Mavzu: Shtal va Lavuze g’oyalari o’rtasidagi kurash o’rni

Mavzu: Shtal va Lavuze g’oyalari o’rtasidagi kurash o’rni

MAVZU:Shtal va Lavuze g’oyalari o’rtasidagi kurash o’rni.

• 
  zang tarkibida - flogiston qolmaydi, chunki u zanglash jarayonida metalldan ajralib
  
• 
  G. Shtalning fikricha, yog’och yonganda flogiston uchib ketadi metall zanglaganda
  
• 
  chiqadi. “Ruda tarkibida flogiston tutmagani uchun pista ko'mirda yonib flogistonni
  
• 
  qabul qiladi va pista ko'mir kulga aylanadi - unda flogiston yo'q. Metall esa flogistonga
  
• 
  boyidi.” G. Shtalning ta’kidlashicha, havo yonish jarayonida yordam bermaydi, u faqat
  
• 
  flogiston tashuvchidir. U ko'plab tajribalar yordamida flogistonning “qaytaruvchilik
  
• 
  xossasini isbotladi”, metallni qizdirib oksid hosil qildi, metall oksidlarini ko'mir yoki
  
• 
  boshqa "yog’simon” moddalar aralashtirib qizdirish natijasida metallni ajratib oldi. Qayd
  
• 
  etish iozimki, flogiston nazariyasi har xil kimyoviy jarayonlarni (doimo to'g’ri
  
• 
  bo'lmasada) izohlab beruvchi birinchi ta'limot edi.
  

Flogiston nazariyasiga qarshi bo’lgan E. Meyer so'zlariga ko'ra bu hodisalami

• 
  Flogiston nazariyasiga qarshi bo’lgan E. Meyer so'zlariga ko'ra bu hodisalami
  
• 
  tushuntira olish uchun ularda imkoniyat yo'q: “G. Shtal va maslakdoshlarini o'zlari
  
• 
  yaratgan nazariya ko'zlarini ko'r qilib qo'ydi, shuning uchun ham ularning hech biri
  
• 
  flogistoncha xulosa va eksperimental faktlar qarama-qarshi ekanligini ko'ra olishmadi”,-
  
• 
  deydi. O'z ta'limotini targ’ib etgan G. Shtal flogistonning realligiga ishonarli va
  
• 
  oltingugurtning “sintezi" va “analizi” buning uchun ishonchli dalil deb hisoblaydi. G.
  
• 
  Shtal qizdirilgan tigelga bir draxmadan (1 draxma = 4 gramm og’irlik o'lchov birligi) kuporos moyi (sulfat kislota) bilan “vino toshi moyi’’ (ya'ni tozalanmagan kaliy
  
• 
  gidrotartrat tuzi KHC 4 H 4 O 6 dan olingan potashning to'yingan eritmasi) aralashmasini
  
• 
  solib, avval “kuporosli vino toshi” (kaliy sulfati)ni tayyorladi. Olingan tuzga potash va
  
• 
  ko'mir kukuni bilan ta'sir etib suyuqlantirdi va “oltingugurt jigari”ni ajratib oldi. Olim bu
  
• 
  jarayonni kuporos moyi ko'mirdan flogistonni ajratib oldi va uning yordamida qaytadan
  
• 
  oltingugurt ajralib chiqdi deb hisoblaydi.