Mavzu: Tijorat banklarida mijozlarning joriy hisob raqamlarini ochish va yuritish tartibi. Reja

Jamiyatda vaqtinchalik bo`sh pul mablag’larining yuzaga kelishi. Pul mablag’larini tijorat banklarida to`planishi.
Ssuda kapitalisti o`z bo`sh kapitalini karzga bersa, bankirlar asosan chetdan jalb qilingan mablag’larga tayanadi. Ssuda kapitalistining daromadi ssuda foizi bulsa, bankirning daromadi – bank foydasi xisoblanadi. Banklar korxona, tashkilot, davlat muassasalari, axoli bo`sh pullarini jalb qilish orkali katta xajmdagi kapitalni o`z kullarida jamlaydilar va daromad keltiruvchi kapital xarakatini boshkarib boradilar. Banklarning yiriklashuvi va ular faoliyatining takomillashuvi ularning maxsus korxonalar - kredit muassasalariga aylanishiga olib keladi.
SHunday qilib, bank faoliyati xalk xujaligi mavjud bo`lgan bo`sh mablag’larni jalb qilish va ssuda kapitalini taqsimlashni uy ichiga oladi. Bank o`z faoliyati davomida ma`lum daromadga ega bo`ladi. Bu daromad bank jalb kilgan resurslarga yo`llaydigan foiz bilan joylashtirgan resurslari bo`yicha oladigan foiz urtasidagi farvdan iborat bo`ladi. Banklar bajaradigan funktsiyalar ularning bajaradigan vazifalariga karab turli xil bulishi mumkin- Bu mavzuda biz banklarga taaluqli bo`lgan umumiy funktsiyalar tutrisida gapirib utmokchimiz. Keyingi mavzularda biz aloxida-aloxida olingan xolda birinchi va ikkinchi zveno banklarining funktsiyalari tugrisida fikr yuritamiz. SHunday qilib, bank tizimi mikyosida olib karaydigan bo’lsak banklar kuyidagi funktsiyalarni bajaradi:
- vaqtincha bo`sh turgan mablag’larni yirish va kapitalga
aylantirish;
- kredit munosabatlarida vositachilik qilish;
- tulov jarayonlarida vositachilik qilish;
- muomalaga kredit vositalarini chikarish.
Xalk xujaligidagi vaktincha bo`sh turgan mablag’larni yigish va ularni kapitalga aylantirish - banklarning ilk funktsyalaridan biri xisoblanadi. Bu funktsiyaning amalga oshirilishi natijasida bir tomondan, xuquqiy va jismoniy shaxslar jalb qilingan mablag’lari bo`yicha ma`lum mikdorda daromadga ega bo`ladilar, ikkinchi tomonidan bu mablag’lar banklarning kreditlash kudratini tashkil kiladi va bu resurslarga asoslangan xolda. banklar ssuda operatsiyalarini olib boradi. Vaktincha bo`sh mablag’lar banklar ishtirokisiz bir korxona (tarmok) tomonidan ikkinchi korxona (tarmok)ga vaktincha foydalanishga beriladigan bulsa, bu munosabatlarni tashkil qilishda ma`lum kiyinchiliklar yuzaga kelishi mumkin: