Mavzu: sutlamanamolar qabilasi. Urganch 2013 Sutlamanamolar qabilasi

D illeniyakabilar kichik ajdodi (sinfi) — Dillenidae

Bu sinfchaga daraxtlar, butalar va o'tlar kiradi. Barglari oddiy yoki murakkab, yonbargchali yoki yonbargchasiz. Yog'ochli naychalari narvonsimon yoki oddiy pcrforatsiyali. Gulqo'rg'oni ikki qavat, spiral, spirotsiklik yoki halqa hosil qilib o'rnashgan; tojibarglari crkin yoki tutash; urug'chisi apokarp yoki sinkarp; ustunchalari crkin yoki qo'shilib o'sgan; tugunchasi ustki yoki ostki.

U shbu kichik ajdodning soddaroq vakillari Magnoliyakabilar (Magnoliidae) va Ra'nokabilar (Rosidac) ajdodlari oralig'ida filogenetik jihatdan bog'lovchi halqa hisoblanadi. Hajmiga ko'ra Dilleniyakabilar gulli o'simliklarning eng yirik sistematik guruhi bo'lib, 31 ta qabilani birlashtiradi.
Sutlamanamolar qabilasi — Euphorbiales
Q abila 4 ta oilani birlashtiradi.
Sutlamadoshlar oilosi — Euphorbiaceae
B u oila Ycr yuzida kcng tarqalgan oilalardan bo'lib, 300 ga yaqin turkumga mansub 7500 tadan ziyod turni o'z ichiga oladi. O'rta Osiyoda oilaning 5 turkumdan iborat 94 la turi, O'zbckistonda 5 turkumdan iborat 48 la turi o'sadi. Bu oila vakillari bir yoki ko'p yillik o't, buta va daraxtlardan iborat. Sutlomadoshlar oilasining 4500 ga yaqin turi ma'lum. Ulardan kauchuk olishda keng ishlatiladigan Braziliya geveyasining bo'yi 30-40 m ga yetadi. U yowoyi holda Amazonka daryosi bo'yilarida, madaniy holda esa boshqa tropik iqlimli joylarda keng tarqalgan.
Shuningdek, tropik iqlimli joylarda mangustan, mango, qovun daraxti, durian va tsitrus o'simliklarning mevasi iste'mol qilinadi.
Osiyodagi nam tropik o'rmonlar, asosan, janubiy va qisman Sharqiy Osiyoda (Hindiston, Bangladesh, Shri-Lanka), Hindi-xitoy (Birma, Tayland, Laos, Kambodja, Vetnam), Xitoyning janubi-sharqiy qismi, Katta va Kichik zond orollari, Tayvan oroli hamda Filippin orollarida uchraydi. Afrikadagi nam tropik o'rmonlar esa, asosan, Kongo daryosi vodiysida va qisman Madagaskar orolida uchraydi. Avstraliyaning sharqiy qismida uchraydi. Nihoyat, Amerikadagi nam tropik o'rmonlar Amazonka daryosi vodiysida hamda Markaziy Amerikada katta maydonlarni egallaydi.
Oilaning ko'pchilik vakillari sutshiraga boy. Barglari oddiy, butun. qirrali yoki o'yilgan bo'lib, kctma-kel yoki qarama-qarshi joylashgan. Gullari bir jinsli, bir uyli yoki ikki uyli, soyabonsimon, ro'vaksimon yoki boshoqsimon to'pgul hosil qiladi. Gullari oddiy yoki qo'shgul- qo'rg'onli, ba'zan butunlay gulqo'rg'onsiz. Changchisi 5 ta yoki bir ncchta, changchi iplari crkin yoki liar xil yo'llar bilan qo'shilib o'sadi. Urug'chisi 1 ta, tugunchasi ustki. Mcvasi ko'sakcha, pishib voyaga yctgan 3 ta yong'oqchaga bo'linadi.