Mavzu: O‘rta asrlarda Islom davlatlarida arxivlar

MAVZU:O‘rta asrlarda Islom davlatlarida arxivlar

REJA:

• ARAB XALIFALIGI VA ARXIVLARI
• SOMONIYLARDA ISH YURITISH
• BOBURIYLARIYLAR IMPERIYASIDAGI HUJJATLAR

O‘rta asrlarda Yevropada bo‘lgani kabi Osiyo mamlakatlar, jumladan, Arab xalifaligida ham feodal tarqoqlik hukm surgan. Yevropada yer egasi feodal bo‘lsa, Sharqda yer davlat mulki hisoblangan va katta yer egalari ham davlatga turli soliqlar to‘lagan. Sharqda yevropacha tushunchadagi davlatdan ancha mustaqil bo‘lgan alohida feodal tabaqasi mavjud emas edi.

• O‘rta asrlarda Yevropada bo‘lgani kabi Osiyo mamlakatlar, jumladan, Arab xalifaligida ham feodal tarqoqlik hukm surgan. Yevropada yer egasi feodal bo‘lsa, Sharqda yer davlat mulki hisoblangan va katta yer egalari ham davlatga turli soliqlar to‘lagan. Sharqda yevropacha tushunchadagi davlatdan ancha mustaqil bo‘lgan alohida feodal tabaqasi mavjud emas edi.
• Sharqda o‘rta asrlar bilan yangi davr chegarasida mustamlakachilik (yarim mustamlakachilik) munosabatlari kirib kelishi bilan xarakterlanadi. Shuning uchun, Sharqda o‘rta asrlar XVIII – XIX asr boshlari, ya'ni to‘liq mustamlakachilik tizimi o‘rnatilib bo‘lgunga qadar cho‘zildi .

630 yilda 10 ming kishilik Islom qo‘shini Makka sardori Abu Sufyonni taslim qildi. 630 yilda Muhammad alayhissalom Arabiston yarim orolini egallab kuchli davlatga asos soladi. Bu davlat Yamandan Sino yarim oroligacha, Qizil dengiz sohillaridan Markaziy Qum sahrosigacha cho‘zilgan yerlarni o‘z ichiga olar edi. 632 yil 25 yanvarda Makkai Mukarramaga so‘nggi xajga safar qilgan Muhammad alayhissalom xaj safaridan so‘ng qattiq betob bo‘lib qoladilar.

• 630 yilda 10 ming kishilik Islom qo‘shini Makka sardori Abu Sufyonni taslim qildi. 630 yilda Muhammad alayhissalom Arabiston yarim orolini egallab kuchli davlatga asos soladi. Bu davlat Yamandan Sino yarim oroligacha, Qizil dengiz sohillaridan Markaziy Qum sahrosigacha cho‘zilgan yerlarni o‘z ichiga olar edi. 632 yil 25 yanvarda Makkai Mukarramaga so‘nggi xajga safar qilgan Muhammad alayhissalom xaj safaridan so‘ng qattiq betob bo‘lib qoladilar.
• Mudammad alayhissalom milodiy 632 yil (hijriy yil hisobida 10 yili) 25 mayda o‘z uylarida vafot etadilar. Payg‘ambarimiz vafotidan so‘ng u kishining ishonchli o‘rinbosarlari (xalifalar) davlatni boshqarganlar. Ana shu tariqa tarixda “Arab xalifaligi” paydo bo‘lgan.