
- - aniqlovchiga: Kumush qishning ko‘pdir ziynati.
Sifatlovchi aniqlovchi quyidagi so’z turkumlari bilan ifodalanadi: 1.Sifat bilan: Yaxshi do`st dеngiz qoyasiga o`xshaydi, u har qanday zarba yеtganda ham mustahkam turadi. 2.Sifatdosh bilan(fe’l): Harakat qilgan odam doimo maqsadiga erishadi. 3.Son bilan: Men universitetning birinchi bosqichida o’qiyman. 4.Olmosh bilan: Bu yurtning odamlari juda mehmondo’st. 5.Ot bilan: O’lkamizga kumush qish kirib keldi. 6.Ravish bilan: Ko’p talabalarimiz mustaqil tayyorgarlik ko’rishni unutib qo’yishgan. 7.Taqlid so’z bilan: Shivir-shivir ovozlar eshitila boshladi. 8.Modal so’z bilan: Bor gapni unga aytib, yuragimni bo’shatib oldim. 9.Ibora bilan:Otning kallasiday narxni ko’rib cho’chib ketdi. Qaratqich aniqlovchi bir predmetning boshqa predmetga qarashlilik belsini bildirib, kimning? nimaning? qayerning? kabi so`roqlarga javob bo`ladi va quyidagi so’z turkumlari bilan ifodalanadi: - 1.Ot bilan:Univesitetimizning salohiyati kundan kunga ortib bormoqda. 2.Olmosh bilan: Kimning asari sizga juda yoqdi? 3.Harakat nomi bilan:O’qishning inson hayotida o’rni beqiyos.
- 4.Otlashgan so’zlar bilan:
- a) otlashgan sifat bilan: Baxilning bog’i ko’karmas. b) otlashgan son bilan: Birining qo’lida kitob, ikkinchisining qo’lida esa daftar bor edi. c) otlashgan sifatdosh bilan: Samolyotga chiqqanlarning hammasi san’atkorlar edi. d) otlashgan olmosh bilan: Shularning mehnati bilan g’alabaga erishdik.
- e) otlashgan ravish bilan: Ko’pning duosini olgan inson hech qachon xor bo’lmaydi. 10.Ibora bilan:Bu noxush xabardan kapalagi uchib ketgan ota nima qilishini bilmay hung-hung yig’lardi.
- Qaratqich aniqlovchi 2 xil qo’llanadi: a) belgisiz (Teatr binosi ta’mirlandi.); b) belgili (Teatrning binosi ta’mirlandi.)
Do'stlaringiz bilan baham: |
