Mavzu: Siljituvchi Registrlarning Ishlash Tamoyillari. Reja: Registrlar haqida umumiy ma’lumotlar

3.Parallel doiraviy siljituvchi registrlar. 
 Yuqorida ko‘rib chiqilgan ketma-ket siljituvchi registri ayrim kachiliklardan 
xoli emas. Masalan, har bir taktli impulsda u ikkilik kodda ifodalayotgan 
ma’lumotning faqat bitta razryadini qabul qilishi mumkin va undan tashqari har gal 
ma’lumot registrda o‘ng tomonga siljituvchiida, o‘ng tomondagi eng chekkasidagi 
informasion razryadi registrdan chiqib ketib yo‘qoladi (7.1-jadvalda keltirilgan 
misolga qarang). Ushbu kamchiliklar parallel doiraviy siljituvchi registrida bartaraf 
etilgan. 7.3-rasmda 4-razryadli parallel doiraviy siljituvchi registrining sxemasi 
keltirilgan bo‘lib, unda D1, D2, D3, D4 kirishlari informasion kirishlar vazifasini 
bajaradilar. Bu siljituvchi registr to‘rtta JK trigger asosida qurilgan bo‘lib, 4-razryadli 
kombinasiyani parallel shaklda baravar kiritishga imkon beradi. Registr sxemasida 
U4 triggerning Q va IQ chiqishlari U1 triggerning J va K kirishlari bilan teskari 
bog‘langanligi alohida e’tiborga loyiq. Ushbu teskari bog‘lanish zanjiri kiritilgan 
ma’lumotni, U4 triggerni chiqishlarida yo‘qolmasdan, registrning ichida aylanib 
yurishga sharoit yaratadi. 
Registrni tozalash (chiqishlarini 0000 holatga keltirish) uchun “Sbros” kirishiga 
mantiqiy “1” signal berilishi lozim. Ma’lumotni parallel shaklda kiritish uchun 
mo‘ljallangan D1, D2, D3, D4 kirishlari triggerlarni dastlabki holatga o‘rnatish SET 
kirishlari bilan bog‘langan bo‘lib, istalgan registr chiqishlari Q1, Q2, Q3, Q4ida 
mantiqiy “1” o‘rnatishga imkon beradi. Buning uchun SET kirishga qisqa muddatli 
mantiqiy “1” ignal berilsa kifoya. Registrdagi barcha JK triggerlari CLK kirishlariga 
taktli impulslar yuborilishi registrdagi ma’lumotni o‘ng tomonga siljituvchiga olib 
keladi. Trigger U4dan ma’lumot U1 triggerga uzatiladi va shu bilan registrda 
ma’lumot aylanib (doira bo‘yicha) yo‘qolmay yurishi kuzatiladi. 
Parallel siljituvchi registrining ishlashi 7.2-jadvalda keltirilgan. Ta’minot 
manbasi ulanganda registr va uni chiqishlari har qanday holatni qabul qilishi 
mumkin, masalan deylik jadvaldagi 1-satrdagidek. Triggerlar RESET kirishlariga 

---

mantiqiy berilish registrni tozalanishiga (“0” holatiga) olib keladi (7.2-jadvaldagi 
2- satr). So‘ngra registrga 0100 ikkilik kombinasiyasi kiritiladi (3-satr). 
Rasm 7.6. 4-razryadli parallel doiraviy siljituvchi registri 
 
 
Buning uchun “Sbros” kirishida mantiqiy “0” ligida, D2 kirishga qisqa muddatli mantiqiy “1” yuboriladi 
(triggerlarning CLK sinxronlash kirishlaridagi signalning qiymati ahamiyatga ega emas). Keyinchalik 
berilayotgan taktli impulslar kiritilgan ma’lumotni o‘ng tomonga siljituvchiiga olib keladi (4-8 satrlar). 
Jadvaldagi 5 va 6 satrlardan ko‘rinib turibdiki, o‘ng tomoni chekkasidagi U4 triggerdan yuqorida 
kiritilgan “1” chap tomoni chekkasidagi U1 triggerga o‘tib keladi va uni doira bo‘yicha registrda 
aylanishi qaytadan boshlanadi.