Mavzu: Qayta tiklanuvchan energiya manbalari Reja: Qayta tiklanuvchi energiya manbalari haqida umumiy tushunchalar

Masalan, Avstraliyada yaqin yillarda yog‘ochni chala yoqib pista ko‘mir hosil qilib sotish yoki to‘la yoqish orqali issiqlik energiyasini hosil qilish bo‘yicha umumiy daromadning 305 foizini qoplashni rejalashtirilgan. Bunday maqsadlar uchun Buyuk Britaniya qishloq xo‘jalik ekinlariga yaroqsiz bo‘lgan 1 mln. gektar er maydonida o‘rmonzor barpo etmoqda.

Qayta tiklanadigon energiya

Qisqa muddatda maqsadga erishish uchun tez o‘sish xususiyatiga ega bo‘lgan terakning maxsus navlari ekilmoqda. Ushbu teraklar 3 yilda 4 metr balandlikgacha o‘sadi va poyasi 6 sm gacha yo‘g‘onlashadi. Oxirgi yillarda qayta tiklanuvchan va noananaviy energiya manbalaridan foydalanish muammosi dolzarb bo‘lib qolmoqda. Ushbu texnologiyalar katta miqdordagi mablag‘ni talab etsada katta foyda keltiradi.

Qisqa muddatda maqsadga erishish uchun tez o‘sish xususiyatiga ega bo‘lgan terakning maxsus navlari ekilmoqda. Ushbu teraklar 3 yilda 4 metr balandlikgacha o‘sadi va poyasi 6 sm gacha yo‘g‘onlashadi. Oxirgi yillarda qayta tiklanuvchan va noananaviy energiya manbalaridan foydalanish muammosi dolzarb bo‘lib qolmoqda. Ushbu texnologiyalar katta miqdordagi mablag‘ni talab etsada katta foyda keltiradi.

1983-yil fevral oyida dunyoda birinchi bo‘lib amerikaning «Arka Solar» firmasi quvvati 1 MVt li kuyosh elektrostansiyasidan foydlanishni boshladi. Masalan, 10 mingta maishiy iste’molchilarni elektr energiyasi bilan ta’minlash imkoniyatiga ega bo‘lgan (quvvati 10 MVt ga yaqin bo‘lgan) quyosh elektr stansiyasini barpo etilsa, unga o‘rtacha 190 mlrd. dollar mablag‘ sarflandi. Bu qattiq yoqilg‘ida ishlovchi issiqlik elektrostansiyasini barpo etishdan to‘rt marta qimmat hamda atom yoki gidroelektrostansiyasiga nisbattan uch marta katta.

Ammo shunga qaramasdan quyosh energiyasini o‘rganish bo‘yicha tadqiqotlar olib borayotgan mutaxassislarning fikriga ko‘ra, quyosh energiyasidan foydalanish texnologiyalarining rivojlanib borishi bilan narxlar ham pasayib boradi. 12 Energetikaning kelajagi quyosh va shamol energiyasiga asoslanishi ehtimoli juda yuqori. 1995-yilda Hindiston shamol energiyasini ishlab chiqarish bo‘yicha dasturni amalga oshirishni boshladi. Hozirda Amerika qo‘shma shtatlarda shamol stansiyalarining umumiy quvvati 1654 MVt ni, Evropa Ittifoqida - 2534 MVt ni tashkil etadi, shundan 1000 MVt miqdoridagi elektr energiyasi Germaniyada ishlab chiqarilmoqda. Ayni paytda shamol energetikasi Germaniya, Angliya, Gollandiya, Daniya, AQSHda eng ko‘p rivojlangan (faqat Kaliforniya shtatining o‘zida 15 ming shamol tegirmoni mavjud).