Reje: Mektep direktori ha’m pedagogikaliq ja’ma’a’t

Tema: Mektep metodik jumısın ámelge asırıw
Reje:

1. 
   Mektep direktori ha’m pedagogikaliq ja’ma’a’t
   
2. 
   Mektepte pedagogikaliq miynetti sho’lkemlestiriw
   
3. 
   Mektep islerin rejelestiriwdin’ a’himiyeti
   
4. 
   Mektep islerin rejelestiriwdin’ tu’rleri ha’m qag’iydalari
   
5. 
   Mekteptin’ uliwma is rejesi ha’m oni sho’lkemlestiriw
   

Mektep direktori pedagoglar ja’ma’a’tinin’ ag’zasi bolip ol o’z ja’ma’a’ti ta’repinen saylanadi. Qararlardi qabil etiwde direktori o’z ja’ma’a’ti menen ma’sla’ha’tlesip jumis alip baradi. Mektepke basshiliq etiwge ja’ma’a’ti tolig’iraq ta’miynlew ushin to’mendegi sha’rtlerge boysiniwg’a tuwri keledi.

1. 
   Ha’r qanday pikirlerdi toliqtiriw ma’selesin sheshiwdin’ usillarin bayan etiw.
   
2. 
   Ja’ma’a’t bolip islew ortag’a qoyilg’an waziypani birgelikte sheshiw variantlarin izlew.
   
3. 
   Ja’ma’a’t pikirin hu’rmet etiw.
   

Mine usinday ta’rtipte sho’lkemlestirilgen ishki basqariw sistemasi o’zinin’ jaqsi is na’tiyjesine erise aladi. Ha’r bir oqitiwshi qanshaliq ku’sh g’ayrat penen islemesin egerde olar jumisqa ju’zeki qarasa ol jag’dayda jaqsi na’tiyjege erise almaydi.
Mektep direktori o’z qa’niygeligi boyinsha joqari mag’liwmatqa ha’m pedagogikaliq ya’ki basshiliq lawazimlarinda keminde 5 jil stajg’a iye ha’mde tiyisli attestaciyadan o’tken, keminde birinshi topardag’i oqitiwshi boliwi lazim. Mektep direktorina onin’ orinbasarlari boysinadi. Mektepti jan’a oqiw jilina gu’z-qis ma’wsimine tayar boliwin sho’lkemlestiredi ha’m ta’miynleydi, mektepte abadanlastiriw , ko'kelemzarlastiriw jumislarin a’melge asiradi. Sonday-aq ishki basqariw kestesinde ja’ma’a’t birligin ta’miynleytug’in bir neshe jollar bar.

1. 
   Basshilar bir maqsetti go’zlep is alip bariw ja’ma’a’t aldinda turg’an waziypalardi aniq biliw.
   
2. 
   Basshi bul waziypalardi barliq pedagoglardin’ sanasina jetkerip beriw ja’ma’a’ttin’ bir pikirge kele aliwi.
   
3. 
   Ja’ma’a’t ta’repinen talaplar bir ta’rizde islep shig’liwi
   
4. 
   Talaplardin ’birdey etip islep shig’iw ushin ja’ma’a’t aktivlerin jumisqa tartiw.
   
5. 
   Talaplardin’ orinlaniwi ha’m olardi u’yrenip shig’iw arqali za’ru’r du’zetiwler kiritiw.
   

Mektep direktori pedagoglar ja’ma’a’tine basshiliq etiw menen birge qa’niygelerdi tuwri tan’law olardi jaylastiriw menen birge mekteptin’ oqiw texnikaliq bazasin bekkemlew ushin sha’rayat jaratadi. Mektepte basqariw dizimi tiykarinan 2 ge bo’linedi. Mektep basshilari ha’m oqitiwshilar, ta’rbiyashilar, jaslar sho’lkemleri, klass basshilari, texnik xizmetkerler.
Basqariw tarawindag’i atqariwshi qa’niygelerdi ha’m tiykarg’i 2 toparg’a a) Oqitiwshi ha’m ta’rbiyashilarg’a b)texnik qa’niygelerge labarant, elektromontyor, qarawil siyaqlilarg’a bo’liw mu’mkin. Mektepke oqitiwshi, ta’rbiyashi ha’m texnik qa’niygelerdi duris tan’law ha’m olardi orin-ornina qoyiw mektep ishki basqariwindag’i a’himyetli ma’selelerden biri. Mektepke qa’niygelerdi tan’lawda olardin’ siyasiy bilimin, hadallig’in, jumisti biliwin esapqa aliw za’ru’r. Oqiwshilar biliminin’ sipatin oqiwshilardin’ minez-qulqin klastan ha’m mektepten tis jumislardin’ mazmunin sho’lkemlestiriwdi basqarip turadi. Oqiwshilardin’ o’zin-o’zi basqariw jumislarin gu’zetip baradi. Mektep oqiwshilarinin’ ata-analari ja’ma’a’ti menen jumis alip bariladi. Miynet haqqindag’i nizamg’a miynettin’ ishki ta’rtip qag’iydalari ha’m mektep ustavina tayarlang’an halda mektep xizmetkerlerinin’ waziypasin belgileydi. Mektep basshilarinin’ ortasinda jumislar bo’listiriledi. Ishki bahalaw mekteptin’ ishki basqariliwinin’ ajiralmas bo’legi bolip basqariw sistemasinda u’lken orin iyeleydi. Sebebi ha’r bir mektep basshisi jumis ko’leminin’ biriktirilgen jumislarin basqariliwin bahalaw mektep jumislarinin’ na’tiyjeli boliwin ta’miynleydi. Mektep basshisinin’ a’melge asiratug’in mekteptin’ ishki bahalaw rejesi to’mendegi ma’selelerdi o’z ishine aladi.

1. 
   Mekteptin’ barliq ko’rsetkishleri boyinsha xaliq xojaliq rejelerinin’ orinlaniwi.
   
2. 
   Oqiw ta’rbiya jumislarinin’ ahwali.
   
3. 
   Klasstan ha’m mektepten tisqari alip barilatug’in jumislar.
   
4. 
   Mekteptegi ja’ma’a’ttin’ ha’mde sponsor sho’lkemleri ha’m ayrim ka’rxanalari menen alip barilatug’in jumislar.
   
5. 
   Mektepte pedagog kadrlar menen islesiw.
   
6. 
   Mektep hu’jjetleri menen islesiw.
   
7. 
   Mektep oqiwshi jaslar sho’lkemlerinin’ jumislari.
   
8. 
   Mekteptin’ qarji xojaliq jumislari.
   
9. 
   Mektep shan’araq ha’m ja’ma’a’tlerinin’ birgeliktegi jumislari.
   
10. 
    Klass basshilarinin’ jumislari.
    

Mektep direktori mekteptin’ tiykarg’i basshisi ha’m pedagoglar ja’ma’a’tinin’ tiykarg’i basshisi ha’m pedagoglar ja’ma’a’tinin’ jetekshisi esaplanadi. Mektep direktori mektepte bolip atirg’an ha’mme jumislardan xabardar bolip turadi. Sonday-aq bul jumislardi analiz qiliw ha’m na’tiyjesi haqqinda piker ju’ritedi. Mektepke basshiliq qiliwdin’en’ a’himyetli ta’repi oqiw-ta’rbiya jumislarin baqlaw. Jumislardi rejeli alip bariw direktorg’a tiykarg’i itibardi mektepke basshiliq qiliwda, kollektivtin’ barliq qa’niygelerdi oqiwshilar ta’lim-ta’rbiyasinin’ aktual ma’selelerin sheshiwge mekteptin’ barliq qa’niygeleri miynetin maqsetke muwapiq sho’lkemlestiriwge mekteptin’ is rejesin uyg’inlastiriwg’a ja’rdem beredi. Mektep basshilari ha’m barliq oqitiwshilar aldinda turg’an en’ a’himyetli waziypalardan biri uliwmaliq ma’jbu’riy ta’lim haqqindag’i nizam orinlaniwi. Direktor mektepke basshiliq qiladi. Onin’ xizmeti mektep ja’ma’a’ti menen belgilenedi.
Mektep direktori ma’nawiyatlilig’i pedagogikaliq, psixologiyaliq jetikligi, ma’deniyatlilig’i, shaqqanlig’i ha’m usi siyaqli uliwma insaniy shaxsiy qa’siyetlerge iye boliwi kerek. Ol mektep jumislarin sho’lkemlestiriwdin’ teoriyaliq ha’m a’meliyatin, mekteptin’ oqiw rejesi ha’m oqiw predmetlerinin’ sabaq tu’rlerin ju’da’ jaqsi biliwi, jas oqitiwshilardan ja’rdemin ayamaytug’in adam boliwi lazim. Mektep direktori kadrlardi duris tan’law ha’m orini- ornina qoyiwdi ta’miynleydi. Oqiwshilar biliminin’ sipati klasstan ha’m mektepten sirtqi jumislardin’ mazmuni ha’m sho’lkemlestiriw u’stinen baqlaydi. Oqiwshilardin’ miynet ta’rbiyasi ha’m olardi ka’sipke bag’daraw jumisarin sho’lkemlestiredi. Mektep jumisi haqqinda esabat beredi. Direktordin’ oqiw ta’rbiya jumislari boyinsha orinbasarlari oqiw ta’rbiya processin duris sho’lkemlestiriw oqiw da’stu’rlerinin’ orinlaniwi oqitiw ha’m oqiwshilar biliminin’ sipati ushin juwap beredi. Mektepte ta’rbiya ha’m metodikaliq jumislardi sho’lkemlestiredi sabaq kesteleri ha’m mektep oqiw ta’rbiya jumislarinin’ esabatin du’zedi. Mektep direktorinin’ oqiw-ta’rbiya jumislari boyinsha orinbasarina 1)oqitiwshilar 2)oqiwshilar 3)labaratoriya xizmetkerleri boysinadi. Mektep pedagog ha’m basqa qa’niyglerdi attestaciyadan o’tkiziwge tayarliq ko’riw ha’m oni o’tkeriwde qatnasadi, pedagoglar ha’m oqiw-ta’rbiya jumisshilar quraminin’ jumis waqtin esapqa aliw tabelin ju’ritedi, qol qoyadi ha’m mektep direktorina tapsiradi. Direktordin’ ha’kimshilik-xojaliq jumislar boyinsha orinbasari qatnasinda oqiw xanalari, ustaxanalar, sport zali ha’mde ja’rdemshi xanalardi pasportlastiriwdi o’z waqtinda ha’m sipatli o’tkiziliwin sho’lkemlestiredi.
Mektep direktorinin’ oqiw-ta’rbiyaliq jumisi boyinsha orinbasari menen birgelikte ta’rbiyaliq ha’m ma’deniy bos waqit xizmeti boyinsha do’gerekler kestelerin du’zedi, waqtinshaliq joq bolg’an jumisshilardin’ ornina sabaqlar o’z waqtinda ha’m sipatli o’tkiziliwin ta’miynleydi.
Oqiwshilar ja’ma’a’tlerine ma’deniy ha’m salamatlastiriw tadbirlerin o’tkeriwde ja’rdem beredi, do’gereklerde ha’m basqalarda oqiwshilar kontingentin saqlaw sha’ralarin ko’redi, mektepti oqiwshilar menen toltiriwda qatnasadi. Mektepten sirqti ta’rbiya boyinsha birgelikte xizmet ju’ritiw ushin mektep penen qosimsha ta’lim mekemeleri ha’m basqa sho’lkemler ortasindag’i baylanislardi bekkemleydi ha’m qollap quwatlaydi. Mektep direktorinin’ ma’nawiy- marifiy jumislar boyinsha orinbasari mektep direktori ta’repinen tayinlanadi ha;m lawaziminan alinadi. Mektep direktorinin’ ma’nawiy-marifiy jumislar boyinsha orinbasari oqiwshilar menen klastan sirtqi ha’m mektepten sirtqi ta’rbiyaliq jumislardi sho’lkemlestiredi, ta’rbiyaliq process ju’zesinen uliwmaliq uslubiy basshiliqti a’melge asiradi, aniq tadbirler o’tkerilgende oqiwshilar menen klastan ha’m mektepten sirtqi sho’lkemler menen birgelikte basshiliq qiladi. Mektep direktorinin’ ma’nawiy-marifiy jumislar boyinsha orinbasarina klass basshilari, oqitiwshilar, sa’rdarlar, qosimsha ta’lim pedagoglari boysinadi. Mektep direktorinin’ ma’nawiy-marifiy jumislar boyinsha orinbasari to’mendegi waziypalardi orinlaydi: Do’gerekler jumisin o’tkeriliwin baqlaydi klastan tisqari ha’m mektepten sirtqi tadbirlerge, do’gereklin olardin’ forma ha’m mazmunin analiz qiladi, analiz na’tiyjelerinen pedagoglardi xabardar qiladi.
Mektepke basshiliq qiliwdin’ en’ a’himyetli ta’repi oqiw ta’rbiya jumislarin baqlaw ha’m tekseriw, direktor ha’m orinbasarlardi oqitiwshi jumisin sistemali baqlaw onin’ juwapkershiligin asiradi. Mekteptin’ kasseri: Mektep kassiri naq pullardi mamleket bankinen qabil qiliw ha’m tapsiriw boyinsha kassa operaciyalarin O’zbekistan Respublikasi nizamshilig’ina muwapiq tastiyqlang’an birlemshi esap hu’jjetleri formalari menen ra’smiylestiredi. Mektep praktikasinda mektep ishki baqlawinin’ bir neshe formalari oqitiwshilardin’ sabaqlarg’a kiriw kontrol jazba jumislari aliw klass xanalarin, da’pterlerdi tekseriw ha’m orinlaw direktor ha’m oqiw isleri orinbasari sabaqlarg’a sistemali rejeli ha’m maqsetke muwapiq kirip turiwi lazim. Mektepte ta’lim ta’rbiya jumislarin reje tiykarinda sho’lkemlestiriw ha’m alip bariw duris basqariw diziminin’ ajiralmas bo’limi . Ha’zirgi da’wirde a’himyetli talaplardin’ biri ta’lim sistemasin bekkemlew barliq ta’lim, miynet ha’m ka’siplik tayarliq sipatlarin ja’nede asiriw, ta’limnin’ aktiv tu’rlerin ha’m usillarin aktiv ken’ qollaw ta’lim ta’rbiya birligi shan’araq, mektep ha’m ja’ma’a’tshiliktin’ bekkem o’z ara birge islesiwi menen a’melge asiriladi. Mektepti basqariw processi bilim tiykarlarin rejelestiriw ha’m komplekslestiriw. Miynet ta’rbiyasi ha’m ta’limi ushin mu’mkinshilik jaratiw islerin o’z ishine aladi. Ta’lim ta’biya sistemasinda rejelestiriw , sho’lkemlestiriw , bahalaw jumislari ayriqsha orindi iyeleydi. Tuwri du’zilgen is reje qa’telerge jol qoyiwda asiraw menen birge aldin jol qoyilg’an qa’te kemshiliklerdi joq etiwdi de ta’miynleydi. Tuwri du’zilgen is rejesi basshilar ushin g’ana emes ha’zirgi waqitta mektep oqiwshilari ja’ma’a’tinin’ ha’r bir ag’zasi ushin jol ko’rsetiwshi bolip easaplanadi.
Mekteptin’ barliq is rejesi to’mendegishe:

1. 
   Mektep direktori ha’m onin’ orinbasarlarinin’ bir oqiw jilina mo’lsherlep du’ziledi.
   
2. 
   Mektepte pa’nler boyinsha sho’lkemlestirilgen metodikaliq is rejesi.
   
3. 
   Klass basshisinin’ is rejesi.
   
4. 
   Pa’n do’gereklerinin’
   
5. 
   Mektep kitapxana
   
6. 
   Mektep ustaxanasinin’
   
7. 
   Mektepte ata-analar menen islesiw
   
8. 
   Mektep shipakeri ha’m hamshirasi is rejesi.
   
9. 
   Ha’r bir baslawish ha’m pa’n oqitiwshisinin’ kalendarliq ha’m ku’ndelik sabaqlarin o’tiw rejesi.
   

Mekteptin’ oqiw ta’rbiyasi jumislarin rejelestiriwde to’mendegi sha’rtlerge boysiniwg’a tuwri keledi.

1. 
   Istin’ aldin’g’i jag’dayin ken’ pedagogikaliq analiz etiw kerek.
   
2. 
   Istin’ juwmag’ina qarap mektep ja’ma’a’ti oqiwshilarg’a bergen ta’lim ta’rbiyanin’ da’rejesin aniqlaw kerek.
   
3. 
   Mektep jumislarin zamanago’y pedagogikaliq texnologiyalar tiykarinda jan’a metod ha’m usillardan paydalang’an halda jumis alip bariw kerek.
   

Jan’a oqiw jilinin’ waziypalari hu’kimetimizdin’ ta’lim ta’rbiya tiykarinda mektep haqqindag’i qarar ha’m buyriqlarg’a tiykarlang’an halda alip bariladi. Bul waziypalardin’ mazmuni to’mendegilerden ibarat.

1. 
   Sho’lkemlestiriwshilik pedagogikaliq jumislar.
   
2. 
   Mekteptin’ oqiw texnikaliq bazasin ta’miynlew.
   
3. 
   Mektep xizmeti processinde tayanish ha’m orta ta’limnin’ a’melge asiriliwi.
   
4. 
   Orta ta’limnin’ a’melge asiriliwi. Mektepti pedagog kadrlar menen ta’miynlew ha’m olar menen islesiw.
   
5. 
   Mekteptin’ ta’lim ta’rbiyaliq jumislarin jolg’a qoyiw.
   
6. 
   Mekteptin’ klastan ha’m mektepten tisqari jumislarin sho’lkemlestiiw.
   
7. 
   Ata-analar ha'm ja’ma’a’tshilik penen birge alip barilatug’in jumislar.
   
8. 
   Mekteptin’ densawliqti saqlaw ha’m sawda sho’lkemlerin menen birge is alip bariliwi.
   
9. 
   Mektep ken’esi ha’m mektep direktori alip barilatug’in jumislar rejesi.
   
10. 
    Mekteptin’ ishki bahalawin a'melge asiriw.
    
11. 
    Mekteptin’ xojaliq jumislari.
    
12. 
    Mekteptin’ metodikaliq jumislari.
    

Mektep ken’esi quramina direktor , onin’ orinbasarlari, oqitiwshilar, ta’rbiyashilar, vrachlar, kitapxanashilar, bas jetekshi, ata-analar ken’esinin’ basshilari kiredi. Mektep ken’esi qabil qilg’an ayrim qararlar mektep ushin ha’m direktor ushin ha’m ma’jbu’riy esaplanadi. Oqiwshilardi klasstan-klasqa ko’shiriw, do’gerekler, studiyalar, klub ha’m oqiwshilar birlespeleri rejelerin dodalaydi, marapatlaw ha’m jazalaw, orta mektepti tamamlag’ani haqqinda shahadatnama beriw ma’seleleri, mektepten shig’ariw haqqindag’i qararlardi qarap shig’adi.
Metod birlespelerinin’ ag’zalari oqiw materialin birgelikte rejelestiredi, baqlaw jumisi na’tiyjelerin analiz qiladi.
Insan payda bolg’anli ta’rbiya processi bar , ta’rbiya payda bolg’an waqittan beri pedagogikaliq xizmet u’zliksiz dawam etip kelmekte. Oqitiwshilar ta’rbiyashiliq ka’sibi barliq social du’zimlerde maqtanishli ha’m, juwapkershilikli qiyin ha’m quramali ka’sip esaplang’an. Ma’mleketimizde kadrlar tayarlaw milliy da’stu’rin basqishpa-basqish a’melge asiriw ko’p ta’repten oqitiwshi xizmetine, onin’ ka’sibiy abiroyin asiriwg’a baylanisli. Sonday eken salamat ha’r ta’repleme ba’rkamal awladti jetilistiriw u’zliksiz ta’lim diziminde miynet etip atirg’an pedagogtin’ tayarlug’ina ha’m pidayili’ina, jas awladti oqitiw ha’m ta’rbiyalaw jumisina bolg’an mu’nasibetine baylanisli. Oqitiwshi ja’miyettin’ social tapsirmasin orinlaydi , sonday eken ha’r ta’repleme jetik qa’niygelerdi tayarlawda oqitiwshi belgili social-siyasiy, pedagogikaliq ha’m shaxsiy talaplarg’a juwap beriwi lazim. Pedagogikaliq ta’sir ko’rsetiwdin’ en’ maqul usil ha’m qurallarin tan’lay aliq qa’biletine iye boliwi lazim. Pedagogikaliq bilim ha’m qa’bilet iyesi bolg’an oqitiwshi aldin, pedagogika pa’ninin’ metodologiyaliq tiykarlarin, shaxs rawajlaniwinin’ nizamlarin ha’m processlerin, kadrlar tayarlaw milliy da’stu’rinin’ a’himiyeti, maqset ha’m waziypalarin biliwi kerek.