Mavzu: oilaning psixologik ijtimoiy-ma'naviy muhitining farzand tarbiyasiga ta'siri guruh: 0172-22 saxo’ Bajardi: Mo’minjonov Boburjon Ikromjon o’g’li Tekshirdi

Oila va shaxsning axloqiy asoslarini shakllantirish

Oila - bu bolaning birlamchi ijtimoiylashuvi uchun tabiiy muhit, uni moddiy va ma'naviy qo'llab-quvvatlash manbai, madaniy qadriyatlarni avloddan-avlodga saqlash va etkazish vositasi.
Bola tug'ilishining birinchi kunlaridan boshlab oila uni hayotga va amaliy faoliyatga tayyorlashga, uyda uning hayotini oqilona tashkil etishni ta'minlashga, keksa avlodlarning ijobiy tajribasini o'rganishga yordam berishga, o'zlarining shaxsiy fazilatlariga ega bo'lishga chaqiriladi. xatti-harakatlar va faoliyat tajribasi.
Yosh avlodni tarbiyalashdan maqsad har tomonlama rivojlangan shaxsni shakllantirish bo‘lganligi sababli, oila ham maktab kabi axloqiy, aqliy, mehnat, estetik va jismoniy tarbiyani ta’minlaydi.
Ma’naviy-axloqiy tarbiya bolalarda yuksak ma’naviyat va axloqiy poklikni shakllantirishni nazarda tutadi. Bu vazifaning murakkabligi shundaki, ular, qoida tariqasida, oilaviy hayotning ma'naviy-axloqiy jihatida, ijtimoiy tuzumda, odamlarning xatti-harakatlarida, ota-onalarning o'rnaklarida yaxshi joylashtirilgan. Darhaqiqat, ma’naviyatni ma’naviyat, axloq – axloq, or-nomus – or-nomus, qadr-qimmat – qadr-qimmat tarbiyalaydi [2, b . 216].
Oilada to'g'ri yo'lga qo'yilgan aqliy tarbiya bolalarda ilmiy dunyoqarashni shakllantirish uchun asos sifatida bilimlarni to'plash uchun keng imkoniyatlar ochadi; asosiy aqliy operatsiyalarni o'zlashtirish (tahlil, sintez, taqqoslash) intellektual qobiliyatlarni rivojlantirish (o'qish, tinglash, o'z fikrini og'zaki va yozma ifodalash, hisoblash, kitob, kompyuter bilan ishlash) ularni aqliy faoliyatga tayyorlaydi.
Ta’lim mazmunining ushbu yo‘nalishlarini ro‘yobga chiqargan holda, bolalarda ota-onaga, qarindosh-urug‘larga, ona tiliga, o‘z xalqining madaniyatiga mehr-muhabbatni shakllantirishga alohida e’tibor qaratilmoqda; odamlarga hurmat, kichik va kattalarga g'amxo'rlik, qayg'u chekayotganlarga mehr va rahm-shafqat; urf-odatlar, urf-odatlar, marosimlarga hurmat bilan munosabatda bo'lish, o'z nasl-nasabini, xalq tarixini bilishga hurmat bilan munosabatda bo'lish [4, b . 27].
Oilada bolalarni tarbiyalashning samaradorligi undagi tegishli shart-sharoitlarning yaratilishiga bog'liq. Oila tarbiyasining asosiy sharti oilaning mustahkam poydevori bo‘lib, uning mustahkam obro‘-e’tibori, nikoh sadoqati, farzandlarga bo‘lgan mehr va ularni tarbiyalash burchiga sadoqat, ayolning onalik burchi, oila qurishda ota-onaning rolini yuksaltirishdir. uy-joyni muhofaza qilish, ular misolida yoshlarni oilaviy hayotga ma'naviy tayyorlashni ta'minlash.
Oila tarbiyasida oilaning qay darajada butun xalq manfaati, davlat manfaatlari yo‘lida yashashi muhim ahamiyatga ega. Bolalar ota-onalarining suhbatlarini tinglaydilar, biz ularning harakatlariga guvoh bo'lamiz, muvaffaqiyatlaridan quvonamiz yoki muvaffaqiyatsizliklariga hamdard bo'lamiz.
Ota-onalar farzandlarining nafaqat bilim olishga, balki maktabdan tashqari mashg‘ulotlariga ham qiziqsa, oilaning tarbiyaviy ta’siri ortadi. Bunday sharoitda oila manfaati bilan jamiyat manfaati hamohang bo‘lib, ongli yurt fuqarosi shakllanadi.
Oilaviy tarbiyaning samarali omili ota-onalar va bolalarning birgalikdagi mehnatidir [5, p . o'n bir]. Bolalarni oilaviy mehnatga jalb qilish, ularning yosh imkoniyatlariga mos keladigan aniq mehnat vazifalari bo'lishi kerak. Bolalarning ota-onalar bilan bunday hamkorligi og'zaki ko'rsatmalarga qaraganda kuchliroq tarbiyaviy ta'sirga ega.
Oilaviy ta'limning muvaffaqiyati ko'p jihatdan uy hayotini tashkil etishga, oilaviy hayot an'analariga bog'liq: oila iqtisodiyotidagi tartib, bolalarni oila byudjetini taqsimlashga jalb qilish, kunning umumiy rejimi, har bir ish joyini belgilash, xususan. mashg'ulotlar uchun, ma'lum oilaviy qoidalarga rioya qilish (har bir narsaning o'z o'rni bor, yurishdan kelgan - qo'lingizni yuving va hokazo). Uydagi qulaylik bolalarni olijanob qiladi.
Oila tarbiyasida ona yetakchi rol o‘ynaydi. Aynan u bolalarga, ayniqsa ma'naviy-axloqiy tarbiya sohasida kuchli ta'sir ko'rsatadi. Onalik iliqligi va mehr-muhabbatisiz o'sgan bolalar, qoida tariqasida, yopiq, g'azablangan, qaysardirlar.
Ayniqsa, o‘g‘il bolalarni tarbiyalashda otaning ta’siri kam emas. Biroq, ota va ona o'zlarining ta'lim funktsiyalarini faqat bolalar uchun haqiqiy hokimiyat bo'lsa, bajarishi mumkin [1, p . 33].
Mehnatga, oilaviy mas’uliyatga vijdonan munosabatda bo‘lgan, ijtimoiy hayotda faol bo‘lgan ota-onalar haqiqiy obro‘-e’tibordan bahramand bo‘ladilar. Bunday ota-onalar bolalarga e'tiborli, ularni yaxshi ko'radilar, ularning maktab va maktabdan tashqari mashg'ulotlariga qiziqadilar, ularning insoniy qadr-qimmatini hurmat qiladilar, shu bilan birga ularga munosib talablar qo'yadilar.
Oila tarbiyasida bobo va buvilarning rolini ortiqcha baholash qiyin. Biroq, bu ota-onalar ota-onalik mas'uliyatini o'zlariga topshirishlari kerak degani emas. Bolaga ikkalasi ham kerak. Ota-onalar va boy hayot tajribasi yordamchilari va maslahatchilari - bobolar va buvilar - oila tarbiyasi faqat pershohovateliv ta'lim ta'sirining oqilona kombinatsiyasi uchun to'laqonli hisoblanadi.
Bolalarni keksalarga nisbatan sezgir, e'tiborli munosabatda bo'lishga o'rgatish kabi axloqiy muammolarni hal qilishda ota-bobolar yordam beradi. Odamlik faqat ota-ona o'rnakida tarbiyalanadi. Agar bolalar ota-onalarning bobo va buvilarga nisbatan nafratlangan munosabatini ko'rsalar, kelajakda ulardan boshqacha yo'l tutishlarini kuting.