Mavzu: sifat so‘z turkimini o‘rganish darslari

Eslatma: chiroyli yozuvga e’tibor berish.
Belgi bildirgan so‘zlarning tagiga chizishni o‘rgatish. O‘qituvchi o‘quvchilarga ma’lum narsa o‘ziga xos belgi xususiyatiga ega bo‘lishi aytib o‘tadi.
Masalan: Shirin qovun, qiziq ertak
Qanday dala? – keng dala.
Qanday suv? – tiniq suv.
Mashqni davomini o‘quvchilar mustaqil bajaradilar.
5.140-mashq.Berilgan belgini bildirgan so‘zlarga mos shaxs yoki narsani bildirgan
So ‘zlarni yozish o ‘qituvchi mashqni mustaqil uyga bajarishga tayyorlaydi.
O‘quvchilarga yozishda qiynaladigan so‘zlarni tushuntirib, amaliy yordam beradi.
6. Darsni yakunlash shaxs yoki narsani bildirgan so‘zlarga qanday so‘roq beriladi ?
Bergini bildirgan so‘zlarga –chi ? belgini bildirgan so‘zlar qaysi so ‘zlar bilan bog‘lanadi ? Belgini bildirgan so‘zlarni qanday belgilaymiz?

2. 
   Sifat haqida tushuncha berish va shu grammatik mavzu bilan bog ‘lliq holda ayrim sifatlarning yozilishini o ‘zlashtirish (3-4- siniflar ).
   

Daftardagi dars ishlanma yoziladi.
Topshirqlar.
1.II sinf bo ‘yicha 1 soatlik dars ishlanmasi yozish.
2.IV sinf bo ‘ycha dars ishlanmasi yozish.
Asosan predmetning, qisman harakatnjng belgisini bildiruvchi so'zlar sifat deyiladi: qizil qalam, oq kabuU_ir yaxshi gapirmoq.
feoshqa so'z turkumlari ham belgi ifodalaydi. Ammo sifat barqaror jr_a turg'un belgi ifodalashi jihatidan ulardan ajralib turadi. Masalan, q_u\ qi_zn deganda turg'un (statik) belgi, Gul qizardi deganda ^_sa o'zgaruvchi (dinamik) belgi namoyon bo'lgan. Sifat anglatadi|_an belgi boshqa turkumlar anglatadigan belgidan darajalanish xususiyati bilan farqlanadi. Masalan, qizg'ish-qizil-qip-qizil, Boshqa turkum anglatuvchi belgida esa bunday xususiyat yo q. Sifat gapda asosan sifatlovchi aniqlovchi, qisman kesim, hoi vazifasida keladi
Shu asosda sifatning UGMsini «asosan predmetning, qisman haakatnjng belgisini bildirib, gapda asosan sifatlovchi aniqlovchj ba'zan kesim, ayrim hollarda hol vazifasida kelish» ko'rinishida tiklash mumkin.
Belgi tushunchasi o'z ichiga rang-tus, hajm-shakl, xarakter, vazn, maza kabilarni qamrab oladi. Belgining xususiyatiga ko'ra sifatlar ikkjga bo'linadi: asliy sifatlar va nisbiy sifatlar.
Asliy sifatlar predmetning turg'un, nisbatlanmaydigan va darajalanagan belgisini ifodalaydi: qizil, sariq, katta, ko'p, oz.
Nisbiy sifatlar belgini qandaydir bir predmet, belgi, nnqdor, oj-jn va harakatga nisbatan ifodalaydi: moddiy yordam, siniq piyokf burchakdagi o 'tirgich. Nisbiy sifatlarda darajalanish, qiyoslanis bo'lmaydi.
Asliy sifatlarning barchasida daraja shakllari, ayrimlarida ozaytirma va kuchaytirma shakllar bor.
Asliy sifat bildirgan belgining darajasi har xil bo'lishi mumkin. Daraja kategoriyasi (DK) sifat ifodalagan belgining shu nuqtayi nazaridan tavsifini beradi.