Mavzu: O‘zbek tilida ma’no ko‘chish turlari. Reja

Makon va zamondagi o’zaro bog’liqligi asosida bir narsa va hodisaning nomini ikkinchisiga ko’chirish- metonimiya. Metonimiyada biror predmet xususiyati yoki voqea-hodisaning nomini aytganda shunga o’zaro bog’liqligi asosida bir narsa va hodisaning nomini ikkinchisiga ko’chirish- metonimiya.Metonimiyada biror predmet xususiyati yoki voqea-hodisaning nomini aytganda shunga o’zaro bog’liq bo’lgan ikkinchisi anglatiladi. Bunda oxshashlik nazarda tutilmaydi.Boshqacha aytganda, ikkita bir-biriga bog’liq predmet,belgi, holatning birining nomi tejamkorlik natijasida tushuniladi.

• Makon va zamondagi o’zaro bog’liqligi asosida bir narsa va hodisaning nomini ikkinchisiga ko’chirish- metonimiya. Metonimiyada biror predmet xususiyati yoki voqea-hodisaning nomini aytganda shunga o’zaro bog’liqligi asosida bir narsa va hodisaning nomini ikkinchisiga ko’chirish- metonimiya.Metonimiyada biror predmet xususiyati yoki voqea-hodisaning nomini aytganda shunga o’zaro bog’liq bo’lgan ikkinchisi anglatiladi. Bunda oxshashlik nazarda tutilmaydi.Boshqacha aytganda, ikkita bir-biriga bog’liq predmet,belgi, holatning birining nomi tejamkorlik natijasida tushuniladi.
• Masalan: Fuzuliyni oldim qo’limga.

Majnun bo’lib yig’lab qichqirdi (H.Olimjon) gapida Fuzuliy va asar (Fuzuliyni kitobini bir betiga bog’liq bo’lib, tejash uchun kitob so’zi tushib qoldirilgan.

• Majnun bo’lib yig’lab qichqirdi (H.Olimjon) gapida Fuzuliy va asar (Fuzuliyni kitobini bir betiga bog’liq bo’lib, tejash uchun kitob so’zi tushib qoldirilgan.
• Natijada Fuzuliy so’zi shaxs ma’nosini emas kitob so’ziga xos ma’noni anglatgan.
• Metonmiya turli ko’rinishda bo’ladi:
• 1) O’ringa munosabatiga ko’ra: bir stakan ichdim(suv),bir tarelka yedim(ovqat) qishloq uyquda
• 2) Vaqtga ko’ra:o’nga (yoshga) kirdim, yarim yillik (imtihon) topshirildi.
• 3) Muallif va asar orasidagi munosabatga ko’ra.Pushkini oqidim va h.
• Metonimiya asosidagi ko’chma ma’no-fikrni lo’nda va ta’sirchan bayon qilish vositasi.