Мавзу: Табиий ресурслардан самарали фойдаланишда солиқларнинг таъсирчанлигини ошириш масалалари

1-jadval 

Resurs soliqlarining yalpi ichki mahsulotdagi  

salmog’i dinamikasi (foiz hisobida)

14

 

 

 

Ko’rsatkichlar 

2011 

yil 

2012 

yil 

2013 

yil 

2014 

yil 

2015 

yil 

foiz 

foiz 

foiz 

foiz 

foiz 

Yalpi ichki mahsulot 

100 

100 

100 

100 

100 

Resurs soliqlari, jami  

1,3 

1,4 

1,6 

1,8 

1,9 

Yer solig’i 

0,7 

0,9 

0,8 

0,9 

1,0 

Yer qa’ridan foydalanganlik uchun soliq 

0,5 

0,7 

0,8 

0,9 

1,1 

Suv resurslaridan foydalanganlik uchun 

soliq 

0,1 

0,3 

0,5 

0,4 

0,5 

 

Resurs  soliqlari  2011-2015  yillarda  yalpi  ichki  mahsulotning  o’rtacha  1,6 

foizini  qayta  taqsimlagan.  Resurs  soliqlaridan  yalpi  ichki  mahsulot  tarkibida  yer 

solig’i o’rtacha 0,9 foizga yaqinni tashkil etib, yuqori ulushni tashkil etgan bo’lsa, 

yer  qa’ridan  foydalanganlik  uchun  soliq  o’rtacha  0,8  foizni  va  suv  resurslaridan 

foydalanganlik uchun soliq atigi 0,4 foizni tashkil etgan. Ma’lumotlar tahlili shuni 

                                                 

14

 

http://www.mf.uz - 

O’zbekiston Respublikasi moliya vazirligi ma’lumotlari. 

---

24 

 

ko’rsatmoqdaki, resurs soliqlari turlari bo’yicha yalpi ichki mahsulot tarkibida yer 

solig’i,  yer  qa’ridan  foydalanganlik  uchun  soliqlar  o’sish  tendentsiyasiga  ega 

bo’lsa, suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq nobarqarorlik tendentsiyasiga 

ega. 

Tabiiy  resurs  soliqlarining  asosiy  vazifasi  fiskal  vazifa  ekanligini  va  davlat 

budjeti daromadlarini shakllantirishda ular ahamiyatini oshirish lozimligi borasida 

bir  qator  fikrlarni  o’rgangan  edik.  Shu  o’rinda  respublikamiz  davlat  budjeti 

daromadlarida  tabiiy  resurs  soliqlarining  tutgan  o’rni  va  ahamiyatini  har 

tomonlama o’rganish, o’zgarish tendentsiyalarini aniqlash, ta’sir etuvchi omillarni 

tahlil  va  tadqiq  etish  maqsadga  muvofiq.  Shuningdek,  bu  yana  shu  bilan 

ifodalanadiki,  respublikamiz  soliq  tizimining  muhim  tarkibiy  qismi  hisoblangan 

tabiiy 

resurs 

soliqlarini 

davlat 

budjeti 

manfaatlari 

nuqtai-nazaridan 

takomillashtirishga  qaratilgan  yo’nalishlarni  belgilashda  ham  muhim  ahamiyatga 

ega.