Mavzu: Ta`lim texnologiyasi tuzilishini tushuntirish Reja: Ta’lim texnologiyasining maqsadi va vazifalari

Oddiy kasrlar.
AB kesma teng 4 bo’lakka bo’lingan. Quyidagilami ayting.

• 
  har bir bo’lak (ulush, qism) AB ning qanday qismini tashkil etadi?
  
• 
  AD kesma AB kesmaning qanday qismini tashkil etadi?
  
• 
  AF kesma AB kesmaning qanday ulushini tashkil etadi?
  

Ulushlami raqamlar orqali ifodalash mumkin. Awal “” chiziladi.
Uning tagiga kesma nechta teng bo’lakka ajratilganligi, ya'ni 4 va chiziqchaning ustiga shu teng bo’laklardan nechtasi olinganligi, ya'ni 3 yoziladi.
3
Natijada — yozuv hosil bo’ladi. “” “kasr chizig’i” deyiladi. AF
3
kesmaning- qismini tashkil qiladi.
! Butunning bitta yoki bir nechta teng ulushlaridan tuzilgan son kasr deyiladi.
Kasr chizig’i ustidagi 3 raqami kasrning sur'ati, tagidagi 4 raqarni karsning
maxraji deyiladi. Kasrlar quyidagicha о’qiladi: — ikkidan bir, - beshdan uch; -


sakkizdan besh.

10. a) 24 ta yong’oq 4 ta bolaga teng bo’lib berildi. Har bir bola oigan yong’oq jami yong’oqning qanday qismini tashkil etadi? b) 24 ta yong’oqni 6 ta bolaga teng bo’lib berildi. Har bir bola oigan yong’oq jami yong’oqning qanday qismini tashkil etadi? d) qaysi gal bolalar ko’proq yong’oq olishgan? Nima uchun? Bir xil maxrajli kasrlar Uzunligi 6 sm bo’lgan kesma chizing. Uning qismining 1 2 3 4 5 6’ 6’ 6’ 6’ 6 uzunligi necha santirmtir bo’lishini topib, javobni jadval ko’rinisliida yozaylik: Ulushlar	6	2 6	3 6	4 6	2 6
Ulushga mos uzunliklar (sm)	1	2	3	4	5

! Maxraji o 'zaro teng (bir xil) bo 'Igan kasrlaming; qaysi birining surati kichik bo ’Isa, o 'sha kasr kichikdir. Uzunligi 12 sm bo’lgan kesma chizing. Uning - qismining 2 4 4 6 uzunligi necha santimetr bo’lishini topib, javobni jadval ko’rinisliida yozaylik: Ulushlar	2	3	4	6
Ulushga mos uzunliklar (sm)	1	2	3	4

/ Suratlari o 'zaro teng bo 'Igan kasrlardan: qaysi birining maxraji kichik bo 'Isa, o 'sha kasr kichik bo 'ladi; qaysi birining maxraji katta bo 'Isa, o 'sha kasr kichikdir.

. a) kasrdan katta bo’lgan bir nechta kasr yozing.

9
b) — kasrdan kichik bo’lgan bir necha kasr yozing.


Javobingizni asoslang.
15. 1 dan 1 000 gacha bo’lgan barcha natural sonlar ichida nechtasi: 10 ga; 20 ga; 50 ga; 100 ga; 200 ga; 500 ga bo’linadi? Har bir holdagi sonlar 1 dan 1 000 gacha natural sonlaming qanday ulushini tashkil qiladi?


Bir xil maxraj li kasrlar ustida a malla г bajarish.

1. 
   Masala. Ona tortni teng 8 qismga bo’ldi. Bir bo’lagini kichik o’g’liga, ikki bo’lagini katta o’g’liga berdi. Ikkala o’g’il tortning qancha qismini olishdi?
   

Echish: Kichik o’g’il tortning 1 qismini, katta o’g’il 2 qismini oldi.
8 8
1 2 1+2 3
Ikkala o’g’il birgalikda tortning - + - = = - ulushini oldi.
8 8 8 8
! Bir xil maxrajli kasrlami qo ’shish uchun:

1. 
   ulaming suratlariga qo ’shiladi;
   
2. 
   natija yig ’indisining suratigayoziladi;
   
3. 
   berilgan maxraj yig’indining maxraj iga yoziladi.
   

2. 
   Uzunligi 10 sm bo’lgan AB birlik kesmani teng 10 bo’lakka bo’lamiz.
   

^A C D В
I I I I I I I I I I I
7
AD kesma AB ning — qismini tashkil qiladi. SHunga o’xshash,
4 3
AC =—, CD = — ekanligi ko’rinib turibdi. Bulami hisoblab topish ham mumkin.
7 4 7-4 3
AD-AC = CD yoki = = — .
10 10 10 10
7 3 7-3 4
AD-CD = AC yoki, = = — .
10 10 10 10


! Bir xil maxrajli kasrlami ayirish uchun:
1) kamayuvchining suratidan ayiriluvchining surati ayiriladi;

1 2

9. 
   Xadiclia kitobning - qismini o’qidi. Keyingi yana - qismini o’qidi.
   

1. 
   Xadija kitobning qanday qismini o’qidi?
   
2. 
   kitobning yana qancha qismini o’qishi kerak?
   

3 4

9. 
   Abduqodir buvisi yopib bergan kulclia norming - qismini o’zi edi, -
   

qismini o’rtog’iga berdi. Kulchaning qanchasi eyildi? Qanchasi ortib qoldi?





1 2

9. 
   Usta binnclii kuni ishning - qismini, ikkmcni kuni esa ishning y qismini bajardi. Usta ikki kunda ishning qanday qismini bitirdi? Ishning qanday qismi endi bajariladi?
   

5 2

9. 
   Hasan va Husan topshirilgan ishning - qismini bajarishdi. Ishning - qismini Husan bajardi. Hasan ishning qanday qismini bajargan?
   

3 2

9. 
   Tokzorning - qismiga Ahmad ota, - qismiga Qodir ota ishlov berdi. Ular birgalikda tokzorning qancha qismiga ishlov berishdi?
   
10. 
    Birinchi quvurdan kelgan suv 1 soatda hovuzning - qismini, ikkinchi
    

3
quvurdan kelgan suv 1 soatda hovuzning - qismini to’ldiradi. Ikkala quvur baravar ochib qo’yilsa, 1 soatda hovuzning qancha qismi to’ladi?
3

9. 
   Jamila opa o’g’liga maktab formasi olish uchun pulning - qismini
   

8
sarfladi. Sport formasi uchun pulning yana - qismi ketdi. Jamila opa formal ar


uchun pulning qancha qismini ishlatdi?

SODDA MASALALARNI YECHISHNI O'RGATISHDA AXBOROT TEXNOLOGIYALARIDAN FOYDALANISHNI O'RGATISH
REJA: