Mavzu: Qushlar va sut emizuvchilar biozararla nish manbalari (6-soat) Reja

-rasm. Kemiruvchilar tomonidan FK-40 penoplastining zararlanishi. (24 soatlik tajribada yopqotilgan massa foiz hisobida ( po I.A Yemelgpyanovoy, 1978)

V.Neygauzning (1957) ko’rsatishicha kalamushlar plastmassa qopshuvchi muftalarni uning chet kirish yoplini topa olmagunlariga qadar zararlamaganlar.

Materiallarning barqarorligiga fizika-kimyoviy xususiyatlardan ularning qattiqligi tahsir qiladi. G. Lavuaye va D. J. Glen (1976) uch xildagi upakovka materiallarini (vinildan, atsetatdan va polikarbonatdan) tekshirib koprib, kalamushlar zararlanish katta kichikligi, qattiqlik bilan bog’liqligi mumkinligini ko’rsatdilar. Hammadan kopra qattiq (polikarbonatdan) material eng kam zararlangan.

Zararlanish xarakteri va uning razmeri ko’p jihatdan zarar yetqazadigan kemiruvchilarning turiga bog’liq. Modomiki, barcha kemiruvchilar kurak tishlarining emal qattiqligi bir xil ekan, ularning zararlash ehtimoli va zararlash oplchami turli xil sharoitlarda kemiruvchilarning katta kichikligiga bog’liq bopladi va mos ravishda jag’ apparatining kuchlanishiga, yahni kemiruvchining tana oplchami qanchalik yirik bo’lsa, ular shunchalik ko’p miqdordagi materiallarni zararlaydilar va ularning zarari shuncha katta bopladi. Razmeri bir muncha mayda kemiruvchilar: sichqonlar, dalasichqonlar, mayda qumsichqonlar opsha materiallarni zararlasada, ammo jadalsizroq zararlaydi. Kemiruvchilarning biologiyasi ham anchagina ahamiyatga ega. Kemiruvchilarning kemirish jadallik faoliyati, ular turlarining hayot kechirishiga, oziqlanish xarakteri va boshqa muxitlarga bog’liq. (50-rasm). Eng yuqori darajada qattiq popstli urug’lar yoki opsimlikning qattiq qismi bilan oziqlanadigan yoki murakkab in qazuvchi turlarda ifodalangan.