Mavzu: Qadimgi Misr arxitekturasi

Kelib chiqishi shozirgacha no’malum bilgan kishilarning Nil daryosi qirg’oqlarida irnashishlari, fikrimizcha, tosh davriga tig’ri keladi. Odamlar bu erlarga qizil dengiz tomondan, shamamat vodiysi orqali kelishgan. YOmg’irsiz Misr sahrosida voshadan voshaga kichib yuruvchi kichmanchi-ovchilar sham yagona shayot manbai bilgan, shu erdan makon topganlar. Aytish mumkinki, dastlabki jiddiy ravishda irnashish eramizdan avvalgi 6000 yil bilan 5000 yillar oraliqida bilgan. Bu davrda hali metall ishlatishni bilmagan odamlar shayot uchun mushim bilgan qurol-aslahalarni, asosan, yog’och va toshlardan yasaganlar. Odamlarning kulbalari esa hom g’ishtdan qurilgan. Bu qurilish ashyosi shu erning quruq iqlim sharoitiga mos bilganligi uchun Misr madaniyatining butun davrida asosiy shisoblangan. Ma’lumki, qadimgi halq madaniyati haqidagi qimmatli ma’lumotlarni maqbaralardan bilish mumkin. Maqbaralardan topilgan bosh suyaklardan kirinadiki turli qabilalardagi odamlarning shammasi ozg’in va past lekin bitta irqqa mansub bilmagan. Jazirama sahroning qaynoq qumi, inson badani bilan birga uning sochlari va terisini sham saqlagan. Misrliklar murdani kiyim-kechaklari bilan birga kimishni rasm qilgan edilar. Har hil joylardan topilgan bir qator maqbaralar ularning oddiy tuzilganligidan dalolat beradi. Bu maqbarani sinchiklab tekshirgan arheologlarning aytishlariga qaraganda, isha davrda Nil sohillarida, Badaryan, Amratan, Tazian va shunga ihshash shar hil qabilalar mavjud bilgan. SHar bir qabila iz erini tish-tirnog’i bilan himoya qilgan. Izaro urushlar Nil vodiysi aholisini urug’dosh guruhlarga bilib yuborgan. SHar guruhning iz boshlig’i bilgan. Keyinchalik bu guruhlarning birlashishi natijasida viloyatlar «nom» lar vujudga kelgan. Eramizdan avvalgi 3200 yilga kelib, Misrda ikkita podsholik vujudga keldi. Janubda, Nuybiylar chegarasidan shozirgi Kohira yaqinidagi del’tagacha bilgan erlar «yuqori Misr» ni tashkil etdi va u Hiera Konpolis shashrini poytaht qilib oldi. Quyi Misr SHimolda, ya’ni pastroqda, uncha katta bilmagan lekin serhosil irda joylashgan bilib, poytahtni Butoda tashkil etdi. Bu davrda Janubiy Misr podshosi Narmer izining kuchli qishinlari bilan SHimolni bosib