Mavzu: Oqsilla molekulalarida gomonolgik dominlarini izlash. Reja: Oqsillar identifikatsiyasiyalash va ahamiyati

Xulosa:
Oqsil molekulasi sintezlanishi jarayoni ribosomalarning initsiatsiya omillaridan (IF₃) biri ishtirokidagi subbirliklarga parchalanishi bilan tugaydi. Ammo mRNK molekulasi ko`p marotaba qayta-qayta oqsil identifikatsiyasiyalash qatnashishi mumkin.
Elongatsiya va terminatsiya jarayonlarining boshqariluvi hozircha yaxshi o`rganilgan emas. Ammo ribosomalarning peptidil markazda peptid zanjirining sintezi mikromuhitning fizik-kimyoviy sharoitlari xususan Mg²⁺, Ca²⁺, Mn²⁺ va pH (8,3-8,4) alohida o`rin tutadi.
Hujayralardagi berilgan bir vaqt mobaynidagi oqsillar sintezi ma’lum bir fiziologik programmani ham bajaradi. Ushbu jarayon hujayralarda maxsus oqsillar sintezlanayotgan davrda yaqqol ko`zga tashlanadi. Elongatsiya omillari, rRNK miqdori faol matritsalar va tRNK miqdoriga mos ravishda bo`ladi.
Hujayraning fiziologik holati o`zgargan vaqtda yuqoridagi barcha omillarning miqdori kamayishi yoki birgalikda ko`payishi mumkin. Model tajribalar asosida tRNK miqdorining ko`pligi oqsil sintezlanishi jarayoniga salbiy ta`sir qilishi kuzatilgan. Oqsil sintezlanishining kamayishi esa mRNK molekulasining yadrodan sitoplazmaga tashiluvini to`xtatadi.
Binobarin, hujayrada faqatgina har xil oqsillarning translyatsiyasini va turli RNK molekulalarining transkriptsiyasi koordinatsiyasigina emas, balki, butun ushbu jarayonlarning o`zaro yaqin munosabatlarini ishini ham boshqaruvchi tizim mavjuddir. Transkripsiya va translyatsiya jarayonlari hujayra tuzilmalari shakllanishining birinchi bosqichidir. Hujayra ichki tuzilmalari shakllanishining keyingi bosqichlari bular molekulalardan yirikroq komplekslarni yig`ish va ularni joy-joyiga yetkazishdir.
Oqsillarning birlamchi tuzilishi ya`ni polipeptid zanjiridagi aminokislotalarning ketma-ketligi uning ikkilamchi va uchlamchi tuzilishini ham belgilaydi.


Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Yo.X.Turakulov. Bioorganik . Tashkent “Uzbekiston” 2002
2. B.T.Muxammadiev “Texnik Bioorganik dan maruzalar”. Buxoro 2005
3. Yo.X.Turakulov. “Bioorganik ” Toshkent ukituvchi, 2007
4. Т.Т.Березин, Б.Ф.Коровкин. биологическая химия.
5. Критович. Л.П “Биоорганик растения”Вышая школа М-2012
6. В.И.Збарикин Биоорганик . Медицина. М 2015
7. Ю.Ф.Заяц. Качестова мясо и мясопродуктов. М.Пишепром. 2018
8. Н.Н.Крипова, Ю.Н.Лясковская Биоорганик мясо. М. Пишепром. 2019
9. Maksudov. A.R, Primuxamedov. I.M Bioorganik kimyo “Ibn Sino” Toshkent 2021