Mavzu: qurilmalar drayverlari

3.Sinxron kiritish/chiqarish drayverlari.

Sinxron drayverlarda qurilma drayveri deb 
nomlanadigan ilova vazifasi o‘zi so‘ragan 
kiritish/chiqarish amalining natijasini kutib turadi. 
Bu, albatta, drayver kiritish/chiqarish amalini 
bajarish uchun kiritish/chiqarish qurilmasi bilan 
ishlayotganda butun ilovaning tuxtab qolishini 
bildirmaydi. Boshqa vazifalar kiritish/chiqarish 
qurilmasi ishlayotganda ham davom etadi. 

---


Ko‘p hollarda sinxron drayverlarning loyihalari 
boshqa drayverlar loyihalariga qaraganda soddaroq 
bo‘ladi. Ular drayver va kiritish/chiqarish qurilmasi 
ishlab turganda yangi so‘rovlar berishning oldini 
olish mexanizmi asosida quriladi. Drayverning 
inisializatsiyasi vaqtida, yangi semaforlar yaratiladi, 
ammo ularga belgilar berilmaydi. Semaforga belgi 
berish dasturiy ta’minot yordamida amalga oshiriladi.

---

Kiritish/chiqarish dasturiy ta’minotini to‘rt 
qatlamga bo‘lish maqsadga muvofiq

• uzilishlarni qayta 
ishlash;

•qurilmalar drayverlari;

•Qurilmalarga bog‘liq 
bo‘lmagan OT qatlami;

•DTning foydalanuvchi 
qatlami.

---

4. Analog va diskret kiritish/chiqarish portining
drayveri

Analog miqdorlarni raqamlashtirish analog 
miqdorlarni olish (oqim va kuchlanish) analog-
raqamli va raqamli-analogli konvertorlar
yordamida amalga oshiriladi.

---


Analog kiritish-chiqarish bilan ishlashda ko'p sonli
turli xil muammolarni hal qilish kerak. Birinchidan, 
bunday tizimlar ko'pincha ko'p funksionaldir, bu
drayverning ko'p darajali tuzilishi va sozlash tizimi
haqida o'ylashga majbur qiladi. Ikkinchidan, har
qanday analog elektron rezistorlar va kondensatorlar
qiymatlarining ba'zi bir o'zgarishi tufayli
individualdir. Shuning uchun har bir kanalni
individual kalibrlash haqida o'ylash kerak. 
Uchinchidan, analog zanjirlar haroratga sezgir.

---

L293D - bu ikki kanalli DC dvigatellari yoki bitta bosqichli motorini boshqarishga
qodir bo'lgan ikki kanalli H-Bridge dvigatelidir.Bu shuni anglatadiki, u ikkita g'ildirakli
robot platformalarini yaratish uchun ideal bo'lgan ikkita motorni boshqarishi mumkin.

---

Analog raqam o’zgartgich (АЦП,ADC ) 

Elektr aloqa tizimlarida axborotlar signallar yordamida uzatiladi. 
Axborotlarni kanal bo`yicha uzatish uchun taqdim qilish shakli
signal deb ataladi. Ishlatilish sohalariga qarab va vaqt bo`yicha
aniqlanishiga ko`ra, signallar 4 turga ajratiladi.

---


Analog bu uzliksiz signal bo’lib, deyarli hayotimizdagi barcha fizik
o’zgarishlar (quyosh chiqishi, haroratning o’zgarishi, tovushlar,
sezgilarimiz …..) analog ko’rinishda bo’ladi.

Analog signal deb, analog signal amplitudasining max va min 
oralig`ida cheksiz qiymatlar sonini qabul qilinishiga aytiladi. 

Biz datchik bilan biror qurilmani boshqarmoqchimiz, masalan
haroratni
o’lchab shunga mos ravishda shamollatish tizimini
boshqarishimiz kerak. Bilasizmi datchikdan olinadigan signal analog
ko’rinishda biz ishlayotgan programma esa raqamli ko’rinishda.
Demak bizga analog ko’rinishdagi signalni raqamliga o’tkazishimiz
kerak
bo’ladi.
Buning
uchun
analog
raqam
o’zgartgichdan
foydalanamiz.

---


Diskret signal deb, cheklangan qiymatlar qabul qiladigan signalga aytiladi. Diskret
signal raqamli signal bo`lishi mumkin.

---

Arduino platasida ham analog signallarni raqamli
signallarga o`zgartirib berish imkoniyati mavjud.
Buning uchun alohida pinlar ya`ni oyoqlar bor va
ular quyidagicha :
analogRead (pin);
Endi analog oyoqlaridan foydalanib
potensiometrdan signal qabul
qilishni sinab ko`ramiz.

---


Potensiometr-o`zgaruvchan rezistor( qarshilik ) hisoblanadi. Ya`ni kirish
signalini chiqishda o`zgartirib chiqarish imkoniyatiga ega.

Ko`rib turganizdek potensiometrning 3 ta oyog`i bor va ularni Arduinoning
qaysi oyoqlariga ulanishi ham ko`rsatilgan.

---

---

Topshiriq

1. «map()» funksiyaning vazifasi

2. Constrain(); funksiyaning vazifasi

3.
Sinxron kiritish/chiqarish drayverlari asosi tamoillari

4.
Qanday qurilma drayverlari ommabop?

5.
Diskret kirish / chiqish portining drayveri boshqa qurilma drayverlaridan
farqini aytib bering?

6.
Qurilma drayverlari turlai?
