Mavzu: Ozar tilining fonetik xususiyatlari

Orfoepiya va orfoepiya oʻrtasidagi oʻzaro taʼsir

• Orfoepiya va orfoepiya oʻrtasidagi oʻzaro taʼsir, garchi umumiy tomonlari boʻlsa-da, turli jihatlari ham mavjud:
• 1) orfografiya tilning yozuvda bir xilda ifodalanishini taʼminlovchi qoidalar tizimi, orfoepiya esa bir xil talaffuz meʼyorlari yigʻindisidir. og'zaki nutqning ovozi;

; 2) imlo “aytadi, shunday yoziladi”, orfoepiya esa “bunday yoziladi, lekin shunday talaffuz qilinadi” tamoyiliga asoslanadi;

• ; 2) imlo “aytadi, shunday yoziladi”, orfoepiya esa “bunday yoziladi, lekin shunday talaffuz qilinadi” tamoyiliga asoslanadi;
• 3) orfoepiya bilan orfoepiya oʻrtasidagi farq orfoepiyaning oʻziga xos xususiyatlari bilan bogʻliq

asosiy tamoyil talaffuzga ogʻirlik qiladigan, qoʻpol ohangda boʻladigan, til uygʻunligini buzadigan jihatlardan qochish, talaffuzga oson, nafis, nafis tomonlarini saqlash; nozik va chiroyli. Masalan, ala idi, gere idi shakllariga nisbatan, ala edi, gere edi talaffuzi oson, ifodali, nutqqa nafislik va nazokat keltiradi; 4) orfoepiya o'z o'rnini universal nutq xususiyatlariga beradi

• asosiy tamoyil talaffuzga ogʻirlik qiladigan, qoʻpol ohangda boʻladigan, til uygʻunligini buzadigan jihatlardan qochish, talaffuzga oson, nafis, nafis tomonlarini saqlash; nozik va chiroyli. Masalan, ala idi, gere idi shakllariga nisbatan, ala edi, gere edi talaffuzi oson, ifodali, nutqqa nafislik va nazokat keltiradi; 4) orfoepiya o'z o'rnini universal nutq xususiyatlariga beradi

5) unlilarning uzun yoki qisqa talaffuzi orfografiyada alohida ahamiyatga ega;

• 5) unlilarning uzun yoki qisqa talaffuzi orfografiyada alohida ahamiyatga ega;
• 6) qo`shimchalar talaffuzida uyg`unlik kutilishi kerak;
• 7) og'zaki talaffuzda ovozning yo'qolishi va ovoz uyg'unligi holatlariga yo'l qo'yiladi. Ovozlarni tartibga solish va nutqning an'anaviy shakli norma sifatida qabul qilinishi kerak.

E'tiboringiz uchun rahmat!