Mavzu: O’zbekistonga kiritilayotgan investetsiyalarning tarmoqlar va hududiy tarkibi Reja: Kirish Asosiy qism

1-Rasm.2017-2022-yillarda O’zbekistonga xorijiy investitsiyalarni jalb qilish natijalari
Shu bilan birga, to‘g‘ridan to‘g‘ri xorijiy investitsiyalar va kreditlar hajmi 2017-yilda 2,5 milliard dollarni tashkil etgan bo‘lsa, 2022-yilga kelib 3,4 barobar oshib 8,5 milliard dollarga yetdi. Ularning jami investitsiyalardagi ulushi esa 17,7 foizdan 35,4 foizgacha oshdi.
Xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korxona va tashkilotlar soni ham yil sayin ortib bormoqda: 2017-yida 5,5 mingtani tashkil etgan bo‘lsa, 2022-yilga kelib ularning soni 15,8 mingtaga yetdi. Buning 6,4 mingtasi qo‘shma korxona, 9,3 mingtasi to‘liq xorijiy korxona hisoblanadi.
Chet el kapitali ishtirokidagi korxonalarning 30,5 foizi savdo, 27,5 foizi sanoat, 8 foizi qurilish, 4,8 foizi qishloq xo‘jaligi, 4,1 foizi yashab turish va ovqatlanish muassasalari, 2,9 foizi saqlash va tashish, 4,8 foizi aloqa va axborot yo‘nalishlarida, 17,4 foizi boshqa sohalarda faoliyat yuritmoqda.
O‘zbekiston so‘nggi yillarda o‘sish va rivojlanish uchun muhim salohiyatni taqdim etuvchi bir necha muhim tarmoqlarga e’tibor qaratgan holda xorijiy sarmoyalarni faol ravishda izlamoqda. Bu tarmoqlarga qishloq xoʻjaligi, energetika, ishlab chiqarish, infratuzilma va xizmatlar kiradi. Quyida ba'zi statistik ma'lumotlar bilan ushbu sektorlarning umumiy ko'rinishi:
1. Qishloq xoʻjaligi: Oʻzbekiston qulay iqlim va boy tabiiy resurslarga ega keng qishloq xoʻjaligi sohasiga ega. Hukumat bog‘dorchilik, paxta va g‘alla yetishtirishga alohida e’tibor qaratgan holda sohani modernizatsiya qilish va unumdorligini oshirishga qaratilgan. 2020-yilda mazkur tarmoq mamlakat yalpi ichki mahsulotining 27,5 foizini tashkil etdi va 5,5 milliard dollarlik investitsiyalar jalb etildi.
2. Energetika: Oʻzbekiston tabiiy resurslarga, jumladan neft, gaz va koʻmirga boy. Hukumat qayta tiklanuvchi energiya manbalari va energiya samaradorligini oshirishga alohida e’tibor qaratgan holda sohani rivojlantirish va xorijiy sarmoyalarni jalb qilish bo‘yicha ishlarni amalga oshirmoqda. 2020-yilda mazkur tarmoq mamlakat yalpi ichki mahsulotining 14,6 foizini tashkil etdi va 3,3 milliard dollarlik investitsiyalar jalb etildi.
3. Ishlab chiqarish: O‘zbekistonda turli xil ishlab chiqarish sektori mavjud bo‘lib, asosiy e’tibor to‘qimachilik, oziq-ovqat sanoati va qurilish materiallari ishlab chiqarishga qaratilgan. Hukumat sanoat parklari va maxsus iqtisodiy zonalarga alohida e’tibor qaratgan holda sohaning raqobatbardoshligini oshirish va xorijiy sarmoyalarni jalb etish bo‘yicha ishlarni amalga oshirmoqda. 2020-yilda mazkur tarmoq mamlakat yalpi ichki mahsulotining 22,6 foizini tashkil etdi va 2,2 milliard dollarlik investitsiyalar jalb etildi.
4. Infratuzilma: O‘zbekiston so‘nggi yillarda infratuzilmaga katta sarmoya kiritmoqda, asosiy e’tibor transport, aloqa va kommunal xizmatlarga qaratilmoqda. Hukumat infratuzilma loyihalariga xorijiy sarmoyalarni jalb etish bo‘yicha ishlarni amalga oshirib, bunda davlat-xususiy sheriklikka alohida e’tibor qaratilmoqda. 2020-yilda mazkur tarmoq mamlakat yalpi ichki mahsulotining 6,4 foizini tashkil etdi va 4,3 milliard dollarlik investitsiyalar jalb etildi.
5. Xizmatlar: Oʻzbekistonda turizm, moliya va axborot texnologiyalariga eʼtibor qaratilayotgan jadal rivojlanayotgan xizmatlar sohasi mavjud. Hukumat ishbilarmonlik muhitini yaxshilash va inson kapitalini rivojlantirishga alohida e’tibor qaratgan holda sohaning raqobatbardoshligini oshirish va xorijiy sarmoyalarni jalb etish bo‘yicha ishlarni amalga oshirmoqda. 2020-yilda mazkur tarmoq mamlakat yalpi ichki mahsulotining 27,7 foizini tashkil etdi va 2,8 milliard dollarlik investitsiyalar jalb etildi.
Umuman olganda, ushbu tarmoqlar o‘sish va rivojlanish uchun katta salohiyatga ega va hukumatning xorijiy sarmoyalarni jalb qilish borasidagi sa’y-harakatlari o‘z samarasini bermoqda. Oʻzbekiston Davlat statistika qoʻmitasi maʼlumotlariga koʻra, 2020-yilda mamlakatimizga kiritilgan toʻgʻridan-toʻgʻri xorijiy investitsiyalar oʻtgan yilga nisbatan 26 foizga koʻp, 5,5 milliard dollarni tashkil etdi.
3. Prognozlashtirish va makroiqtisodiy tadqiqotlar instituti (PMTI) ekspertlari 2017—2022-yillarda to‘g‘ridan to‘g‘ri xorijiy investitsiyalarni jalb qilishni rag‘batlantirish bo‘yicha O‘zbekistonda amalga oshirilgan ishlar va ularning natijadorligini tahlil qildi.