Mavzu: “Ona tili” darsliklari va o‘quv-metodik qo‘llanmalarning tuzilishi va mazmuni

Mavzu: “Ona tili” darsliklari va o‘quv-metodik qo‘llanmalarning tuzilishi va mazmuni
REJA:

1. 
   Umumiy o`rta ta`lim maktablari ona tili darsliklari yuzasidan ma`lumot.
   
2. 
   Ona tili darsliklarining tuzilishi va mazmuni.
   
3. 
   O`quv-metodik qo`llanmalarning tuzilishi va mazmuni.
   

0 ‘quv dasturi tegishli DTS hamda o‘quv rejasiga tayanib yuzaga keladigan muhim davlat hujjatidir. U DTSni amalga oshirishda tayanch manba hisoblanadi. Butun o‘quv jarayoni ana shu davlat hujjatiga tayangan holda tashkil etiladi. Dastur o ‘quvchilar o ‘zlashtirishi lozim bo‘lgan bilimlar hajmini, og‘zaki va yozma nutq malakalarining egallanishi lozim bo‘lgan darajasini belgilab beradi. U ona tili ta’limining maqsadi, vazifalari va mazmunini muayyanlashtiradi.
Dasturda ona tili o‘qitishning asosiy vazifalari quyidagicha ko‘rsatilgan: — o'quvchilarni erkin fikrlashga o‘rgatish; — fikrni og‘zaki va yozma shaklda ona tilining qonun-qoidalariga muvofiq ravishda to‘g‘ri ifodalash; — bir ma’noni turli shakllarda bera olish ko'nikmasini shakllantirish; — o ‘zbek tilining ichki tuzilishi va tuzilish birliklari yuzasidan umumiy o ‘rta ta’limda olgan bilimlarini mustahkamlash va kengaytirish; — orfografiya va punktuatsiya qoidalarini singdirish; — ish qog‘ozlarini yurita olish ko‘nikmasini shakllantirish; — turli fanlarni o ‘rganishda ona tilining ahamiyatini singdirish
2. Ona tili darsliklarida berilgan nazmiy va nasriy matnlarda milliy tafakkur, milliy g‘oya, m a’naviy qadriyatlar, sharqona odob-axloq namunalari aks etishi kerak. shu kungacha amalda qo‘llanib kelingan ona tili ta’limi mazmuni 50-yillarning o'rtalarida shakllangan. U tilning grammatik qurilishi va ilmiy tushunchalarni o ‘zlashtirishga qaratilib, o'quvchi til hodisalarini tahlil qiiish, ularni quruq yodlash bilan band bo‘ldi. Ma’lumotlaming o‘ta ilmiylashuvi, amaliyotdan yiroq, murakkab nazariy bilimlarni o‘zlashtirishning qiyinligi...” o‘quvchilarni o'qishdan bezdirdi, “... so‘z boyligini oshirish, nutqiy mahoratni shakllantirish, matn tuzishni o ‘rganishdek foydali amaliy ishlar son-sanoqsiz grammatik talqinlar soyasida qolib ketdi” ’. Darslik va dasturlar, o'quvchining tafakkur ko‘lamini kengaytirish, fikr ifodalash ko‘nikmasini shakllantirish masalasi chetda qolib, tilshunoslikning ilmiy talqinlarini o ‘rganishga bag'ishlandi.
A n ’anaviy darsliklarda asosiy e ’tib o r im lo savodxonligini t a ’m inlashga qaratildi, shakl va m a z m u n u y g ‘unligiga kani e ’tib o r berildi. O n a tildarslarida o ‘quvchi m ustaqil izlanib, m ustaqil h u k m va xulosalar cliiqarmas ekan, yodlab hosil qilingan bilimlar amaliyotga tatbiq etilmay qolaveradi.
5- sinf N.Maxmudov, A.Nurmonov, A.Sobirov, V.Qodirov, Z.Jo`raboyeva
Kirish, Takrorlash,
6-sinf Ona tili darsligi 2017 –yil bosilgan mualliflar N.Maxmudov, A.Nurmonov, A.Sobirov,D.Nabiyeva 5- sinfda o`tilganlarni takrorlash,
Matn turlari, Morfologiya: So z tarkibi,Asos va qo shimchalar,Tub va yasama so`zlar,So`z turkumlari,
7-sinf Ona tili darsligi mualliflar N.Maxmudov, A.Nurmonov, A.Sobirov,D.Nabiyeva, A.Mirzaaxmedov Takrorlash, Matn, Mustaqil s`z turkumlari haqida ma`lumot, Olmosh so`z turkumi 13 soat ajratilgan
So`zlarning munosabat shakllari, Yordamchi so`z turkumlari
8-sinf Ona tili darsligi M.Qodirov, H.Ne`matov,M.Abduraimova, R.Sayfullayeva,B.Mengliyev Takrorlash, Ijodiy matn, Insho va uning turlari, Sintaksis, Ohang va tinish belgilari, Gap, Sodda gap sintaksisi, Ikkinchi darajali bo`laklar, Uyushiq va ajrayilgan bo`laklar.
9- sinf Ona tili darsligi N.Maxmudov, A.Nurmonov, A.Sobirov
Takrorlash, Qo`shna gaplar
10-sinf N.Maxmudov, A.Sobirov,Y.Odilov.G.Ziyodullayeva 2017-yil
Nutq uslublari
11-sinf Ona tili

N.Maxmudov, Y.Odilov.G.Ziyodullayeva 2018-yil

Nutq madaniyati

Dars rejasi:
1.Kayfiyatli salomlashuv
2.Ma`naviyat daqiqasi : So`z ichra mudom aql yoshurundur,
So`z chimildiq-u, aql kelindir.
Xursand, xafa, darg`azab, kinoyali, kerilib, xijolat bo`lib, uyalib,tanimay, xohlamay, laganbardorlarcha.
2.Qaytar aloqa : O`tgan darsda nimalarni o`rgandim.
3.Insert.
4.Taqdimot.
5.Refleksiya

Xursand,

xafa,
darg`azab
kinoyali,
kerilib
xijolat bo`lib,
uyalib,
tanimay,
xohlamay, laganbardorlarcha.

Xursand,

xafa,
darg`azab,
kinoyali,
kerilib,
xijolat bo`lib,
uyalib,
tanimay,
xohlamay,
laganbardorlarcha.