Mavzu: So'z turkumlari va ularni guruhlash tamoyillari

Leksemalarning sintaktik tasnifi

• 
  Leksemalarning sintaktik tasnifida, asosan, ularning nutqda boshqa leksemalar bilan bog’lana olish-olmasligi, gap bo’lagi bo’lib kela olish-olmaslik xususiyati o’z aksini topadi:
  
• 
  gap bo’lagi bo’lishga xoslanmagan so’z: undov, modal, so’z-gap;
  
• 
  gap bo’lagi bo’lishga xoslangan so’z: fe‘l, ot, sifat, son, ravish, taqlid, olmosh;
  
• 
  sintaktik aloqa vositasi bo’lishga xoslangan so’z: ko’makchi, bog’lovchi, yuklama.
  

O'zbek tilshunosligi fani mustaqil taraqqiyot yo'li haqida

• 
  Milliy istiqlol sharofati bilan o'zbek tilshunosligi fani mustaqil taraqqiyot yo'liga o'tdi. Milliy tilshunosligimizda mustaqil ilmiy yo'nalish — formal- funksional (shakl-vazifaviy) tahlil usuli shakllandi va oliy ta'limdan umumiy o'rta ta'limgacha filologiya yo'nalishlarida tadbiq etildi. Bugungi kunda o'zbek tilshunosligida shaxdam qadamlar bilan uch yo'nalish rivojlanmoqda:
  
  • 
    formal tahlil yo'nalishi
    
  • 
    formal - funksional tahlil yonalishi
    
  • 
    semantik - sintaktik tahlil yonalishi.
    
• 
  Har uchala yo'nalish ham sistemaviy, ya'ni tilni sistemada deb tushunadi. Lekin har bir yo'nalish bu sistemani o'zicha tushunadi va tayanch birliklari o'ziga xosdir. Har bir yo'nalish tilga, ya'ni til tizimiyligiga turli tomondan yondashadi va ma'lum bir qirrasini ochishga, tavsiflashga xizmat qiladi.
  

So'zlarni guruxlarga-so'z turkumlariga ajratish tamoyillari

• 
  So'zlarni guruxlarga-so'z turkumlariga ajratish tamoyillari.Nutqimizda mavjud so'zlar bir-biridan ma'no va grammatik xususiyatlari jihatidan farq qiladi. Shunga ko'ra so'zlar ma'no va grammatik xususiyatlarning o'xshashligi jihatidan ayrim-ayrim leksik-grammatik guruhlarga-turkumlarga ajratiladi. So'zlarni turkumlarga ajratish uch tamoyilga tayanadi:
  
  • 
    leksik-semantik tamoyil;
    
  • 
    morfologik tamoyil;
    
  • 
    sintaktik tamoyil;