Mavzu: Pul muomalasi,kridit va banklar

Kreditning zaruryatlari-ishlab chqarishng mavsumiyligi maxsulotni ishlab chqarish vaqti bilan sotish vaqtini kopchilik maxsulotlar bo’yicha mos kelmasligi ,sotilgan maxsulot va xizmatlar uchun pulni o’z vaqtida kelib tushmasligi xo’jaligni oz vaqtida mablag’larine yilni ayrim davrlarida yetishmasligi va boshqa ayrim holatlar hojalikni kreditdan foydalishni taqazo etadi.

Keridit funksiyalari- qarizga beruvch qiymatni vaqticha foydalanishga berish , qayta taqsimlash ,muomla harajatni tejash, kapital toplanishning jadallashuvi va markazlashuvi, muomlaga to’lo’v vostalarini chiqarish .

Kreditning asosi turlari

Xalqaro krediti

Davlat krediti

Bank krediti

Iste’mol krediti

Tijorat krediti

Lizing kredit

Iste’mol krediti – u jismoniy shaxslarga beriladigon kredit bo’lib bunda kredit beruvch sfatida maxsus kredit muassasalri bilan birgalikda savdo va xizmatlarni sotishni amalga oshiradigon jismoniy shahslar ham bolishi mumkun .Iste’mol krediti ikki shakilda :pul va tavar shaklida amalga oshirladi .Ular jumlasiga mamlakatimizdagi 2001-2002 o’quv yilidan boshlab talabalarni o’qishi uchun berilgan “Oltin davrim “kreditini ham kritishimiz mumkun .

Davlat Krediti- uning asosi xususyatlari bo’lib kredit munasabatlarda davlatning ishtiroki xsoblanadi. Bunda davlat qarz beruvch (Markaziy bank orqaliy iqtisodyotning turli sohalarini kreditlashda ) va qarz oluvchi (Davlat zayomlarini chiqarish ,budjet taqchiligini qoplashda va boshqalar) sifatida ishtirok etadi .

Tijorad krediti – bu iqtisodyotda kredit munasabotlarining vujidga kelishining dastlabki kredit shakilarida hsoblanadi .Ushbu kreditning obyekti bo’lib sotiladigon tovarlar ,subyekt bo’lpb mol yetkazib beruvch va mol sotib oluvch korhona va tashkilot lar hisoblanadi .

Lezing krediti –(Lizing iglizcha- ijara degani) bu mulkiy munasabatlar majmui bo’lib binda bir taraft (lizing beruvchi) boshqatarafing (lizing oluvchi)toshirig’iga binoan uchinch taraft (mol yetkazib beruvchi) dan lizing shartnomasiga muvafiq
Lizing obyektlari bo’lgan mulkni oz mulki qilib sotib olib uni to’lash asosida lizing shartnamosida belgilangan shartlar bilan vaqtinchalik foydalanish va egalig qilish uchun lizing oluvchiga beradi.