Mavzu: Soliqlarning iqtisodiy moxiyati va soliq tizmi

1-chizma. O’zbekiston Respublikasi Davlat budjetining tarkibiy tuzilishi⁷
Bevosita soliqlar salmog’ini kamaytirish hisobiga bilvosita soliqlar ulushini oshirish, soliq yukini ishlab chiqaruvchilar zimmasidan iste’molchilar zimmasiga o’tkazish bevosita korxonalar hamda fuqarolarning moliya-xo’jalik faoliyatiga, ya’ni ularning daromadlari hajmiga ta’sir ko’rsatishi bilan bog’liq. Bevosita soliqlarning kamayishi bilan ishlab chiqarishning rivojlanishi rag’batlantiriladi, tegishlicha soliqqa tortish bazasi kengayib, byudjetga tushumlar ortadi. Bevosita soliqlar stavkalarini kamaytirish va bilvosita soliqlarga tortish bazasini kengaytirish orqali bunga erishish mumkin. Bundan tashqari, soliq stavkalarini yanada ko’proq pasaytirish yo’li bilan ayrim yo’nalishlar eksport, xorijiy investitsiyalar va boshqalar rag’batlantiriladi.
So’nggi yillardagi soliq siyosatining tahlili davlat byudjetining daromadlari tarkibida bilvosita soliqlar ulushining ancha o’sayotganini hamda bevosita soliqlar salmog’ining kamayayotganini ko’rsatmoqda. Chunonchi, 2012 yilda byudjetga soliq tushumlarining 67 foizdan ortig’ini bilvosita soliqlar, mol-mulk solig’i va resurs to’lovlari tashkil etgan. Buni quyidagi 1-jadvalda ham ko’rish mumkin.
-

Ko’rsatkichlar	2009 yil	2010 yil	2011 yil	2012 yil
Davlat maqsadli jamg’armalar daromadlarisiz - jami	100	100