Mavzu: Sodda tizimlar haqida tushuncha Reja

Evolyusion tizimlar o‘z navbatida ochiq va yopiq bo‘ladi. Ochiq evolyusion tizimlar – mashhur olim, Nobel mukofoti laureati, Ilya Prigojin7 tomonidan “dissipativ tizimlar” deb nomlanib, ularning hususiyatlari asoslanib berilgan. Bunday tizimlar – muvozanatsiz tizimlar. Tashqi ta’sir muvozanatsiz tizimga ma’lumot yoki materiya (energiya) ni olib kiradi va buning natijasida boshida tizim o‘zining muvozanatini yo‘qotadi va unda o‘zini-o‘zi qayta tashkillashtirish jarayoni boshlanadi, ammo keyinchalik asta-sekin tizimda murakkab tuzilma yuzaga keladi va tizim muvozanat sari intilishga boshlaydi. Lekin tizim muvozanat xolatiga etishga ulgurmaydi va tashqaridan yana ma’lumot yoki materiya (energiya) kirib kelib, muvozanat buzilishiga sabab bo‘ladi: natijada yana qayta tashkillashtirish ro‘y berib, yanada murakkabroq tuzilma vujudga keladi. Demak, dissipativ tizimda ichki va tashqi ta’sirlar orqali “o‘zinio‘zi tashkillashtirish” jarayoni amalga oshadi va shu tariqa tizimda evolyusiya ro‘y beradi. Yopiq evolyusion tizimlarda faqatgina ichki ta’sirlar orqali “o‘zini-o‘zi tashkillashtirish” jarayonlari amalga oshadi.


Xulosa
Mening bu mavzudan xulosam shu bo’ldiki sodda tizimlar insonlar qila oladigan ya’ni malaka, bilim, ko’nikmalarini elektron hisoblash mashinalariga kiritilishi va ularning sodda xodimlar qila oladigan ishlarni bajarishi, sodda tizimlarning sodda insonlarga nisbatan yutuqli tomonlari ham sodda tizim shoshilinch qaror qabul qilmaydi, aniq bilimva ko’nikmalarga tayanib xulosa qiladi,bundantashqarieksperttizimlarga kiritilganbilimlar bazasiabadiyqoladiinsonlarda chekli bilimlar bazasi bo’lganligi uchun ko’p ishlatilmagan bilimlar esdan chiqib qoladiva ma’lum masalaning yechimida e’tibordan qolibketadi, ekspert tizimlar esa ma’lum bir masalani yechayotganda o’sha tizimdagi barcha bilimlarni qarab chiqadi va eng maqbul yo’lni, eng samaralisini tanlaydi. Lekin ekspert tizimlar kamchiliklaridan yangi bilimlarni mustaqil o’rganib qo’llay olmaydi, bu borada ekspert insonlarga tayangan ma’qul.
Sodda tizimlarning ishlatilish sohalari quyidagilar: tibbiy diagnostika va davolash, kimyoviy analiz va sintez, molekulyar biologiya va gen injenerligi, sanoatda rejalashtirish va ishlab chiqarishni tashkil qilish, signallarni qayta ishlash, qurilmalar nosozligi diagnostikasi. Ekspert tizimlarning birinchi avlodi 1960-1970-yillarda ishlab chiqilgan. META-DENDRAL, PROKPEKTOR-KAK, HEARKAY HEARKAY-HEARKAY- lar ekspert tizimlarning asosiy turlaridan ba’zilari PROKPEKTOR-KAK –
Sodda tizimlar maslahatberadi, tahlilqiladiva diagnosqiladi, bunga yorqin
misollardan biri sifatida ob-havo ma’lumotlari haqidagi maslahatlarni keltirish mumkin. Bunda ekspert tizim bazasi unga kiritilgan ma’lumotlarni sintez qiladi va kerakli va samarali maslahatni beradi, bu maslahatlar esa internet orqali bizga yetkaziladi bu esa bizga kunlik, haftalik, oylik, yillik rejalarimizni tuzishimizda ancha as qotadi, daladagi hosillarni yig’ishtirishda, ekishda eng birinchi o’rinda turadi. Ekspert tizimlar bizning hayotimizni yaxshilashda ancha qo’l keladi.