Mavzu: “Raqamli iqtisodiyotda biznes boshqaruv” Reja: 2.Raqamli iqtisodiyotdagi biznes modellarini tavsiflash 3. Biznes yuritishning yangi texnologiyalaring O‘zbekiston sharoitida qo‘llash samaradorligi Bugungi kunda insoniyat turmush tarziga zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalari (AKT)ning keskin kirib kelishi hamda iste’molchining mahsulotga bo‘lgan talablari, jumladan mahsulot haqida to‘liq ma’lumotga oson va qulay ega bo‘lish, dunyoning har nuqtasidan buyurtma bera olish, mahsulot shaklini shaxsiy xohish irodasiga ko‘ra o‘zgartira olish, tezkor ega bo‘lish va shu kabilar natijasida ijtimoiy munosabatlar o‘zgarib, raqobatlashuv sharoitida rivojlanayotgan korxona va jamiyatlarning yangi boshqaruv texnologiyalari va platformalarini yaratishiga turtki bo‘ldi. - Bugungi kunda insoniyat turmush tarziga zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalari (AKT)ning keskin kirib kelishi hamda iste’molchining mahsulotga bo‘lgan talablari, jumladan mahsulot haqida to‘liq ma’lumotga oson va qulay ega bo‘lish, dunyoning har nuqtasidan buyurtma bera olish, mahsulot shaklini shaxsiy xohish irodasiga ko‘ra o‘zgartira olish, tezkor ega bo‘lish va shu kabilar natijasida ijtimoiy munosabatlar o‘zgarib, raqobatlashuv sharoitida rivojlanayotgan korxona va jamiyatlarning yangi boshqaruv texnologiyalari va platformalarini yaratishiga turtki bo‘ldi.
1.Yaratilayotgan yangi texnologiyalar: - Bugungi kunda davlat boshqaruvi idoralari va korxonalar tomonidan katta masshtabda o‘rganilayotgan va joriy etilayotgan yangi texnologiyalar qatoriga buyumlar interneti texnologiyasi, “bulutli” hisoblash texnologiyasi, katta ma’lumotlar, blokcheyn hamda elektron hukumat tizimlari kiradi.
- Faith Shimba 2010-yilda “bulutli” hisoblash bo‘yicha olib borgan tadqiqotida ushbu iqtisodiy modelga ko‘ra endilikda tashkilotlar AKTni butunlay sotib olish va uni texnik tomondan qo‘llab-quvvatlashi shart emas, bulutli texnologiyalar yordamida barcha AKT resurslaridan foydalanganligi uchun to‘lov amalga oshirishi mumkin xolos.
- Plummer va boshqalar ta’kidlashicha, “bulutli” hisoblash texnologiyasi ko‘plab tashqi mijozlar uchun Internet texnologiyalaridan xizmat sifatida foydalanish imkonini beruvchi katta masshtabga ega va elastik hisoblash stili deyiladi.
Buyumlar interneti texnologiyasi - Sun va boshqalar (2012) buyumlar interneti texnologiyasi ekotizimi orqali amalga oshiriladigan biznesni an’anaviy biznes yuritish usuliga solishtirganda an’anaviy usul allaqachon o‘z dolzarbligini yo‘qotganligini ko‘rish mumkin. Boshqacha qilib aytganda, buyumlar interneti texnologiyasi bozor shartlariga tezroq moslashishini ta’minlaydi.
Katta ma’lumotlar(Big data) - Ko‘plab xorijiy mamlakat ilmiy izlanuvchilari ma’ruzalarida va ilmiy maqolalaridakatta ma’lumotlar iqtisodiyotning barcha sohalarida rivojlanib borayotganligini ta’kidlaydi. So‘ngi paytlarda axborotdan foydalanish tobora kuchayib bormoqda, firmalar tomonidan olib borilayotgan axborot siyosatida va axborotlarni tartibga solishda ularga kelib tushayotgan axborotning umumiy holatini tasavvur qilish uchun katta ma’lumotlardan foydalanishga ehtiyoj paydo bo‘lmoqda.
Blokcheyn - Jahon iqtisodiy forumida blokcheynga shunday ta’rif berilgan: “Blokcheyn. Hech qachon juda ko‘p insonlar juda ozchilik tushungan texnologiyadan bunchalik ko‘p narsa izlamagan, Texnologiyaga bo‘lgan da’volarning eng muhimi jamiyatning muhim kalitlaridan biri — ishonchdir”.
2.Raqamli iqtisodiyotdagi biznes modellarini tavsiflash - Raqamli iqtisodiyotdagi biznes modellarini tavsiflash avvalida, ularning bazaviy metodoligiyasiga hisoblangan BMDI (Business Model Development & Implementation)ga qisqacha tarif berib o‘tamiz. BMDI – bu kreativ yondashuvga asoslangan kuchli, biroq texnologik nuqtai nazardan mustaqil bo‘lgan innovatsion biznes modeli hisoblanadi (Brown 2008).
- Ushbu modeldan foydalanish maqsadi kelgusida biznes yuritish talablariga moslashishi va faoliyat jarayonini jadallashtirilgan ravishda o‘zgartirishga erishishdir (Doll and Eisert 2014). Raqamli biznesda ko‘plab muvafaqqiyatga erishgan kompaniyalar o‘zlarning biznes modellari asosi sifatida BMDIdan foydalanadi. Biroq ushbu modelning kamchiligi sifatida uning raqamli transformatsiyaga integratsiya qilinmaganida. Ammo, bu model boshqa yangi biznes modellarga fundamental asos bo‘lib xizmat qiladi.
3.Biznes yuritishning yangi texnologiyalaring O‘zbekiston sharoitida qo‘llash samaradorligi - Rivojlanayotgan mamlakatlarda AKT sohasida bandlar umumiy bandlikning atigi 1 foizni tashkil etadi, taqqoslash o‘rnida shuni aytish mumkinki, rivojlangan mamlakatlar yuqori texnologiyali ish sharoitida faoliyat ko‘rsatuvchilar 4,9% ekanligi ma’lum. Bu iqtisodiyotni raqamlashtirish natijasida vujudga keladigan jarayon hisoblanadi.
Mamlakatimizda ish boshlagan “ICTWEEK” “Siz endi O’zbekistonning oltin fondi sizlar” Sh.M.Mirziyoyev E’tiboringiz uchun raxmat!!!
Do'stlaringiz bilan baham: |
