Mavzu: Plomba ashyolari tasnifi
Download 377.83 Kb. Pdf ko'rish
|
Галерея (1)
TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI (Stomatologiya fakulteti) Mavzu: Plomba ashyolari tasnifi Tayyorladi: Baxtiyorova Umida Sultonmurodova Maftuna Gurux: 102A Toshkent 2023 STOMATOLOGIK PLOMBA ASHYOLARI • Plombalash – yoqotilgan tish qattiq to`qimasini va uning funksiyasini plomba yordamida tiklash demakdir. • XX asrning 60yillarida asosiy plomba ashyosi bo`lib amalgama (kichik va katta oziq tishlarga) va silikat – sementlar (old tishlarga) hisoblanar edi. Silikatsementlarning mustahkam emasligi va tez eruvchanligi ularning o`rniga yangi plomba ashyolarini topishni talab etardi. Natijada 60yillarning boshida akril plastmassalar yuzaga keldi. Ular asta- sekinlik bilan kompozit plomba ashyolari bilan almashtirildi. 70 – yillarda monomer sementlar stomatologiyada qo`llanila boshlandi. BOG`LOV VA VAQTINCHALIK PLOMBA ASHYOLARI • Bog`lov ashyolari 1-14 kungacha qo`yiladi. Bu maqsadda dentin, dentin malxami, sinkoksidevgenol sementlar yoki gutta-percha qo`llaniladi. • SUNIY DENTIN-sink sulfat sement. Suniy dentin 66% rux oksididan, 24% rux sulfatdan, 10% kaolindan tashkil topgan. • Suniy dentin distillangan suv yordamida, oynachaning g`adir-budur tarafida metal shpatel yordamida qoriladi. Qorish jarayonida kukun suvga asta sekinlik bilan aralashtiriladi. • Dentinning qo`llash vaqti 1.5-2 daqiqadan so`ng boshlanib, 3-4 daqiqadan so`ng tugaydi. SUNIY DENTINNING XUSUSIYATLARI • Qo`llashda oddiylik • Bo`shliqni yaxshi yopishi (germetikligi) • Organizm va tish pulpasiga indifferentligi • Mexanik tasirga mustaxkam emasligi (2-3 kundan ortiq bardosh bermasligi) DENTIN MALHAMI • Dentin malhami tayyor holatda chiqariladi. U suniy dentindan, shaftoli va chinnigul moyi aralashmasidan iborat. Pasta tana haroratida og`iz bo`shlig`ida 2-3 soat davomida qotadi. • Dentin-pasta xususiyatlari: • Qo`llanishda oddiyligi • Suniy dentinga nisbatan, yuqori mustaxkamligi • Og`iz bo`shlig`ida kondensatsiyalanish imkoniyatini beradi (margumushli Malham ustiga, ochiq pulpa ustiga va suyuq dori moddalarini izolyatsiya qilib bo`lmaydi SEMENTLAR. TURLARI. TARKIBIVA XUSUSIYATLARI • Xalqaro klassifikatsiya bo`yicha sementlarning 8ta turi farqlanadi: • Rux-fosfat • Bakteriotsid • Silikat • Siliko-fosfat • Rux evgenolli • Polikarboksilat • Shishaionomer • polimer Yopishqoqligi bo`yicha sementlarning quyidagi turlari tafovut qilinadi: 1. Retension nuqtalar xisobiga yopishuvchi. Bu guruxga rux- fosfat, silikat, siliko-fosfat sementlar kiradi. 2. Faqat adgeziya hisobiga yopishuvchi. Bularga shishaionomer polimerlari kiradi. RUX FOSFAT SEMENT • Fosfat sementlar stomatologiyada juda keng qo`llaniladi. Tarkibi jixatdan kukun va suyuqlikdan tashkil topgan. Kukuni tarkibida rux oksidi(80-83%), magniy oksidi(6-10%), kvars va boshqa qo`shimchalar bor. Suyuqligi rux oksidi va alyuminiy gidroksidi bilan neytrallangan ortofosfat kislotasi. Xususiyatlari: pulpa uchun toksik emas, yopishqoqligi yaxshi, kengayish koeffitsiyenti past, yaxshi termoizolyator, so`lak tasirida eriydi(1yil mobaynida), mexanik pishiq emas, kosmetik talablarga javob bermaydi(rangi tiniq emas). Fosfat sementining qotishi rux oksidini fosfat kislota bilan bo`ladigan reaksiyasi natijasida amalga oshadi, bunda rux fosfat xosil bo`ladi. • Ishlatilishi: suniy qoplamalar qo`yiladigan tishlarda doimiy plomba sifatida, uzoq muddatga(3- 4oy) vaqtinchalik plomba sifatida, suniy qoplamalarni fiksatsiyalashda, ildiz kanallarini plombalashda, doimiy plombalar ostiga ajratuvchi taglik sifatida, sut tishlarida doimiy plomba sifatida. BAKTERIOTSID SEMENT • Bu plomba ashyosiga kumush tutuvchi fosfat sement, bakteriotsid dioksivisfat, argil(Chexiya) kiradi. Bakteriotsid xususiyatlar berish uchun fosfat sement(visfat)ga kumush (1.547%) qo`shiladi. Bu plomba ashyosi xam suniy qoplamalar qo`yiladigan tishlarda doimiy plomba sifatida, uzoq muddatga (3-4oy) vaqtinchalik plomba sifatida, suniy qoplamalarni fiksatsiyalashda, ildiz kanallarini plombalashda, doimiy plombalar ostiga ajratuvchi taglik sifatida, sut tishlarida doimiy plomba sifatida qo`llaniladi. Plomba ashyosi kumush tutgani uchun uni kosmetik sohalarda qo`llanilmaydi(vaqt o`tgani sari rangi qorayadi). TASNIFLANISHI Tishning qattiq toʻqimalarining shikastlanishi (nuqsonlari) yoki karioz lezyonlarini tayyorlash jarayonida, shuningdek plomba materialini tanlashda ular birinchi marta stomatolog J.Blek tomonidan taklif qilingan tasnifga asoslanadi. Taklif etilgan tasnifga muvofiq, lokalizatsiyaga qarab, karioz boʻshliqlarning beshta klassi mavjud I sinf — boʻshliq yoriqlarda, molarlar, premolarlar, kesma va kaninlarning koʻr chuqurlarida joylashgan. Plomba tishning barcha yuzalarida (okklyuzion, bukkal yoki lingual) joylashgan boʻlishi mumkin. II sinf — boʻshliq kamida ikkita sirtni egallaydi: molarlar va premolyarlarning medial yoki distal va okklyuzion yuzalari. Bunday plomba premolyarning medial-okklyuzion yuzasida yoki molarning medial-okluzal-distal yuzasida joylashgan boʻlishi mumkin. III sinf — boʻshliq kesma va kaninlarning medial va distal yuzalarida joylashgan boʻlib, plomba ham u erda lokalize qilinadi. IV sinf — boʻshliq III sinf boʻshliqlari bilan bir xil lokalizatsiyaga ega, lekin tishning toj qismining burchagi yoki uning chiqib ketish qirrasi buzilishi bilan. V sinf — boʻshliq tishlarning barcha guruhlari (kesuvchi, kanin, premolyar yoki molar) bachadon boʻyni hududida joylashgan. Bunday plomba servikal mintaqada ham yuqori jagʻning kesma qismining vestibulyar (oldingi) yuzasida, ham pastki jagʻning molarining til yuzasida joylashgan boʻlishi mumkin. Tishning qattiq toʻqimalarining shikastlanishini aniqlash tartibini soddalashtirish, shuningdek, kariyoz boʻshligʻi hajmini bosqichma-bosqich oshirish jarayonida ularning murakkablik darajasini aniqlash uchun yangi tasnif ishlab chiqilgan va taklif qilingan Plomba ashyosini monolit ravishda katioz kavakka quyish, tishlardan ajratish uchun selluloid matrisalarni qo’llash mumkin. Plombaga karborunt toshlar bilan ishlov berish tavsiya etilmaydi. Plombani pardozlash iloji bo’lsa, bir necha kundan keyin amalga oshirilgani maqsadga muvofiq. Plombalarni so‘lakdan izolyatsiya qilish uchun vazelin, gidrosil, lak, mum ishlatiladi (silikon qoplash) Plomba ashyosining salbiy xususiyatlariga quyidagilar kiradi: •pulpaga nojo‘yi ta’siri bor; •yopishqoqligi yaxshi emas; •mexanik pishiq emas (mo‘rt, sinadi); •kirishadi (hajmini kichraytiradi); •og’iz bo‘shlig‘i sharoitida eruvchan. AMALGAMALAR. • Download 377.83 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling