Mavzu: Sinfdan tashqari talimning noan’anaviy shakillardan foydalanish. Reja

NOAN’ANAVIY (ta’lim jarayoni markazida о‘quvchi bо‘lgan) ta'lim Afzalliklari О‘qitish mazmunini yaxshi о‘zlashtirishga olib kelishi. О‘z vaqtida aloqalarning ta’minlanishi. Tushunchalarni amaliyotda qо‘llash uchun sharoitlar yaratilishi. О‘qitish usullarining turli xil kо‘rinishlari taklif etilishi. Motivatsiyaning yuqori darajada bо‘lishi. О‘tilgan materialning yaxshi eslab qolishi. Muloqotga kirishish kо‘nikmasining takomillashishi. О‘z-о‘zini baholashning о‘sishi. О‘quvchilarning predmetning mazmuniga, о‘qitish jarayoniga bо‘lgan ijobiy munosabati. Mustaqil fikrlay oldaigan о‘quvchiningshakllanis higa yordam berish. Nafaqat mazmunini о‘zlashtirishga yordam bermay, balki tanqidiy va mantiqiy fikralashni ham rivojlantirish. Muammolar yechish kо‘nikmalarning shakllanishi. Kamchiliklari Kо‘p vaqt talab etilishi. О‘quvchilarni har doim ham keraklicha nazorat qilish imkoniyatining pastligi. Juda murakkab mazmundagi material о‘rganilayotganda ham о‘qituvchi rolining past bо‘lishi. «Kuchsiz» о‘quvchilar bо‘lganligi sababli «kuchli» о‘quvchilarning ham past baho olishi. О‘qituvchining о‘zi ham yaxshi rivojlangan fikrlash qobiliyatiga va muammolar yechish kо‘nikmalariga ega bо‘lishining talab etilishi.

Bugungi ta’lim jarayoni pedagogning shaxsga bo‘lgan insonparvarlashtirilgan munosabati bolalarni sevish, ularning taqdiri uchun qayg‘urishi, bolalarga ishonchning yuqoriligi, o‘zaro hamkorlikning vujudga kelishi, muloqot madaniyatining yuqori darajada bo‘lishi, ta’lim oluvchilarni to‘g‘ridan-to‘g‘ri majburlashdan voz kechish va aksincha ijobiy rag‘batlantirishning usutnligi tufayli ko‘zlangan maqsadga erishish, bolalar faoliyatida uchraydigan kamchiliklarga chidamli bo‘lish, ularni bartaraf etishning samarali usullarini qo‘llashda namoyon bo‘lsa, ta’lim jarayonini demokratlashtirish esa o‘qituvchi va o‘quvchilar huquqlarini tenglashtirish, ta’lim jarayonida ta’lim oluvchilarga tanlash huquqining berilishi, o‘z fikri, nuqtai nazarini erkin bayon etishni aqozo etadi. Noan’anaviy ta’lim jaaryonida o‘quvchilar va o‘qituvchilar munosabatining o‘ziga xos jihati o‘quvchilar mustaqilligi va o‘quv faoliyatini boshqarish emas, balki hamkorlikda tashkil etish, ta’lim olishda majburlash emas, balki o‘quvchilarni ishontirish, biror-bir faoliyatni amalga oshirish buyruq orqali emas, balki shu faoliyatni samarali tashkil etish, shaxsning ehtiyoji, qiziqishi, imkoniyatlarini chegaralash emas, balki erkin tanlash huquqini berish sanaladi. Yangi munosabatlarning asosiy mohiyati, an’anaviy ta’limda ko‘zda tutilgan natijalarni bermayotgan majburan o‘qitishdan voz kechish va uning o‘rniga: -o‘zaro ishonchga asoslangan talabchanlik; -ta’lim jarayonini samarali tashkil etish orqali o‘quvchilar o‘rtasida qiziqish uyg‘otish va ongli intizomni vujudga keltirish; -o‘quvchilarni muvafaqqiyatli bilim olishga yo‘llovchi hamkorlikning paydo bo‘lishi; -muntazam faoliyatning tashkil etilishi; -tegishli talablarni jamoa orqali qo‘llashni amalga oshirish muhim sanaladi. Noan’anaviy ta’lim jarayonini tashkil etishda: -o‘rta saviyali o‘quvchiga nisbatan mo‘ljal olishdan voz kechish; -o‘quvchilarning eng yaxshi sifatlarini aniqlash va rivojlantirish; -ta’limda psixologik-pedagogik diagnostikani qo‘llash orqali o‘quvchilarning qiziqishi, ehtiyoji, qobiliyati, shaxsiy sifatlari, aqliy faoliyatning xususiyatlarini aniqlash; -o‘quvchilar o‘zlashtiradigan bilim, ko‘nikma va malakalar dinamikasini tasavvur qilish; -o‘quvchi shaxsi rivojlanishining dasturiga tegishli o‘zgartirishlar kiritish talab etiladi.

Xulosa

Har bir jamiyatning kelajagi uning ajralmas qismi va hayoti zarurati bolgan talim tizimining qay darajada rivojlanganligi bilan belgilanadi. Bugungi kunda mustaqil taraqqiyot yolidan borayotgan mamlakatimizning uzluksiz talim tizimini isloh qilish va takomillashtirisli, yangi sifat bosqichiga ko4arish, unga ilg or texnologiyalarini joriy qilish, ta limning samaradorligini oshirish davlat siyosati darajasiga kotariladi. Ma’lumki, uzluksizlik va uzviylik ta’lim tizimida ortiqcha takroriylikka chek qo‘yib, avvalo jamiyatning ma’naviy va intellektual salohiyatini kengaytiradi, qolaversa davlatning ijtimoiy va ilmiy texnik taraqqiyotini takomillashtirish omili sifatida ishlab chiqarishning barqaror rivojlanishini ta’minlaydi. Pedagogik texnologiyalarning rivojlanishi va ularning o‘quv-tarbiya jarayoniga kelishi ta’lim jarayonini yanada samarali tashkil etish imkoniyatini yaratadi. Biz ushbu bitiruv malakaviy ishini yozishda mana shu pedagogik texnoligiyaning ta’lim jarayoning, xususan odobnoma darslariga tadbiq etishi, usallari, ko‘rinishlari, vositalari qanday ekanligi bilan qiziqdik. Hozirgi kunda boshlang‘ich sinflarja pedagogik texnologiyalar yordamida noan`anaviy darslarni qay tarzda tashkillashtirilayotganligi, pedagogik texnologiyalarni pedagogik jarayoniga tadbiq etishda qanday kamchiliklarga yo‘l qo‘yilayotgani, pedagogik texnologiyalarni qo‘llashda yuzaga kelayotgan muammolar, ularni bartaraf etish yo‘llari, pedagogik texnologiyalar asosida tashkil etilgan odobnoma darslari, erishilayotgan yutuqlar, kutilayotgan natijalar qanday ekanligiga to‘xtaldik. Bitiruv tadqiqot ishlarimizning birinchi bobi Boshlang‘ich ta’lim tizimida no‘anaviy darslarni tashkillashtirishning nazariy asoslariga to‘qtaldik, pedagogik texnologiyalar asosida tashkil etilishining afzalliklari, kamchiliklari, shakllari haqida to‘xtalib o‘tdik. Bunda asosan, pedagogik texnologiyalar asosida tashkil etilgan darslardan namunalar keltirdik, tahlil etdik. Xulosa qilib aytish mumkinki noan`anaviy darslar tashkil etilsa, o‘quvchio‘qituvchi munosabati o‘rnatiladi, qo‘rquv, hadiksirash, ishonchsizlik chekinadi, o‘quvchi uchun tenglik, erkinlik vaziyati tug‘iladi. 56 O‘quvchining o‘z kuchi, imkoniyatini ochishga sharoit yaratib, ochilmagan qirralari ochiladi, o‘qishga havas ortadi. Kichik bo‘lsada, o‘quvchining olg‘orlik sari qo‘yilgan har bir qadami yutuq deb qaralsa, u o‘quvchini yangilik sari etaklaydi, uning mustaqil fikr yuritish qobiliyatiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi, faolligini oshiradi. Ana shunda bizning asosiy maqsadimiz-bilimlarning mustahkam va puxta o‘zlashtirishga erishiladi.