Mavzu: Saralash mashinalari. Saralash jarayonlari haqida umumiy maʼlumotlar Saralash mashinalar haqida Saralash jarayonlari Saralash vazifasi


Download 1.13 Mb.
Sana19.10.2023
Hajmi1.13 Mb.
#1710498
Bog'liq
SICHA TAQDIMOT


Fargʻona politexnika instituti
Mexanika mashinasozlik fakulteti Texnalogik mashinalar va jihozlar yoʻnalishi 19-21 guruh talabasining “Sanoat ishlab chiqish asoslari” fanidan tayyorlagan taqdimot loyihasi
Bajardi Tursunova Muazzamxon
Tekshirdi: Hoshimov Avazbek
Mavzu: Saralash mashinalari.Saralash jarayonlari haqida umumiy maʼlumotlar
Saralash mashinalar haqida
Saralash jarayonlari
Saralash vazifasi
Xom-ashyo materiallarini saralash ya’ni uni keraksiz, begona jinslardan, zararli
aralashmalardan tozalash va kerakli fraksiyalarga ajratish jarayoni tayyor mahsulotning
sifatiga hamda uning bahosi (tannarxi)ga jiddiy ta’sir ko‘rsatadi.
Saralash jarayoni quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
1) materiallarni maydalashdan oldin mazkur mashinalar maydalash uchun yul
quyiladigan o‘lchamdan yirikroq parchalarni ajratib tashlash. Tayyor mahsulot donalari
(zarralari)dan maydaroq, dona yoki zarralarni ajratib olish;
2) material maydalangandan va tuyilgandan keyin — materialni yirik
maydaligiga qarab turlarga ajratish, keyinchalik ulardan muayyan nisbatda massa yoki
shixta tashkil etish, mashina yopiq siklda ishlatilganda yirik do- nalarni ajratib quyish
(keyinchalik ular kaytadan maydalanadi)
Saralash jarayoni sanoatning ko‘p tarmoqlarida keng qo‘llaniladi.
Tog‘ jinslarining va maydalangan materiallarning o‘lchamlari bir xilda
bo‘lishi qiyin, shu sababdan saralanadi. Materiallar tarkibidagi sifatini buzuvchi
jismlar chiqarib tashlanadi. Materiallarni saralash mashinalari quyidagi usullar
bo‘yicha ishlaydi:
- Mexanik usul
- Gidravlik usul
- Havo yordamida (aerodinamik usul)
Materiallarni saralashning eng ko‘p tarqalgan usuli mexanik usuldir. Bu usulda
asosan elaklardan foydalaniladi. Elakka kelayotgan turli o‘lchamdagi aralashma
berilgan material deyiladi. Berilgan material donalari elak teshiklari diametridan
katta bo‘lsa elak yuzasi ustida qoladi va «elak usti sinfi» deyiladi (“+” ishorasi
bilan belgilanadi). Elakdan o‘tgan material «elak osti sinfi» deyiladi (“–” ishorasi
bilan belgilanadi). Masalan, 40 mm teshikli elakdan o‘tmagan material +40,
o‘tgani esa –40 bo‘ladi. Agar material n - ta elak yuzasidan o‘tayotgan bo‘lsa n+1
sinfga bo‘linadi.
Materialini qayta
ishlashda quyidagi ko‘rinishdagi saralash ishlari olib boriladi:
Dastlabki - bunda berilgan tog‘ jinslari maydalanishi kerak bo‘lgan hamda
maydalash talab qilinmaydigan sinflarga ajratiladi.
Oraliq saralash - keyingi bosqichda maydalanishi talab qilinmaydigan sinflarga
ajratiladi.
Nazoratli saralash - maydalash jarayonning oxirgi bosqichida qo‘llanilib,
o‘lchamlar nazorat qilinadi va katta o‘lchamdagi toshlar qayta maydalash uchun
yuboriladi.
Oxirgi saralash - maydalangan toshlar tovar donalariga saralanadi.
Materiallarni saralashning ho‘l va quruq usullari mavjud.
Saralash vazifasi:
• maydalanishga mo‘ljallangan materiallardan kattaliklari
qaysiki o‘lchamlari berilgan mashina uchun maksimal ruxsat etiladigandan oshadigan bo‘laklarni ajratish;
• berilgan bosqichda qayta ishlashda qaysiki o‘lchamlari kam
talab etiladigan bo‘laklarni ajratish;
• qaysiki o‘lchamlari yuqori talab etiladigan maydalangan
mahsulotdan zarralarni ajratish;
• zarralardan har xil yiriklikda ma’lum mutanosiblikda aralashmalar (shixta) tayyorlashda zarur bo‘ladigan bir necha sortlarda yirikligi bo‘yicha maydalanadigan materiallarni ajratish;
• xomashyoning qimmatli tarkibi qismini o‘zida ko‘paytirib, foydali qazilmadan begona aralashmalarni olib tashlash.
Vibratsiyali saralash mashinasi
Saralash kerak bo‘lgan material bo‘lagi o‘lchamlari elak kataklari
o‘lchamidan kichik yoki unga teng bo‘lgan holdagina pastga o‘tadi. Ko‘p xollarda
saralash mashinalari undagi material harakati yo‘nalishiga qiya tarzda o‘rnatiladi.
Bu hol elak katakliklaridan o‘tuvchi zarralar o‘lchamini yanada kichiklashishiga
olib keladi.
Elak kataklaridan o‘tgan barcha material zarrachalari pastki sinfni, elakdan
o‘tmagan zarrachalar esa yuqorigi sinfni tashkil etadi.
O‘lchamlari elak kataklari o‘lchamidan kichik bo‘lgan barcha zarralar pastki
sinfni tashkil etgan holda saralash jarayoni optimal hisoblanadi. Lekin pastki sinf
bo‘laklarini ma’lum bir qismi doim elakda ushlanib qoladi va yuqorigi sinf bilan
birga ketadi
Elakning teshiklari koʻrinishlari
panjara yoki setka ko‘rinishida bo‘ladi va gorizontal tekislikka nisbatan parallel
yoki qiya holatda bo‘ladi. Elakning materialni saralash yuzasi harakatlanish turiga
ko‘ra aylana, ellips va to‘g‘ri chiziq shaklida bo‘ladi.
Qiya, ya’ni gorizontal tekislikka nisbatan burchak ostida o‘rnatilgan saralash
mashinalarida shu uch xil ko‘rinishidagi trayektoriya mavjud. Gorizontal holatdagi
saralash mashinalarida to‘g‘ri chiziqli harakatda bo‘ladi. Saralovchi yuzaning
titrash tezligi shunday tanlanadi-ki, material yuzadan ko‘chsin
Saralash mashinalarning material to‘qiluvchi yuzalari kolosnikli
Foydalanilgan adabiyotlar
  • Z.M.Sattorov“Qurilish industriyasining mexanik uskuna va mashinalari” Toshkent -2019
  • “Sanoat ishlab chiqarish asoslari va korxonalarning mexanik jihozlari” darslik Fargʻona-2023
  • “ZAMONAVIY SARALASH MASHINALARI KONSTRUKTSIYALARI TAHLILI” Bobojon Saparali o‘g‘li Ortiqaliyev

Eʼtiboringiz uchun raxmat
Download 1.13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling