Mavzu: Pnevmorostlagichlar va ularni avtomatlashtirishda qo’llanilishi. Mavzu: Pnevmorostlagichlar va ularni avtomatlashtirishda qo’llanilishi

Mavzu:Pnevmorostlagichlar   va  ularni  avtomatlashtirishda qo’llanilishi.

Mavzu:Pnevmorostlagichlar   va  ularni  avtomatlashtirishda qo’llanilishi.

REJA.

1.Pnevmorostlagichlar haqida umumiy ma’lumot.

2.Avtomatlashtirishda pnevmorostlagichlarni qo’llash.

3.Foydalanilgan Adabyotlar.

Pnevmatik rostlagichlardagi signallarning energiya manbai va tashuvchisi sifatida siqilgan havo ishlatiladi. Rostlanadigan parametrning joriy qiymati haqidagi ma‘lumot, topshiriq signali, ijro mexanizmiga beriladigan buyruq signali – bularning barchasi zamonaviy pnevmatik rostlagichlarda 0,02 – 0,1MPa bosim ostidagi siqilgan havo ko`rinishida tasavvur qilinadi.

Pnevmatik rostlagichlardagi signallarning energiya manbai va tashuvchisi sifatida siqilgan havo ishlatiladi. Rostlanadigan parametrning joriy qiymati haqidagi ma‘lumot, topshiriq signali, ijro mexanizmiga beriladigan buyruq signali – bularning barchasi zamonaviy pnevmatik rostlagichlarda 0,02 – 0,1MPa bosim ostidagi siqilgan havo ko`rinishida tasavvur qilinadi.

Odatda pnevmatik rostlagich o`lchash qurilmasi, buyruq beruvchi qurilma, rostlash va ijro etuvchi qurilmadan iborat. Pnevmatik o`lchash qurilmalari rostlanadigan parametrning joriy qiymatini pnevmatik signalga uzluksiz o`zgartirish uchun mo`ljallangan.

Hozirgi vaqtda turli tipdagi pnevmatik o`lchash qurilmalari juda ko`p miqdorda qo`llanilmoqda. Ularni sxemali-konstrutiv munosabatda ikki guruhga bo`lish mumkin: asbob tipidagi o`lchash qurilmalari, bular turli o`lchash asboblari ichiga o`rnatilgan pnevmoo`zgartirgichlardan iborat.

• Hozirgi vaqtda turli tipdagi pnevmatik o`lchash qurilmalari juda ko`p miqdorda qo`llanilmoqda. Ularni sxemali-konstrutiv munosabatda ikki guruhga bo`lish mumkin: asbob tipidagi o`lchash qurilmalari, bular turli o`lchash asboblari ichiga o`rnatilgan pnevmoo`zgartirgichlardan iborat.

Maxsus datchik-o`zgartirgichlar, bular huddi avomatik nazorat va rostlash pnevmatik tizimlarining birlamchi asboblari amal qilinadi. Birinchi guruh o`lchash qurilmalarini misol sifatida qarshilik termometri yordamida haroratni o`lchash uchun avtomatik elektron ko`prik deb nomlash mumkin, agarda ko`prikka pnevmoo`zgartirgich ichki o`rnatilgan bo`lsa.

• Maxsus datchik-o`zgartirgichlar, bular huddi avomatik nazorat va rostlash pnevmatik tizimlarining birlamchi asboblari amal qilinadi. Birinchi guruh o`lchash qurilmalarini misol sifatida qarshilik termometri yordamida haroratni o`lchash uchun avtomatik elektron ko`prik deb nomlash mumkin, agarda ko`prikka pnevmoo`zgartirgich ichki o`rnatilgan bo`lsa.

Ikkinchi guruh o`lchash qurilmalariga difmanometrlar tegishlidir, ularning chiqish signali 0,02 – 0,1MPa bosim ostidagi siqilgan havodan iborat. Pnevmatik rostlagichlarda buruq beruvchi qurilma sifatida odatda reduktorlar, bosim stabilizatorlari qo`llaniladi. Reduktorning sozlangan prujinasi yordamida buyruq beruvchi qurilma chiqishida 0,02 – 0,1MPa standart diapazonli ma‘lum bosimni o`rnatish mumkin.

• Ikkinchi guruh o`lchash qurilmalariga difmanometrlar tegishlidir, ularning chiqish signali 0,02 – 0,1MPa bosim ostidagi siqilgan havodan iborat. Pnevmatik rostlagichlarda buruq beruvchi qurilma sifatida odatda reduktorlar, bosim stabilizatorlari qo`llaniladi. Reduktorning sozlangan prujinasi yordamida buyruq beruvchi qurilma chiqishida 0,02 – 0,1MPa standart diapazonli ma‘lum bosimni o`rnatish mumkin.

Rostlash qurilmasi rostlashning standart qonunlaridan birini shakllantiradi va taqqoslash elementi va shakllantirish qurilmasidan iborat. Taqqoslash elementi pnevmatik rostlagichlarda membranalar yig‘ilmasi ko`rinishida bajariladi, shakllantiruvchi qurilma esa – teskari aloqali ―soplo-zaslonka‖ va kuchaytirgich tuguni sifatida bajariladi.

• Rostlash qurilmasi rostlashning standart qonunlaridan birini shakllantiradi va taqqoslash elementi va shakllantirish qurilmasidan iborat. Taqqoslash elementi pnevmatik rostlagichlarda membranalar yig‘ilmasi ko`rinishida bajariladi, shakllantiruvchi qurilma esa – teskari aloqali ―soplo-zaslonka‖ va kuchaytirgich tuguni sifatida bajariladi.

Pnevmatik ijro qurilmasi rostlash qurilmasidan berilgan buyruqli pnevmatik signalni rostlash organining siljishiga o`zgartirib berishga xizmat qiladi. Pnevmatik rostlagichlardagi ma‘lumotlarni uzatuvchi aloqa liniyasi sifatida metall yoki plastmassali trubao`tkazgichlar ishlatiladi. Pnevmatik rostlagichlar uchun alohida ta‘minot manbasi – siqilgan havo uzatish tizimiga ega bo`lish zarur.

• Pnevmatik ijro qurilmasi rostlash qurilmasidan berilgan buyruqli pnevmatik signalni rostlash organining siljishiga o`zgartirib berishga xizmat qiladi. Pnevmatik rostlagichlardagi ma‘lumotlarni uzatuvchi aloqa liniyasi sifatida metall yoki plastmassali trubao`tkazgichlar ishlatiladi. Pnevmatik rostlagichlar uchun alohida ta‘minot manbasi – siqilgan havo uzatish tizimiga ega bo`lish zarur.

Ko`p hollarda bu maqsad uchun havoni ta‘minlovchi maxsus tizimni yaratishga to`g‘ri keladi, havo ta‘minlovchi ishining sifatiga va ishonchliligiga yetarli darajada qattiq talab qo`yiladi. Pnevmatik rostlagichlarning muhim hususiyati bo`lib, ularning yuqori darajadagi ekspluatatsion ishonchliligi hisoblanadi. Ular uzoq vaqt davomida og‘ir ekspluatatsion sharoitlarda buzilmay, to`xtamasdan ishlay oladi.

• Ko`p hollarda bu maqsad uchun havoni ta‘minlovchi maxsus tizimni yaratishga to`g‘ri keladi, havo ta‘minlovchi ishining sifatiga va ishonchliligiga yetarli darajada qattiq talab qo`yiladi. Pnevmatik rostlagichlarning muhim hususiyati bo`lib, ularning yuqori darajadagi ekspluatatsion ishonchliligi hisoblanadi. Ular uzoq vaqt davomida og‘ir ekspluatatsion sharoitlarda buzilmay, to`xtamasdan ishlay oladi.

Foydalanilgan Adabyotlar

• Foydalanilgan Adabyotlar
• 1. Yusupbekov N.R., Muxamedov B.I., Gulyamov Sh.M. Texnologik jarayonlarni nazorat qilish va avtomatlashtirish. – Toshkent. O`qituvchi, 2011. -576b.
• 2. Шандров Б.В.б Чудаков А.Д. Технические средства автоматизации. –М.: Изд.цен. «Академия», 2007. -368с.
• 3. А.И. Дащенко. Автоматизация процессов машиностроения. –М.: Высш.шк., 1991. - 480с.
• 4. Ёгоров В.С. Технические средства автоматизации и управления. Констпект лекций. –М.: МГОУ 2004. -92с.
• 5. Емельянов А.И. и др. Исполнительные устройства промышленных регуляторов. М.: Машиностроение. 1975. -315с