Mavzu: taminot jarayoni mohiyati va uning ahamiyati

Asosiy vositalar hisobi 0100-“Asosiy vositalar” aktiv schyotda yuritiladi. Demak, asosiy voitalar ta’sischilardan hissa tariqasida olinsa, uning oldin foydalanilgani va foydalanmaganligiga qarab buxgalteriya yozuvlari aks ettiriladi. Asosiy vositalarni kirim qilish AV-1, ya’ni “Asosiy vositalarni qabul qilish-topshirish” dalolatnomasida rasmiylashtiriladi. Ushbu hujjatda qabul qilinayotgan asosiy vositalar bilan bog‘liq ma’lumotlar aks ettirilgan bo‘lib, shu ma’lumot asosida buxgalteriya yozuvlari aks ettiriladi.

1- misol. Yangi asosiy vositalar ta’sischilardan olindi. Boshlang‘ich qiymati 10 000 000 so‘m.

• 1- misol. Yangi asosiy vositalar ta’sischilardan olindi. Boshlang‘ich qiymati 10 000 000 so‘m.

Debet 0110-0190 “Asosiy vositalar”. Kredit 4610 “Ustav kapitaliga ta’sischilarning ulushlari bo‘yicha qarzi”.

2- misol. Oldin foydalanilgan asosiy vositalar ta’sischilardan ulush sifatida olindi. Boshlang‘ich qiymat 20 000 000 so‘m. Eskirish summasi 4 000 000 so‘m. Qoldiq qiymati 16 000 000 so‘m. Asosiy vositaning kelishilgan qoldiq qiymatiga: Debet 0110-0190 16 000 000 so‘m. Kredit 4610 16 000 000 so‘m.

Asosiy vosita xarid qilinganda, uni sotib olish, keltirish, o‘rnatish va umuman foydalanish holatiga keltirish bilan bog’liq hamma xarajatlar 0800-“Kapital qo‘yilmalar” schyotida yig‘iladi, hamda asosiy vosita qiymatini oshiruvchi xarajatlar hisoblanadi va ushbu xarajatlar yig‘indisi asosiy vositasining boshlang‘ich qiymatini tashkil etadi.

• Asosiy vosita xarid qilinganda, uni sotib olish, keltirish, o‘rnatish va umuman foydalanish holatiga keltirish bilan bog’liq hamma xarajatlar 0800-“Kapital qo‘yilmalar” schyotida yig‘iladi, hamda asosiy vosita qiymatini oshiruvchi xarajatlar hisoblanadi va ushbu xarajatlar yig‘indisi asosiy vositasining boshlang‘ich qiymatini tashkil etadi.
• 3- misol. a) Kompyuter xarid qilindi 5 000 000 so‘m. Debet 0820- “Asosiy vositalami xarid qilish”. Kredit 6010-“Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga to‘lanadigan schyotlar”.
• b) Transport tashkilotiga asosiy vositani keltirish yuzasidan to’lov hisoblandi 100 000 so‘m.