Mavzu: O’rta Osiyoda arxeologik taqdiqot ishlari tarixi


Download 15.34 Kb.
bet1/4
Sana03.06.2024
Hajmi15.34 Kb.
#1899117
  1   2   3   4
Bog'liq
N1).O’rta Osiyoda arxeologik taqdiqot ishlari tarixi.

Mavzu:O’rta Osiyoda arxeologik taqdiqot ishlari tarixi.

Paleolit davri

  • Paleolit davri
  • Tosh davri eng uzoq davom etgan tarixiy davr hisoblanib, qadimgi odamlar tomonidan mazkur davrda asosiy mehnat qurollari toshdan yasalgan. Tosh davri milodgacha IV ming yillikkacha davom etgan. Tosh davri arxeologiyada qadimgi (paleolit) va yangi (neolit) tosh davrlariga bo‘linadi. Shuningdek, paleolitdan neolitga o‘tish davrini bir-biriga bog‘lovchi o‘rta tosh davri (mezolit) ga ham bo‘linadi. Tosh davrida insoniyat rivojlanishining natijasi o‘laroq ko‘plab yirik kashfiyotlar qilingan. Ular sirasiga olovni olish va undan foydalanish, kiyim-kechak tayyorlash, uy-joy qurish, kamonning kashf etilishi, turli mehnat, ov va baliqchilik qurollarining yasalishini alohida ko‘rsatib o‘tish mumkin. Tosh davrining oxiriga kelib odamlar turli idishlar yasashni, mato tayyorlashni o‘rganadilar. Shuningdek, turli narsa buyumlar, o‘simliklar va hayvonlarning foydali tomonlarini ham o‘zlashtirdilar. Eng diqqatga sazovor jihati dehqonchilik va chorvachilikning vujudga kelishi, ya’ni mehnat taqsimoti bo‘ldi. Paleolit davri tosh davrining eng qadimgi davri bo‘lib, bundan 2,5 mln.dan 14 ming yillikkacha bo‘lgan davr kiradi. Paleolit davri o‘z navbatida 3 bosqichga bo‘linadi: quyi yoki ilk paleolit (2,5 mln. – 150 mingyillik), o‘rta paleolit (150 ming yillikdan – 40 ming yillikgacha) va yuqori yoki so‘nggi paleolit (40 – 14 ming yilliklar). Insoniyatning qadimgi davri haqida antik davr mualliflarining asarlarida dastlabki ma’lumotlar keltiriladi. Yunon faylasufi Demokrit (mil.av. 460-370) ibtidoiy davr odamlarining hayotini tasvirlar ekan, ularni boshpanasiz, kiyim kechaksiz, olovni bilmay va tartibsiz hayot kechirganliklarini keltirib o‘tadi.

Aristotel, mil.avv. I asrning 1-yarmida yashab o‘tgan faylasuf Lukretsiyning asarlarida ham qadimgi odamlar hayoti haqida ayrim ma’lumotlar uchraydi. 1813 yilda daniyalik tarixchi Vedel Simonsen qadimgi davr - tosh, bronza va temir davriga bo‘linishini taklif qilgan bo‘lsada arxeologik jihatdan isbot qilib bera olmagan. Buni yana bir daniyalik tarixchi, Kopengagen muzeyining direktori, arxeolog Kristian Yurgensen Tomsen (1788-1865) amalga oshiradi. U topilgan moddiy ashyolarni 3 davr bo‘yicha taqsimlab chiqadi. U aniq bir davrni bermagan bo‘lsada, mehnat qurollarining yasalish uslublaridan kelib chiqib bosqichlargaV bo‘lganligini ko‘rsatadi. Uning bu fikri ko‘pchilik tarixchilar, xususan nemis mutaxasislari tomonidan qattiq tanqid qilinadi. Shved arxeologi Gildebrand Tomsen bilan tanishgach, Lund va Stokgolmdagi muzeylarni uning davrlashtirishi bo‘yicha tuzadi. Keyinchalik buni Germaniyadagi Shverin muzeyi direktori Fredrix Mel ham amalga oshiradi. Shunday qilib Tomsenning arxeologik davrlashtirishi boshqa tarixchilar tomonidan ham qabul qilinadi. 1832 yilda Fransiyaning Somma daryosi bo‘yidagi Abbivil shahri yaqinida olib borilayotgan qurilish ishlari jarayonida juda katta, hozirgi biror hayvonga teng kelmaydigan suyak qoldiqlari, kremen toshi topiladi. Bu topilmalar bojxona amaldori, havaskor arxeolog Bushe de Pertda katta qiziqish uyg‘otadi. XIX asrning 50-yillarida Olduvay (Tanzaniya) dan keyin 2-o‘rinda turuvchi qadimgi manzilgoh - Sent Ashel tolpiladi. Bu yerdan juda ko‘plab toshdan qilingan “boltalar” topiladi (800 ga yaqin).

  • Aristotel, mil.avv. I asrning 1-yarmida yashab o‘tgan faylasuf Lukretsiyning asarlarida ham qadimgi odamlar hayoti haqida ayrim ma’lumotlar uchraydi. 1813 yilda daniyalik tarixchi Vedel Simonsen qadimgi davr - tosh, bronza va temir davriga bo‘linishini taklif qilgan bo‘lsada arxeologik jihatdan isbot qilib bera olmagan. Buni yana bir daniyalik tarixchi, Kopengagen muzeyining direktori, arxeolog Kristian Yurgensen Tomsen (1788-1865) amalga oshiradi. U topilgan moddiy ashyolarni 3 davr bo‘yicha taqsimlab chiqadi. U aniq bir davrni bermagan bo‘lsada, mehnat qurollarining yasalish uslublaridan kelib chiqib bosqichlargaV bo‘lganligini ko‘rsatadi. Uning bu fikri ko‘pchilik tarixchilar, xususan nemis mutaxasislari tomonidan qattiq tanqid qilinadi. Shved arxeologi Gildebrand Tomsen bilan tanishgach, Lund va Stokgolmdagi muzeylarni uning davrlashtirishi bo‘yicha tuzadi. Keyinchalik buni Germaniyadagi Shverin muzeyi direktori Fredrix Mel ham amalga oshiradi. Shunday qilib Tomsenning arxeologik davrlashtirishi boshqa tarixchilar tomonidan ham qabul qilinadi. 1832 yilda Fransiyaning Somma daryosi bo‘yidagi Abbivil shahri yaqinida olib borilayotgan qurilish ishlari jarayonida juda katta, hozirgi biror hayvonga teng kelmaydigan suyak qoldiqlari, kremen toshi topiladi. Bu topilmalar bojxona amaldori, havaskor arxeolog Bushe de Pertda katta qiziqish uyg‘otadi. XIX asrning 50-yillarida Olduvay (Tanzaniya) dan keyin 2-o‘rinda turuvchi qadimgi manzilgoh - Sent Ashel tolpiladi. Bu yerdan juda ko‘plab toshdan qilingan “boltalar” topiladi (800 ga yaqin).

Download 15.34 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling