Мавзу: Пул маблағларини ҳисобга олиш. Касса ва ҳисоб-китоб жараёнларини расмийлаштириш. Ҳисоб-китобнинг асосий шакллари ва турлари

Кетма-кет ўрнига қўйиш усули алоҳида омиллари мос келувчи йиғма иқтисодий кўрсаткичга кўрсатувининг таъсирини ўрганиш учун қўлланилади.

• Бу усулни фақат ўрганилаётган жараёнлар ўртасида тўғри ёки тескари пропорционал боғланишда бўлгандагина қўллаш мумкин. Хўжалик фаолиятининг таҳлили шароитида бу усул режа кўрсаткичининг эришилган натижа кўрсаткич билан кетма-кет алмаштиришдан иборат.
• Бу усулни қўллаганда алмаштириш кетма-кетлигига аниқ амал қилиш керак.

График усули функционал боғланишининг геометрик тасвирлашни кўзда тутади.

• Иқтисодий таҳлилда солиштириш диаграммаларидан кенг фойдаланилади. Бунда ҳисобот кўрсаткичлари режа, энг яхши кўрсаткичлар билан графиклар ёрдамида солиштирилади (диаграммалар, статистика картограммалари ва ҳоказолар қўлланилади).

• Истиқболлаш – хўжалик юритишда объектив иқтисодий қонуниятлардан фойдаланишдир.
• Режалаштириш – корхана юксалиш дастурининг шаклланиш жараёни ҳамда мақсадларга эришиш усулидир.
• Режалаштириш стратегик ва жорий (тактик) режалаштиришга бўлинади.

• Стратегик режалаштириш – корхонанинг мақсад ва потенциал имкониятларини мос равишда жорий этиш ва қўллашни бошқарув жараёнидир. Стратегик режа 5 ёки ундан кўп йилга тузилади ва бир неча босқичга бўлиниши мумкин.

• I босқич. Корхонанинг дастурини ишлаб чиқиш.
• II босқич. Дастурни йўлга қўйиш учун мақсад ва вазифалар аниқ сонлар билан ифодаланади.
• III босқич. Стратегик режани амалга оширишда корхонанинг фаолиятига таъсир этувчи ташқи муҳитнинг бир қанча омиллар аниқланади.
• IV босқич. Корхонанинг молия-хўжалик холати таҳлил қилинади.
• V босқич. Бу босқичда корхонанинг стратегияси аниқ шаклни эгаллайди. Ишлаб чиқаришни аниқ имкониятлари ва бозорнинг чегаралари аниқланади (сотиш жараёнининг ўсиши).
• Корхонанинг стратегияси “Бизнес-режа” кўринишида бўлиши мумкин.