Mavzu: O‘zbekistonning oziq-ovqat sanoati tarmoqlar geografiyasi

Oziq-ovqat sanoati maxsulotlarining turi qanchalik ko`p bo`lsa, xomashyolar xam turli-tumandir. Shuning uchun ularni xam asosiy xususiyatlariga yoki kimyoviy tarkibiga ko`ra ayrim guruxlarga bo`lish mumkin. Masalan, quruq o`simlik xomashyolari va xo`l o`simlik xomashyolari guruxlariga yoki uglevodli xomashyolar, moyli xomashyolar, oqsilli xomashyolar va efir-moyli xomashyolar guruxlariga bo`lish mumkin. Har qanday xomashyo biomaterial bo`lib, uning o`ziga xos xususiyatlari kimyoviy tarkibi, xujayra va to`qima strukturasi elementlari kabi ko`rsatkichlari bilan belgilanadi. Bu xomashyolar kimyoviy tarkibiga oqsillar, uglevodlar, lipidlar, vitaminlar, fermentlar va mikroelementlar kiradi.

Har bir guruxga mansub xomashyolar sifati o`ziga xos kattaliklar bilan o`lchanadi va aniqlanadi. Bu kattaliklar xomashyoning fizik, ximyoviy, texnologik, organoleptik va boshqa xususiyatlarini ko`rsatuvchi kattaliklar guruxlariga bo`linadi. Xususan, donning sifat ko`rsatkichlari besh guruxga bo`linadi: botanik-fiziologik ko`rsatkichlar – o`simlik turi, navi, unib chiqish davri va miqdori, unish energiyasi; organoleptik ko`rsatkichlar – rangi, mazasi, hidi; fizik ko`rsatkichlar – shakli va o`lchamlari, absolyut va natural og`irligi va boshqalar; mexanik ko`rsatkichlar – taranglik moduli, sochiluvchanligi, qovushqoqligi va boshqalar; kimyoviy ko`rsatkichlar – namligi, kul miqdori, kleykovina miqdori, kislotaliligi va boshqalar; texnologik ko`rsatkichlar – donning un ishlab chiqarish, non ishlab chiqarish yoki makaron ishlab chiqarish uchun yaroqli ekanligini ko`rsatuvchi maxsus kattaliklar.

Har bir guruxga mansub xomashyolar sifati o`ziga xos kattaliklar bilan o`lchanadi va aniqlanadi. Bu kattaliklar xomashyoning fizik, ximyoviy, texnologik, organoleptik va boshqa xususiyatlarini ko`rsatuvchi kattaliklar guruxlariga bo`linadi. Xususan, donning sifat ko`rsatkichlari besh guruxga bo`linadi: botanik-fiziologik ko`rsatkichlar – o`simlik turi, navi, unib chiqish davri va miqdori, unish energiyasi; organoleptik ko`rsatkichlar – rangi, mazasi, hidi; fizik ko`rsatkichlar – shakli va o`lchamlari, absolyut va natural og`irligi va boshqalar; mexanik ko`rsatkichlar – taranglik moduli, sochiluvchanligi, qovushqoqligi va boshqalar; kimyoviy ko`rsatkichlar – namligi, kul miqdori, kleykovina miqdori, kislotaliligi va boshqalar; texnologik ko`rsatkichlar – donning un ishlab chiqarish, non ishlab chiqarish yoki makaron ishlab chiqarish uchun yaroqli ekanligini ko`rsatuvchi maxsus kattaliklar.