Mavzu: Oila jamoasini jipslashtirish metodikasi. Reja: I. Kirish. II. Asosiy qism. I-bob. Oila jamiyatning asosiy bo`g`inlaridan biridir

Oilada ajrimlar va ularni oldini olish. Ajrim etikasi.Ajrimga doir islom qoidalari .
O‘zbekiston qonunlarida ajrim huquqi. Ajralish muammolari. Ajralishning o‘ziga xos ijtimoiy-psixologik va etnopsixologik xususiyatlari. Ajralishga sabab bo‘luvchi omillar. Ajralishning oqibatlari. Ajralishning er-xotin va farzandlar taqdiriga ta’siri. Qayta turmush qurish. Ota-onalarning bola bilan o‘zaro munosabati va muloqot usullari. Ota-ona va bola munosabatlari sohasida olib boriladigan korreksion ishlarning maqsad va vazifalari. Islom arkonlarida ajrimning qoralanishi. Taloq huquqi. Ajrim huquqi. Ajrimda oila muqaddasligining buzilishi. Ajrim oqibatida bolalar taqdirining salbiy tomonga o‘zgarishi. Ajrimning iqtisodiy, moliyaviy tomonlari. Nikoh shartnomasi va uning ajrim holatida huquqlar kafolatli ekanligi. Oilaviy nizolar va ularning turlari. Er-xotin, qaynona-kelin, ota-ona va farzand orasidagi nizolarning asosiy sabablari. Nizolarni hal qilishning asosiy variantlari. Oilaviy munosabatlarning buzilishi. Oilaviy nizolarni bartaraf etishning psixologik usullari. Muloqot kompetentligini, ijtimoiy-persepsiyani oshirishga qaratilgan trening mashg‘ulotlari
. Axloq nima? Axloq inson ma’naviyatining asosi bo‘lib, yaxshi va yomon amallar chegarasini belgilab beruvchi kategoriya ekanligi. Oilaviy axloq va uning asoslari. Oila vafodorlikni istashi. Bevafolik oilani qurbon qilishi. Axloqning barcha ma’naviy jihatlarini o‘z mazmuniga qamrab olishi, jumladan to‘g‘ri so‘zlik, samimiylik, mehnatsevarlik, bosiqlik, muruvvat, mehr, hamdardlik, yordamga tayyorlik, erinmaslik, ochiqlik kabi fazilatlar majmuining oilaviy, axloqiy sifatlardan ekanligi. Sharq va G‘arb allomalarining axloqqa oid qarashlar tizimi. Axloqning oilaviy nizo va ziddiyatlarni bartaraf etish uchun yo‘l xaritasi ekanligi. Islom axloqida bandaning yaratgan oldidagi majburiyatlarni bajarishi kerakligi. Allohdan qo‘rqish gunoh ishlardan qo‘rqish ekanligi. Gunoh amallar va gunohi kabiralar.
“Ayol nima istaydi?” yoki “Erkakka nima kerak?”. Erkak va ayol munosabati. Erkak va ayol o‘rtasidagi tafovutlarning psixologik ko‘rinishlari. Oilada er va xotin burch va mas’uliyati. Islom dinida oila tinchligi va farovonligini ta’minlashda er va xotin majburiyatlari hamda er va xotin huquqlari. Erning oiladagi vazifalari. Oilada er psixologiyasini shakllantirish uchun payg‘ambar ibratidan foydalanish. Xotin-qizlar psixologiyasini shakllantirishda Hadicha onamiz, Fotima onamiz va Oysha onamiz tajribalaridan foydalanish. Psixologiya va tarbiyaning o‘zaro bog‘lik jihatlari. Tarbiyada otaning roli va onaning vazifalari. Zamonaviy oilalardagi ba’zi muammoli o‘rinlar. Bolalar tarbiyasidagi xatoliklar. Zamonaviy bola tushunchasi va uning tasnifi. Ota-onalik ustanovkalari va funksiyalarining psixologik xususiyatlari. Ota-ona va bola munosabatlarida tarbiyaviy ta’sir masalalari. Oiladagi deviatsiyaga moyilligi bor bolalar bilan ishlash. Bolada 18 ma’naviy-axloqiy fazilatlarni shakllantirishda uning individual psixologik xususiyatlarini hisobga olish.


Xulosa:
Jamiyatda oilalarni jipsligini amalga oshirish va ularni oila sifatida saqlab qolish uchun birinchi navbatda har bir oilada oila etikasini va psixologiyasini singdirib borish kerak. Bu borada esa mutaxassislar xizmati va yordami talab etiladi.
Oilaga yordamni har xil soha egalari beradilar. Bularga seksologlarni, xuquqshunoslarni, psixologlarni, psixiatrlarni, narkologlarni, pedagoglarni va sh.k. kiritamiz. Hozirgi vaqtda oila va oilaviy munosabatlar haqida bilim berish muhim vazifalardan biri bo‘lib turibdi. Bunday vazifani oilaga psixologik xizmat ko‘rsatish markazlari va boshqa shu sohaga kiruvchi yo‘nalishlar bajarishi lozim. Bu jarayonda psixologik maslaxat berish o‘z oldidagi masalalarni hal qilishda katta qiyinchiliklarga to‘g‘ri kelayapti. Psixologik xizmatni bir xil 24 tushunib bo‘lmaydi. Uning ikkita umumiy bo‘lgan ta’rifi mavjud. Ularda psixologik xizmatni vazifalari va muammolarni yechish yo‘llari ko‘rsatilgan. Birinchidan, psixologik xizmat ijtimoiy yo‘nalishni: sog‘liqni saqlash, ishlab chiqarish, oila mustahkamligi va boshqalarni psixologik jihatlardan ta’minlab beradi. Bu jarayonni boshqacha so‘z bilan aytganda amaliy psixologiya deb yuritamiz. Ikkinchidan, psixologik xizmat maxsus tashkilotlar tizimini ham belgilaydi. Shu xizmatga muxtoj bo‘lganlarga xizmat ko‘rsatadi. Psixologik xizmatni asosiy maqsadi odamlarga xizmat ko‘rsatish, odamlarni bunga bo‘lgan ehtiyojini qondirish hisoblanadi. Shunday qilib aytish mumkinki odamlarga maqsadga ko‘ra xizmat ko‘rsatishni “Psixologik xizmat ”deb ataladi. Demak psixologik xizmat – bu psixologik yordamni keng ko‘rinishidir. Psixologik xizmat orqali shaxslarga psixologik yordam beriladi. Psixologik xizmat haqida ko‘plab ta’riflar berilgan. Deylik I. V. Dubrovina o‘z fikrini bildirib shunday yozadi “Psixologik xizmat - integral xodisadir, u to‘rtta yo‘nalishni o‘zida aks etdiradi, ya’ni ilmiy, tajriba, amaliy va tashkiliy”.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI: