Mavzu: sintaktik qolipning nutqiy

xmlns:w="urn:schemas-microsoft-com:office:word"
xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40">
Mavzu: sintaktik qolipning nutqiy

URGANCH DAVLAT UNIVERSITETI FILOLOGIYA FAKULTETI 202-GURUH TALABASI OCHILOVA DILDORANING HOZIRGI Olmagan, bir qolipdan chiqqan nutqiy hosilalaming turli-tumanligini keltirib chiqarayotgan hodisalar LSQga boglmagan nosintaktik hodisalar sifatida ahamiyatsiz deb qaraladi va eni LSQini aniqlamoqchi borinishdagi va turdagi soplab, saralaymiz. Shu usulda Muniraning daftari, Sitoraning ruchkasi kabi yuzlab nutqiy so> ot turdosh = otdan anglashilgan predmet/shaxsga tegishli narsa]

Lisoniy sintaktik qolip. LSQni aniqlashda ham LSQga daxldor boliq botibordan soqit qilinadi. Masalan, Gulnoraning kitobi nutqiy hosilasining mohiyati, yalsak, shu koz birikmalarini tasavvurimizda toz birikmalarida [ot atoqlixshaydi va u butunlik sifatida tenglik belgisidan chap hamda oladi. Yuqorida misol sifatida keltirilgan [ism qaratqich kelishigi - ism egalik qoshimchasi va qaratqich-qaralmish ] qismlaridan tashkil topgan. LSQning chap, yaz birikmalari namoyon boz va qoqilishi, yozilishi, aytilishi eshitilishi mumkin boxshaydi va u butunlik sifatida tenglik belgisidan chap hamda oladi. Yuqorida misol sifatida keltirilgan [ism qaratqich kelishigi - ism egalik qoshimchasi va qaratqich-qaralmish ] qismlaridan tashkil topgan. LSQning chap, yaz birikmalari namoyon boz va qoqilishi, yozilishi, aytilishi eshitilishi mumkin bong tomoni uning mazmuniy jihati. Yuqorida keltirilgan [ism qaratqich kelishigi - ism egalik = qaratuvchi-qaralmish] qolipining oni mazmuniy qismini tashkil etadi. deganda har bir nutqiy sono va munosabat tushuniladi. Masalan: mening kitobim qarashliliki butun-qismtiborsizlik oqibati sabab-oqibat .

LSQning mazmuniy tomoni. LSQning ong, yalisoniy tobe qaratuvchi va hokim qaralmish orasidagi rang-barang munosabatlarRang-barang munosabatz birikmasidan anglashiladigan turli ma stolning oyog e yashashning zavqi holat va uning natijasing tomonida ulaming xususiy marsatilgan. Ular qolipda noviy munosabatlumki, kono deganda sonosi sifatida lyozma holdagi asarnosi esa bunga olib, uning mang tomonida ulaming xususiy marsatilgan. Ular qolipda noviy munosabatlumki, kono deganda sonosi sifatida lyozma holdagi asarnosi esa bunga olib, uning matobe-hokimqaratuvchi-qaralmishto, , , kabi tushunchalar ahamiyatli bono sifatida qaraladi. Nega yuqoridagi birikmalarning oqarashlilikbutun-qismsabab-oqibatholat - uning natijasila olmaydi, degan savol tug'ilishi tabiiy. Tori, ular birikmalaming ma ism egalik qonolarini umumlashtiradi.

Sintaksisda esa , , ldiruvchiholegakesimlib, sintaktik munosabatni ifodalaydi. Bu munosabat esa sintaktik mang tomonida keltirilgan , , , kabilar LSQning mazmuni bognolarini alohida-alohida aks ettiradi. Lekin LSQi bitta. [ism qaratqich kelishigi shimchasi= qaratuvchi-qaralmish] qolipining mazmuni esa cheksiz nutqiy hosilalaming mazbek tilshunosligida har bir gap boz birikmasining turli gap, matn va qurshovdagi map ezshaklining, yoki tonosi , (uyni buzmoq) birikmasidagi (uyni) sonosi qotiladigan manbariflanadi. Lekin mulohaza yuritilsa, bu maaviy bozlariga xos maz birikmalarining umumlashmasi. Shu boisdan ularning mazmun tomoni ham cheksiz sonolaridagi xususiy, farqli jihatlarni chetlashtirib, umumiy, ozbek tilshunosligida har bir gap boz birikmasining turli gap, matn va qurshovdagi map ezshaklining, yoki tonosi , (uyni buzmoq) birikmasidagi (uyni) sonosi qotiladigan manbariflanadi. Lekin mulohaza yuritilsa, bu maaviy bozlariga xos maz birikmalarining umumlashmasi. Shu boisdan ularning mazmun tomoni ham cheksiz sonolaridagi xususiy, farqli jihatlarni chetlashtirib, umumiy, ono xususiy jihatlarni idrok etish asosida birlashtirishdir. Xususiy mani har bir soanishi oson bono ular zamiridagi mohiyatni torinib turgan maaldamchino xususiy jihatlarni idrok etish asosida birlashtirishdir. Xususiy mani har bir soanishi oson bono ular zamiridagi mohiyatni torinib turgan maaldamchitopilmaldi. Bu D.Mendeleyev davriy jadvalida otozalanganrganish muhim ahamiyat kasb etadi. Tozalangan atomlardan tabiatda uchramaydi gan, lekin zarur boiy moddalar hosil qilinganidek, LSQ ham boshqa fonetik, leksik, morfologik hodisalar kabi, bugungi kunda tilni , yayumushtopilmaldi. Bu D.Mendeleyev davriy jadvalida otozalanganrganish muhim ahamiyat kasb etadi. Tozalangan atomlardan tabiatda uchramaydi gan, lekin zarur boiy moddalar hosil qilinganidek, LSQ ham boshqa fonetik, leksik, morfologik hodisalar kabi, bugungi kunda tilni , yayumushTIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

http://fayllar.org